BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN KİLİT DENETİM KONULARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

2000’li yılların başlarında yaşanan muhasebe ve denetim skandalları, denetim raporlarına olan güveni ciddi anlamda sarsmıştır. Bu da bilgi kullanıcılarının işletmeler hakkında daha açık, ayrıntılı ve güvenilir bilgi ihtiyacını gündeme getirmiştir. Bu ihtiyacı gidermek üzere denetim raporlarının şekli, kapsamı, anlaşılabilirliği ve taşıdığı değer yoğun bir şekilde tartışılmıştır. Bu tartışmalar neticesinde gerek uluslararası gerekse ulusal düzeydeki düzenleyici otoriteler, yeni denetim standartları yayınlamışlardır. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (IFAC), “ISA 701: Communicating Key Audit Matters in The Auditor’s Reports” ve ülkemizde de Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu “BDS 701: Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi” başlıklı yeni standartları yürürlüğe koymuşlardır. Standartlar denetim raporunda kilit denetim konularının bildirilmesine ilişkin denetçinin sorumluluğunu düzenlemektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren bağımsız denetçilerin kilit denetim konularının denetim raporunda bildirilmesine yönelik algılamaları ile demografik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Kilit denetim konularının denetim raporunda bildirilmesine yönelik bağımsız denetçi algıları ile denetçinin demografik özellikleri arasındaki ilişkiyi gösteren çalışmalar bakımından literatürde önemli bir boşluk olduğu görülmüştür. Böylelikle, hem literatüre hem de uygulamaya yönelik bulgular sunması nedeniyle çalışmanın önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırma kapsamında 381 bağımsız denetçiye anket çalışması uygulanmıştır. Anketin etik kurul izni, Yıldız Teknik Üniversitesi Araştırma ve Planlama Rektör Yardımcılığı Etik Kurulu tarafından 15.02.2021 tarihinde E-73613421-604.01.02-2102150032 sayılı resmi yazı ile verilmiştir. Çalışmada, konuya yönelik geliştirilen kilit denetim konuları ölçeğinden yararlanılmıştır. Veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda bağımsız denetçilerin demografik özelliklerinin (cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, mesleki unvan, faaliyette bulunulan il) kilit denetim konularına yönelik algılamalarında herhangi bir farklılık oluşturmadığı fakat mezun oldukları bölümlere göre farklılık oluştuğu belirlenmiştir.

EXAMINATION OF THE INDEPENDENT AUDITOR’S ASPECT ON KEY AUDIT MATTERS

The accounting and auditing scandals experienced in the early 2000s seriously shaken the confidence in audit reports. This situation has brought the users’ need for more transparent, detailed, and reliable information about businesses. The form, content, comprehensibility, and value of the audit reports have been discussed intensively to fulfill this need. As a result, regulatory authorities at both international and national levels have issued new auditing standards. The International Federation of Accountants (IFAC) has issued new standards titled “ISA 701: Communicating Key Audit Matters in The Auditor’s Reports” and, also in our country, Public Oversight, Accounting, and Auditing Standards Authority of Turkey “TSA 701: Communicating Key Audit Matters in the Independent Auditor’s Report”. The standards in question regulate the auditor’s responsibility for communicating key audit matters in the audit report. This study examines the perceptions of independent auditors operating in Turkey for sharing key audit matters in the audit report and the relationship between their demographic characteristics. It has been observed that there is an essential gap in the literature in terms of studies showing independent auditors’ perceptions regarding the communication of key audit matters in the audit report and the relationship between auditors’ demographic characteristics. Therefore, the research is considered important, mainly because it presents both literature and practice findings. Within the scope of the study, a survey has been conducted with the participation of 381 independent auditors. Ethics committee permission of survey was given by Yıldız Technical University Research and Planning Vice Rector Ethics Committee with the official letter numbered E-73613421-604.01.02-2102150032 on 15.02.2021. In the study, the scale of key audit matters developed for this purpose has been used. The data have been analyzed in the SPSS program. As a result of the study, it has been determined that the demographic characteristics (gender, age, educational status, professional title and province where they conduct activity) of the independent auditors do not make any difference in their perceptions about key audit matters but as of department from which they graduated auditors do make a difference in their perceptions about key audit matters.

