Gaziantep kuzeydoğusunun neotektoniği: Bozova ve Halfeti doğrultu atımlı fayları ve bunların kör bindirmeler ile ilişkileri, Türkiye

Gaziantep kuzeydoğusunda, Güneydoğu Anadolu neotektoniğinin tipik özelliği olan doğu-batıdoğrultulu bindirmeler ile kuzeydoğu-güneybatı sol yanal doğrultu atımlı faylar ve kuzeybatıgüneydoğu sağ yanal doğrultu atımlı faylar bulunur. Bu yapıların ayrıntılı haritalanması ve araziçalışmaları ile derlenen yapısal veriler, doğu-batı doğrultulu kör bindirmeler ve ilişkili fay ilerlemekıvrımlarının Pliyosen sonrası meydana geldiğini, bunları kesen Bozova ve Halfeti doğrultuatımlı faylarının daha genç olması gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte GüneydoğuAnadolu’daki yakın dönem deprem etkinliğinin de (2011.10.23 – M= 7.3 Van; 2012.06.14 – ML=5.5 Şırnak-Silopi; 2017.03.02 Samsat M=5.5 depremleri) gösterdiği gibi bölgedeki kuzey- güneyyönlü daralma hem bindirme hem de doğrultu atımlı faylarla karşılanmaktadır.

The neotectonics of NE Gaziantep: The Bozova and Halfeti strike-slip faults and their relationships with blind thrusts, Turkey

In the northeast of Gaziantep, east-west trending thrusts, northeast-southwest trending left lateral strike-slip faults and northwest-southeast right lateral strike-slip faults are located. They are typical features of the neotectonics of southeast Anatolia, Turkey. Detailed mapping of these structures and structural data obtained from fi eld studies indicate that east-west trending thrust faults and related fault propagation folds is post-Pliocene. The strike-slip faults that cut these structures should be younger than the thrust fault. On the other hand, the recent seismic activity in the southeast Anatolia (2011.10.23 – M=7.3 Van; 2012.06.14 – ML=5.5 Şırnak-Silopi earthquakes) shows that north-south compression is taken by both thrusting and strike-slip faulting.

PDF

___

Açıkbaş, D., Sungurlu, O., Akgül, A., Erdoğan, T. 1979. Geology and petroleum possibilities of Southeast Turkey. TPAO rapor no: 1410
Açıkbaş, D., Akgül, A., Erdoğan, L. T. 1981. Güneydoğu Anadolu’nun hidrokarbon olanakları ve BaykanŞirvan-Pervari yöresinin jeolojisi. TPAO rapor no: 1543.
American Overseas Petroleum Limited. 1960. Geological report on the SAF-Bozova trend- License no:8. TPAO rapor no: 765
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Whitechurch, H., Vrielynck, B., Spakman, W., Monie, P., Meyer, B., Wortel, R. 2011. Zagros orogeny: a subduction-dominated process. Geol Mag 148, 692-725.
Batı, Z. 1991. X. Bölge kuzeyinin Miyosen palinostratigrafi si. TPAO rapor no: 1683.
Berberian, M. 1995. Master “blind” thrust faults hidden under the Zagros folds: active basement tectonics and surface morphotectonics. Tectonophysics 241, 193-224
Biddle, K.T., Bultman, T.R., Fairchild, L.H., Yılmaz, P.O. 1987. An approach to structural interpretation of the southeast Turkey fold and thrust belt. Proceedings of 7th Biannual Petroleum Congress of Turkey. UCTEA Chamber of Petroleum Engineers, 78-88.
Bolgi, T. 1961. V. Petrol Bölgesi seksiyon ölçmeleri AR/ TPO/261 nolu saha ile Reşan-Dodan arası batısındaki sahanın striktüel etüdleri. TPAO rapor no: 162.
Çemen, İ. 1986. Structural geology of the western part of the Araban tectonic block implications concerning petroleum potential of the region. TPAO rapor no: 2239.
Çemen, İ. 1990. Araban Tektonik Bloğu Doğu Kısmının Yapısal Jeolojisi ve Petrol Potansiyeli. TPAO rapor no: 2727.
