Feyza DİNÇER, Atike NAZİK, Hüsamettin BALKIS, Engin MERİÇ, Niyazi AVŞAR

Anadolu Hisarı (İstanbul Boğazı) holosen çökellerinin denizel mikro ve makro faunası ile Xantho poressa (olivi) (Crustacea : Decapoda : Xanth idae )’nın varlığı

Bu çalışmada güncel olarak bilinen Crustacea-Decapoda’dan Xantho poressa (Olivi)’nın Anadolu Hisarı Holosen çökellerindeki varlığı ortaya konmuştur. Bu yengeç türü, Akdeniz’den Karadeniz’e, kuzeydoğu Atlantik’te ise Kanarya Adaları’ndan Portekiz’e kadar bilinmektedir. 0-15 m derinlikte, gelgit ortamında ve sığ gelgit ortamı altında bulunur. Anadolu Hisarı’nda Küçüksu Kasrı’nın temelinde yapılmış olan sondajlardan sekizine ait karotların farklı düzeylerinden derlenmiş olan örneklerin 78’inde bentik foraminifer, ostrakod, bryozoan, pelesipod ve gastropodlar ile birlikte bol miktarda parçalanmış yengeç kavkısı kalıntıları bulunmuştur. Bu yengeç kalıntılarının, Xantho poressa (Olivi)’ya ait olduğu saptanmıştır. İnceleme alanı istifinin taban seviyelerinden 14C sayısal yaş değeri 6.644±48 BP olarak belirlenmiştir. Bu yengeç türü ile inceleme alanında belirlenen Akdeniz ve Karadeniz topluğunu yansıtan diğer fauna topluluğunun, 6.644 yıldan bu yana birlikte aynı ortam koşullarında varlıklarını sürdürdüğünü göstermektedir.

Marine micro and macro faunas of Holocene deposits of Anadolu Hisarı (Anatolian castle, bosphorus) and the presence of Xantho poressa (Olivi) (crustacea: Decapoda: Xanthidae)

The presence of Xantho poressa (Olivi), known as the recent fossil, from Crustacea- Decapoda in Holocene deposits of Anadolu Hisarı has been revealed inthis study. This crab species is known as ranging from Mediterranean Sea to Black Sea and from Canary Islands to Portugal in Northeast Atlantic within depths of 0-15 meters in tidal and shallow subtidal environments. Remnants of broken crab shells with benthic foraminifera, ostracoda, bryozoan, pelecypoda and gastropoda were found in 78 samples which were collected from different levels of 8 of the cores taken from the basement of Küçüksu Palace at the Anadolu Hisarı. It was determined that the remnants of these crabs belonged to Xantho poressa (Olivi). 14C value from the bottom levels of deposits of the investigation area was estimated as 6.644±48 BP. It is understood that this carp type and the other faunal assemblage reflecting the Mediterranean and Black Sea assemblages investigated in the study area had been continuing their lives within the same environmental conditions for 6.644 years.