PDF

___

Akçay B., Keskin A., Tutar S. ve Öktem B. (2020). Arı Okunabilirlik Endeksine Göre Cinsiyetin Kilit Denetim Konularının Okunabilirliği Üzerine Etkisi: Sektörel Bir İnceleme Dergi Park, 15, 209-228
Akdoğan N. ve Bülbül S. (2019). Bağımsız Denetçi Raporlarında Kilit Denetim Konularının Bildirilmesinde BİST 100 Şirketlerindeki İlk Uygulama Sonuçlarının Değerlendirmesine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 56, 1-24.
Akkuş S. (2017). İktisadi Gelişmede Muhasebe ve Denetimin Önemi, Denetim Standartlarında Öngörülen Yenilikler, Kamu Gözetimi Kurumu Muhasebe ve Denetim Sempozyumu, 27-28 Eylül, İstanbul’da sunulan bildiri. Aktaş R. ve Acar M. (2020). Bağımsız Denetimde Önemlilik Perspektifinden Kilit Denetim Konuları: BİST 100 Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38, 185-214.
Apollos N., Onuoha L., ve Aguguom A. (2016). The New Auditors’ Reporting Standarts And The Audit Expectation Gap, International Journal of Advanced Academic Research, Social & Management Sciences, 11, 118-133.
Brasel K., Doxey M. and Reffet A. (2016). Risk Disclosure Preceding Negative Outcomes: The Effects of Reporting Critical Audit Matters on Judgments of Auditor Liability American Accounting Association, 5, 1345- 1362.
Brouwer A. Eimers P. and Langendijk H., (2016). The Relationship Between Key Audit Matters in the New Auditor’s Report and the Risk Reported in the Management Report and the Estimates and Judgments in the Notes to the Financial Statements, Maandblad Voor Muhasebe ve Bedrijfseconomie, 90, 580-613.
Brown T. and Peecher M. (2015). The Influence of Evaluator Expertise, a Judgment Rule, and Critical Audit Matters on Assessments of Auditor Legal Liability, Working paper, Illinois: University of Illinois at Urbana–Champaign. Can M. (2017). BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi Standardı Uygulamasına İlişkin Denetçi Beklentilerinin Araştırılması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
Cordoş, G., and Fülöp T. (2015). Understanding audit reporting changes: introduction of Key Audit Matters, Accounting and Management Information Systems, 14(1), 128-152
Ciğer A., Çopur G. ve Kınay B. (2018), Assessment of Key Audit Matters of Companies Quoted Borsa Istanbul: Case of Manufacturing Sector, BEH-İş ve Ekonomik Ufuklar Dergisi, 15, 393-422.
Çağıran F., ve Varıcı İ. (2019). Bağımsız Denetim Standardı (BDS) 701 Çerçevesinde Kilit Denetim Konuları: Borsa İstanbul’daki İşletmelerin Denetim Raporları Üzerine Bir Analiz Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22, 193-208.
Doğan B. and Aerfaine B. (2017). The Implementation of ISA 701-Key Audit Matters: Empirical Evidence on Auditors Adjustments in The New Audit Report, Digitala Vetenskapliga Arkivet, 44 (3).
Dow R. (2014). Proposed Disclosure of Critical Audit Matters, The Corporate Governance Advisor, 22 (2).
Durmuş A. (2017). Muhasebe Mesleğini İlgilendiren Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar, İstanbul : Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği Yayınları. Gimbar C, Hansen B. ve Özlanski M. (2016). The Effects of Critical Audit Matter Paragraphs and Accounting Standard Precision on Auditor Liability, American Accounting Association, 91 (6).
Güleç F. (2020). Muhasebe Meslek Mensupları Perspektifinden Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları, Muhasebe ve Denetime Bakış, 59, 253- 274.
Karacan S. ve Uygun R. (2016). Denetim ve Raporlama.İstanbul : Umuttepe Yayınları.
Karapınar A. ve Dölen T. (2020). Bağımsız Denetim Raporlarında Kilit Denetim Konusu Açıklamaları: Türkiye Örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22, 763-780.
Kavut L., Güngör N. (2018). Bağımsız Denetimde Kilit Denetim Konuları: BİST-100 Şirketlerinin 2017 Yılı Analizi, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 16, 59-70.
KGK. (2013). BDS 701 - Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi.
KGK. (2013). BDS 705 - Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi.
KPMG. (2016). Bağımsız Denetim Raporlarının Geleceği, Denetim Komitesi Enstitüsü, 4, 1-20.
Li H. (2017). The Benefit of Adding Key Audit Matters to the Auditing Report, Published by Atlantis Press. Advances in Economics, Business and Management Research, 49.
Marques D., Portugal T., and Almedia R. (2019). The Impact Generated by the Key Audit Matters on the Application of Audit Procedures. European Journal of Scientific Research, 152, 144-152.
Oktay S., Bozkurt S. ve Şahin B. (2018). Investigation Of Studies In The Field Of Key Audit Matters By Content Analysis, Uluslararası Turizm, İşletme, Ekonomi Dergisi, 4411, 322-327.
Philomena L. (2007). Modern Auditing & Assurance Service, 3.ed. Australia.
PWC. 2018. “Independent Auditor’s Report”, http://www.uniqure. com/2018%20Auditors%20Report.pdf (11.06.2021)
Sağlam N. (05.08.2017). Genişletilmiş Bağımsız Denetim Raporları ile Denetim Daha Şeffaf ve Anlaşılır Olacak, Dünya Gazetesi, Sakel R. and Theis J. (2019). Does Considering Key Audit Matters Affect Auditor Judgment Performance ?, Corporate Ownership & Control, 17, 1. Sarıkoy Ö. (2018). Kilit Denetim Konularına Bağımsız Denetim Raporunda Yer Verilmesi ve Beklenti Farkları. (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul
Sneller L., Bode R. ve Arnaud K. (2017). Do It Matters Matter? ITRelated Key Audit Matters in Dutch Annual Reports, International Journal of Disclosure and Governance, 14, 139-151.
Şirin M., (2016), Yeni Denetçi Raporlarının Temel Noktaları, [y.y.] : KGK Daire Başkanlığı.
Tusek B. and Jezovita A. (2018). The Key Audit Matters As An Element of The Independent Auditor’s Report – A Booster to The Corporate Governance, Intereulaweast, 2, 241-276.
Yanık S. ve Karataş M. (2017). Denetim Raporlarının Geleceği: Yeni Düzenlemeler ve Ülke Uygulamaları, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 73, 1-26.
Yalçın N. (2020). Raporlanan Kilit Denetim Konularının Sayısını Etkileyen Faktörler: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12, 4220-4230.
Türel A. (2016). Yeni Denetim Raporlarının Finansal İletişime Etkileri, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 1, 101-110.
Vilk C. ve Walter C. (2017). The Reporting Practices of Key Audit Matters in The Big Five Audit Firms in Norway, (Yayınlanmış Yükseklisans Tezi), BI Norwegian Business School, Masteroppgave(MSc) in Master of Science in Business.