Çemen, İ., Perinçek, D., Ediger, Ş. V., Akça, L. 1990. Güneydoğu Anadolu’daki Bozova doğrultu atımlı fayı: üzerindeki ilk hareket ters faylanma olan faylara bir örnek. Türkiye 8. Petrol Kongresi, 169-179
Çoruh, T. 1991. Adıyaman civarında (XI. Bölge kuzeybatısı ve XII. Bölge ) yüzeyleyen KampaniyenTanesiyen istifi nin biyostratigrafi si ve paleocoğrafi k evrimi. TPAO rapor no: 1656
Dewey, J.F. Hempton, M.R., Kidd, W.S.F., Şaroğlu. F., Şengör. A.M.C. 1986. Shortening of continental lithosphere: the neotectonics of Eastern Anatolia a young collision zone. In: Coward M P, Ries A C, editors. Collision Tectonics. Geol Soc Lond Spec Publ: 19, 3-36 (Robert M. Shackleton volume).
Doğan, B., Karakaş, A. 2013. Geometry of co-seismic surface ruptures and tectonic meaning of the 23 October 2011 Mw 7.1 Van earthquake (East Anatolian Region, Turkey). J Struc Geol :46, 99- 114.
Duman, T.Y., Emre, Ö., Olgun, Ş., Özalp, S. 2012. 1:250.000 Scale Active Fault Map Series of Turkey, Cizre (NJ38-9) Quadrangle. Serial number: 53, General Directorate of Mineral Research and Exploration, Ankara-Turkey.
Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ. Perinçek D. 1988. Güneydoğu Anadolu’da Midyat ve Silvan Gruplarının stratigrafisi, sedimantolojisi ve petrol potansiyeli. TPJD Bü1teni. 2, 99 -126
Duran, O., Şemşir, D., Sezgin, İ. Perinçek, D. 1989. Güneydoğu Anadolu’da Midyat ve Silvan Gruplarının stratigrafi si, sedimantolojisi ve paleocoğrafyası, paleontolojisi, jeoloji tarihi, rezervuar ve diyajenez özellikleri ve olası petrol potansiyeli. TPAO rapor no: 2563.
Elliot, J. R., Copley, A. C., Holley, R., Scharer, K., Parsons, B. 2013. The 2011 Mw 7.1 Van (Eastern Turkey) earthquake. Journal of Geophysical Research, Solid Earth, 118, 1-19.
Emre, Ö., Duman, T.Y., Özalp, S., Elmacı, H., Olgun, Ş., Şaroğlu, F. 2013. Active fault map of Turkey with an explanatory text 1:1,250,000 scale. Special Publication Series 30, General Directorate of Mineral Research and Exploration, Ankara, Turkey. ISBN: 978- 605-5310-56-1.
Ercan, T., Fujitani, T. 1990. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Neojen-Kuvaterner Volkanitlerine İlişkin Yeni Jeokimyasal, Radyometrik ve İzotopik Verilerin Yorumu. MTA Dergisi 110, 143-164.
Erenler, M. 1989. XI-XII. Bölge güney alanlarındaki kuyularda Mesozoyik çökel istifi nin mikro paleontolojik incelenmesi. TPAO rapor no: 1364.
Farzipour-Saein, A., Yassaghi, A., Sherkati, S., Koyi, H. 2009. Mechanical stratigraphy and folding style of the Lurestan region in the Zagros Fold - Thrust belt, Iran. Journal of the Geological Society, London 166, 1101-1115.
Gossage, D. W. 1956. Compiled progress report on the geology of part of Petroleum District VI, Southeast Turkey: N. V. Turkse Shell. report no. GRT. 2, 22 p.
Görür, N., Çelikdemir, E., Dülger, S. 1987. Güneydoğu Anadolu X, XI. ve XII. Petrol Bölgelerinde Mardin Grubu Karbonatlarının Sedimantolojisi: Yayılım, fasiyes, çökelme ortamı ve paleocoğrafya. TPAO rapor no: 2321
Güven, A., Dinçer, A., Tuna, M. E., Çoruh, T. 1991. Güneydoğu Anadolu Kampaniyen-Paleosen otokton istifi nin stratigrafi si, TPAO rapor no: 2828.
Hall, J.K., Krasheninnikov, VA., Hirsch, F., Benjamini, C., Flexer, A. 2005. Geological Framework of the Levant. Volume II: The Levantine basin and Israel. Historical Productions-Hall, Jerusalem, Israel. ISBN: 965-7297-03-6.