PDF

___

Balkıs, H. 1994. Crabs in the Sea of Marmara. İstanbul University Journal of Biyology, 57, 71-111 pp.
Balkıs, H., Balkıs, N., Altınsaçlı, S. 2001. The crab species found on the coasts of Gökçeada (Imbroz) Island in the Aegean Sea. Hydrobiologia, 449, 99-103 pp.
Balkıs, N., Albayrak, S., Balkıs, H. 2002. Check list of the crustacea fauna of the Bosphorus. Turkish Journal of Marine Sciences, 8, 157-164 pp.
Bilgin, S., Çelik, E. Ş. 2004. Karadeniz’in Sinop kıyıları (Türkiye) yengeçleri. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16 (2), 337-345 pp.
Caspers, H. 1968. La macrofaune benthique du Bosphore et les problémes de l’infiltration des éléments méditerranéens dans la Mer Noire. Rapport de la Commission Internationale pour l’Exploration Scientifique de la Mer Méditerranée, 19 (2), 107- 115 pp.
Çelik, E. Ş., Ateş, A. S., Akbulut, M. 2007. A survey on the Brachyura (Decapoda) in the Dardanelles. Turkish Journal of Zoologie, 31, 181-183 pp.
D’Udekem D’Acoz C. 1999 Inventaire et distribution des crustacés décapodes de l’Atlantique nord-oriental, de la Méditerranée et des eaux continentales adjacentes au nord de 258N. Collection Patrimoines Naturels. Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris, France 40, 383 pp.
Ergen, Z., Kocataş, A., Katağan, T., Önen, M. 1988. The distribution of Polychaaeta and crustacea fauna found Posidonia oceanica meadows of Aegean coast of Turkey. Rapport de la Commission Internationale pour l’Exploration Scientifique de la Mer Méditerranée, 31 (2), 25 p.
Gonza ́lez-Gordillo J.I., Cuesta J.A., Pablos F. 1990. Adiciones al conocimiento de los crusta ́ceos deca ́podos de las zonas mediolitoral e infralitoral de las costas suratla ́nticas andaluzas (Suroeste Espan ̃a). I Brachyura. Cahiers de Biologie Marine 31, 417–429 pp.
Heler, C. 1863. Die crustaceen des südlichen Europa. Crustacea Podophtalmia. 336 p, Wilhelm Braumüller, Wien.
Holthuis, L.B., Göttlieb, E. 1958. An annotated list of the decapod Crustacea of the Mediterranean coast of Israel, with an appendix listing the Decapoda of the eastern Mediterranean. Bulletin of the Research Council of Israel, B, Zoology, 7B (1-2), 1-126.
Holthuis, L. B. 1961. Report on a collection of Crustacea Decapoda and Stomatopoda from Turkey and the Balkans. Zoologische verhandelingen / uitgegeven door het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden, 47, 1-67 pp.
Kattoulas, M., Koukouras, A. 1975. Benthic fauna of the Evvoia coast and Evvoia Gulf. VI. Brachyura (Crustacea, Decapoda). Scientific Annals Faculty of Physics and Mathematics, University of Thessaloniki, 15, 291-312 pp.
Kevrekidis, K., Galil, B. S. 2003. Decapoda and Stomatopoda (Crustacea) of Rodos Island (Greece) and the erythrean expansion NW of the Levantaine Sea. Mediterranean Marine Science, 4 (1), 57-66 pp.
Kocataş, A. 1971. İzmir Körfezi ve civarı yengeçlerinin “Brachyura” taksonomisi ve ekolojisi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, 115 p., İzmir.
Kocataş, A. 1981. Liste preliminaire et répartition des crustacés décapodes des eaux turques. Rapport de la Commission Internationale pour l’Exploration Scientifique de la Mer Méditerranée, 27 (2), 161- 162 pp.
Kocataş, A., Katağan, T. 2003. The decapod crustacean fauna of the Turkish seas. Zoology in Middle East, 29, 63-74 pp.
Lewinsohn, Ch., Houlthuis, L.B. 1986. The Crustacea Decapoda of Cyprus. Zoologische verhandelingen / uitgegeven door het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden, 230 (12), 1-64 pp.
Meriç, E. 1990. İstanbul Boğazı güneyi ve Haliç’in Kuvaterner (Holosen) dip tortulları (Ed. E. Meriç), 114 p., İstanbul.
Meriç, E., Oktay, F. Y., Sakınç, M., Gülen, D., Ediger, V. S., Meriç, N., Özdoğan, M. 1991a. Kuşdili (Kadıköy- İstanbul) Kuvaterner’inin sedimanter jeolojisi ve paleoekolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A, Yerbilimleri, 8 (1), 83-91 pp., Sivas.
Meriç, E., Oktay, F. Y., Sakınç, M., Gülen, D., İnal, A. 1991b. Ayamama (Bakırköy-İstanbul) Kuvaterner istifinin sedimanter jeolojisi ve paleoekolojisi. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A, Yerbilimleri, 8 (1), 93-100 pp., Sivas.
Meriç, E. 1995. İzmit Körfezi Kuvaterner istifin (Ed. E. Meriç), 355 p., İstanbul.
Meriç, E., Kerey, E., Avşar, N., Tunoğlu, C., Taner, G., Kapan-Yeşilyurt, S., Ünsal, İ., Rosso, A. 1998a. İstanbul Boğazı yolu ile Marmara Denizi- Karadeniz bağlantısı hakkında yeni bulgular. Sualtı Bilim ve Teknolojisi Toplantısı (SBT) Proceedings, 82-97 pp., Çapa-İstanbul.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Nazik, A. 1998b. Dilovası (Gebze-Kocaeli) Kuvaterner istifi. Çukurova Üniversitesi Yerbilimleri (Geosound), 32, 199-218 pp., Adana.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Tunoğlu, C., Taner, G., Kapan-Yeşilyurt, S., Ünsal, İ., Rosso, A. 2000a. Geç Kuvaterner (Holosen)’de İstanbul Boğazı yolu ile Marmara Denizi-Karadeniz bağlantısı hakkında yeni bulgular. Türkiye Jeoloji Bülteni, 43 (1), 73- 118 pp., Ankara.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Taner, G., Akgün, F., Ünsal, İ., Rosso, A., Nazik, A., Koral, H., 2000b. Anadolu Hisarı (Doğu Boğaziçi-İstanbul) Kuvaterneri. Çukurova Üniversitesi Yerbilimleri (Geosound), 36, 135-184 pp., Adana.
Meriç, E., Kerey, İ. E., Avşar, N., Tuğrul, A. B., Suner, F., Sayar, A. 2003. Haliç (İstanbul) kıyı alanlarında (Unkapanı-Azapkapı) gözlenen Holosen çökelleri hakkında yeni bulgular. Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri, 28, 9-32pp., Ankara.
Meriç, E., Algan, O. 2007. Paleoenvironments of the Marmara Sea (Turkey) coasts from paleontological and sedimentological data. Quaternary International, 167-168, 128-148 pp.
Müller, G.J. 1986. Review of the hitherto recorded species of Crustacea Decapoda from the Bosphorus, the Sea of Marmara and the Dardanelles. Cercetari Marine (Institutul Roman de Cercetari Marine- Constanta), 19, 109-130 pp.
Nazik, A. 1998. Küçüksu Kasrı (Anadolu Hisarı-İstanbul) Kuvaterner istifinin ostrakod faunası. Çukurova Üniversitesi Yerbilimleri (Geosound), 32, 127-146 pp., Adana.
Nazik, A., Meriç, E., Avşar, N. 1999. Environmental interpretation of Quaternary sediments: Küçüksu Palace (Asian side of Bosphorus, Anadolu Hisarı- Turkey). Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri, 21, 105-113 pp., Ankara.
Ninni, E. 1923. Primo contributo allo studio dei pesci e della pesca nelle acque dell’Impero Ottomano. 5. Premiate Officine Grafishe Caralo Ferrari, Venezia.
Okuş, E. 1989. Marmara Adası (Kuzey) littoralinde yapılan araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, 6 (6), 143-166 pp.
Ostroumoff, A. 1896. Comptes-rendus des draggages et du plancton de l’expédition de “Seljanik”. Bulletin de l’Academie Imperiale des Sciences de Saint-Pétersbourg, 5 (5), 33-92 pp.
Özcan, T. 2007. Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında dağılım gösteren littoral dekapod (Crustacea) türleri ve biyo-ekolojik özellikleri. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, 328 p., İzmir.
Petrescu, I., Balasescu, A. M. 1995. Contributions to the knowledge of decapod fauna (Crustacea) from the Romanian coast of the Black Sea. Travaux du Muséum d ́Histoire Naturelle “Grigore Antipa”, 35, 99-146 pp.
Ramadan, Sh. E., Dowidar, N.M. 1972. Brachyura (Decapoda Crustacea) from the Mediterranean waters of Egypt. Thalassia Jugoslavica, 8 (1), 127- 139 pp.
Reuschel S., Schubart C.D. 2007. Contrasting genetic diversity with phenotypic diversity in coloration and size in Xantho poressa (Brachyura: Xanthidae), with new results on its ecology. Marine Ecology 28, 296–305 pp.
Spivak, E.D., Arevalo, E., Cuesta, J.A., Gonzalez-Gordillo, J.I. 2010. Population structure and reproductive biology of the stone crab Xantho poressa (Crustacea: Decapoda: Xanthidae) in the ‘Corrales de Rota’ (south-western Spain), a human-modified intertidal fishing area. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 90(2), 323–334 pp.
Suner, F., Meriç, E., Avşar, N., Önal, B. Ç., Avşar, N. 2012. Haliç (İstanbul-Kuzeybatı Türkiye) Holosen çökellerinde jips oluşumu ile bentik foraminifer ve ostrakod topluluğu ilişkisi, Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, Ankara (in print).
Şafak, Ü., Avşar, N., Meriç, E. 1999. Batı Bakırköy (İstanbul) Tersiyer çökellerinin ostrakod topluluğu. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 121, 17-31.
Yurdabak, F. 2004. Crustaceans collected in upper- infralittoral zone of the Gallipoli Peninsula, Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7 (9), 1513-1517 pp.