Haq, B.U., Hardenbol, J., Vaıl, R.P. 1988. Mesozoic and Cenozoic chronostratigraphy and cycles of sea level change. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Special Publication 42, 71-108
Hatzfeld, D., Authemayou, C., Van Der Beek, P., Bellier, O., Lave, J., Oveisi, B., Tatar, M., Tavakoli, F., Walpersdorf, A., Yamini-Fard, F. 2010. The kinematics of the Zagros Mountains (Iran). In: Leturmy P, Robin C, editors. Tectonic and Stratigraphic Evolution of Zagros and Makran during the Mesozoic–Cenozoic. Geol Soc Lond Spec Publ 330: 19–42. DOI: 10.1144/SP330.3.
Joudaki, M., Farzipour-Saein, A., Nilfouroushan, F. 2016. Kinematics and surface pattern of the Anaran basement fault zone in NW of the Zagros foldthrust belt. International Journal of Earth Sciences 105, 869-883.
Kartal, R. F., Zünbül, S., Kadirioğlu, F. T. 2011. Atatürk Barajı Havzasının Depremselliği. 15. ATAG Çalıştayı.
Krasheninnikov, V.A., Hall, J.K., Hirsch, F., Benjamini, C., Flexer, A. 2005. Geological Framework of the Levant. Volume I: Cyprus and Syria. Historical Productions-Hall, Jerusalem, Israel. ISBN: 965- 7297-02-8.
Lisenbee, A.L. 1986. Structural Studies of Selected Areas in Southeast Anatolia. TPAO rapor no: 2229
Lisenbee, A.L. 1987. Report of investgiation tectonic analysis of the Adıyaman to Harzo regionsoutheast Anatolia-(with notes on the Harran graben Bozova trend). TPAO rapor no: 2236
Maxson, J. H. 1936. Geology and petroleum possibilities of the Hermis dome. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü rapor no: 255. 25 s, Ankara (yayımlanmamış).
Naylor, M.A., Mandl, G., Sijpesteijn, C.H.K. 1986. Fault geometries in basement-induced wrench faulting under different initial stress states. Journal of Structural Geology 8, 737–752.
Okay, A.I. 2008. Geology of Turkey: a synopsis. Anschnitt 21, 19-42.
Öğrenmiş, İ.Y. 2006. Şelmo formasyonunun Kahta (Adıyaman) kuzeyindeki yüzeylemelerinde sedimantolojik incelemeler, Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi. 55 s. (yayınlanmamış)
Peksü, M. 1976. M40c, M40d, N39a, N39b, N40a, N40b, 1/50000 ölçekli jeoloji haritaları. TPAO arşivi (Derleme).
Perinçek, D. 1978. V-VI-IX. Bölge (Güneydoğu Anadolu otokton-allokton birimler) jeoloji sembolleri. TPAO rapor no: 6657.
Perinçek, D. 1979. Hazro, Korudağ-Çüngüş, Maden, Hazar, Elazığ, Malatya dolayının jeolojisi. TPAO rapor no: 1395
Perinçek, D. Günay, Y., Kozlu, H. 1987. New observations on strike-slip faults in east and southeast Anatolia. Proceedings of 7th Biannual Petroleum Congress of Turkey. UCTEA Chamber of Petroleum Engineers, 89-103.
Perinçek, D., Çemen, İ. 1991. Late Cretaseous-Paleogene structural evoluation of the structural highs of Southern Anatolia. Ozan Sungurlu Simpozyumu Bildirileri. 386-403
Rigo De Righi, M., Cortesini, A. 1964. Gravity tectonics in foothills structure belt of Southeast Turkey. Am. Assoc. Pet. Geol. Bull. 48, 1911-1937.
Robertson, A., Boulton S.J., Taslı, K., Yıldırım, N., İnan, N., Yıldız, A., Parlak, O. 2016. Late Cretaceous - Miocene sedimentary development of the Arabian continental margin in SE Turkey (Adıyaman region): Implications for regional palaeogeography and the closure history of Southern Neotethys. J Asian Earth Sci 115, 571- 616.
Schmidt, K. 1935. First report over geological and paleontological: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü rapor no: 1532, Ankara (yayımlanmamış).
Sefunç, A. 2003. Adıyaman, Bozova, Kızılin, Harmancık ve Kemerli faylarının sismik verilerle tanımı. TPAO rapor no: 4430
Seyitoğlu, G., Esat, K., Kaypak, B. 2017. The neotectonics of southeast Turkey, northern Syria, and Iraq: the internal structure of the Southeast Anatolian Wedge and its relationship with recent earthquakes. Turkish Journal of Earth Sciences 26, 105-126.
Sungurlu, O. 1972. VI. Bölge Gölbaşı-Gerger arasındaki sahanın jeolojisi, TPAO rapor no: 802
Sungurlu, O. 1974. VI. Bölge kuzey sahalarının jeolojisi, Türkiye 2. Petrol Kongresi, 85-108.
Şaroğlu, F., Emre, Ö., Kuşçu, İ. 1992. Active Fault Map of Turkey. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Yayınları.
Şemşir, D., Duran, O., Alaygut, D., Kaya, M.A., Kumsal, K., Güngör, H., ve Aydemir, V. 1992. XI–XII. bölgelerde Beşikli, Doğu Beşikli, Tokaris, Bakacak sahalarıyla İkizce-Taşlık kuyuları civarının stratigrafi si, tektoniği, yeraltı jeolojisi ile Karaboğaz fm ve Mardin Grubunun sedimantolojoisi, diyajenezi elektrofasiyes analizi ve rezervuar değerlendirmesi, TPAO rapor no: 3051
Şengör, A.M.C., Görür, N., Şaroğlu, F. 1985. Strike-slip deformation basin formation and sedimentation: Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In: Biddle KT, Christie-Blick N, editors. Strikeslip faulting and basin formation. Soc Econ Paleontol Min Spec Publ 37, 227-264.
Şengör, A.M.C., Özeren, M.S., Keskin, M., Sakınç, M., Özbakır, A.D., Kayan, İ. 2008. Eastern Turkish high plateau as a small Turkic-type orogen: Implications for post-collisional crust-forming processes in Turkic-type orogens. Earth-Sci Rev 90, 1-48.
Tolun, N. 1960. Stratigraphy and tectonics of Southeastern Anatolia. Révue de la Faculté des Sciences de l’Université D’İstanbul, Tome XXV, Fasc. 3-4, série B, 204-264 p.
Tromp, S. W. 1940. Preliminary report on the oil possibilities of S.E. Turkey, based on a re-interpretation of microfaunal and sub-surface data (Cenubu Şarki Türkiye’nin stratigrafi si, strüktür vecleri ve petrol imkanları ile bunların mücavir mıntıkalarla mukayesesi). Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü rapor no: 1216. 74 s, Ankara (yayımlanmamış).
Tuna, D. 1973. VI. Bölge litostratigrafi birimleri adlamasının açıklayıcı raporu. TPAO rapor no: 813.
TPAO, 2014. Harita Arşivi (Anonim). Ankara, Türkiye.
Ulu, Ü. 2002. 1:500.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Hatay Paftası. Türkiye 1/500.000 Ölçekli Jeoloji Haritaları, No: 16, M. Şenel (Ed.), Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Yılmaz, Y. 1984. Amanos dağlarının jeolojisi. TPAO rapor no: 1920
Yılmaz, Y. 1990. Allochthonous terranes in the Tethyan Middle East Anatolia and the surrounding regions. Phil. Trans. Royal Society of London, A331, 611- 624
Yılmaz, Y. 1993. New evidence and model on the evolution of the southeast Anatolian orogen. Geol Soc Am Bull 105, 251-271.
Yılmaz, Y., Yiğitbaş, E. 1990. SE Anadolu’nun farklı ofi yolitik –metamorfi k birlikleri ve bunların jeolojik evrimdeki rolü. Türkiye 8. Petrol kongresi, Jeoloji Bildirileri, 128-140.
Yiğitbaş, E., Yılmaz, Y. 1996. New evidence and solution to the Maden complex controversy of the Southeast Anatolian orogenic belt (Turkey). Geol Rundsc 85, 250–263.
Yoldemir, O. 1985. Suvarlı (Adıyaman) yakın dolayının jeolojisi: TPAO rapor no: 2113.
Yoldemir, O. 1987. Suvarlı-Haydarlı-Narlı Gaziantep arasında kalan alanın jeolojisi, yapısal durumu ve petrol olanakları: TPAO rapor no: 2257.
Yoldemir, O., Akça, L., Şengündüz, N., Gürgey, A., Turan, M., Güngör, H., Aydemir, V. 1992. Araban-Suvarlı sahalarının stratigrafik, tektonik ve rezervuar değerlendirmesi: TPAO rapor no: 3114.
Yoldemir, O., Sefunç. A. 1999. Kemerli, Burç ve Batı Bozova alanının jeoloji, jeofi zik ve hidrokarbon potansiyelini değerlendirme ve belirlenen prospekt alanlar. TPAO rapor no: 2113.