Açık ocaklarda şev duraysızlığı ve geriye dönük analizlere bir örnek: Afşin-Elbistan Kışlaköy açık kömür Ocağı

Elektrik Üretim A.Ş., Afşin–Elbistan Linyitleri İşletmesi’ne bağlı Kışlaköy Açık Ocağı’nda yer alan doğu ve batı kalıcı şevlerinde gelişen duraysızlıkların incelenmesi ve kayma modelinin ortaya konulması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Kışlaköy Açık Ocağı’nda kütle hareketlerinin devam edip etmediğini belirlemek ve olası bir hareket durumunda hareketin yönünü, boyutunu ve yenilme modelini tespit etmek amacıyla, batı ve doğu şevlerinin her birinde 3’er hat olmak üzere toplam 6 hatta hareket izleme istasyonları oluşturulmuştur. Batı şevlerinde herhangi bir hareket gözlenmezken, doğu şevlerinde D24 ve D18 ölçüm istasyonlarında 90 cm ye varan kümülatif hareket miktarları ölçülmüştür. Yapılan ölçümler neticesinde linyit horizonu içinde bloklu kayma modeline uygun yenilmeler gözlenmiştir. Arazi gözlemlerinde de zemin özelliği gösteren birimlerde dairesel kayma modeline uygun yenilmelerin geliştiği tespit edilmiştir. İşletme genelinde kayma öncesi ve sonrasına ait geometrileri belirlenebilen duraysızlıkların planları çıkarılmıştır. Bu planlardan duraysızlıkların kayma öncesi geometrilerini gösteren kesitler hazırlanarak yenilme modellerine uygun olarak geriye dönük analizleri yapılmıştır. Laboratuvarlardan elde edilen dayanım parametreleri ile geriye dönük analiz sonuçları karşılaştırılmış, gelişen heyelanların kayma anında, kayma yüzeylerinin makaslama dayanımlarının artık makaslama dayanımı parametreleriyle temsil edildiği saptanmıştır. Yapılan incelemeler sonucu, linyit horizonu arasında yer alan siyah renkli yüksek plastisiteli kil bandının şevlerin duraylılığını kontrol eden en kritik faktörlerden biri olduğu belirlenmiştir.

Slope instability in open pits and an example of a retrospective Analysis: Afşin-Elbistan-Kışlaköy open pit coal deposit

The subject of this study is to study the instabilities that have developed in the permanent east and west slopes of the Kışlaköy open pit of the Elektrik Üretim A.Ş. Afşin-Elbistan Linyitleri İşletmesi and to work out the sliding mechanism causing it. In the Kışlaköy open pit to establish if mass movement is continuing and if so which direction it would move, amount of mass to be involved and the failing model. Six movement control observations stations were established along 3 lines in each of batı (west) and doğu (east) slopes. No movement was observed in the batı (west) slopes. On the other hand up to 90 cm cumulative movement was observed at the at D24 and D18 observation station on the east (doğu) slopes. Measurements taken showed that there were failings in the lignite horizon fitting to the ‘block sliding model’. During the field study circular sliding model type failings were observed in the basal units. In the open pit in general before and after the sliding, plans were prepared of the instabilities to enable geometries could be worked out. By using these plans cross sections were prepared to show the geometry of the instabilities before it actually took place and retrospective analyses of the failing model have been carried out. Correlations have been made of the results of the retrospective analyses and resistance parameters obtained from the laboratories. It was concluded that during the movement of the mass, shear strength of the sliding planes were then represented by the shear resistance parameters. During the study it was found out that the black coloured clay band with high plasticity within the lignite horizon is one of the most crucial factors controlling slope stabilities.

___

  • Akbulut, İ., Aksoy, T., Çağlan, D., Ölmez, T., 2007. Afşin- Elbistan Kıslaköy Açık Kömür İşletmesi Şev Stabilitesi Çalışması, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 11194, Ankara (yayımlanmamış)
  • Duncan, J.M., Wright, S.G.,2005, Soil Strength and Slope Stability. John Wiley&Sons, Inc., New York, NY, USA, 309 pp.
  • Gürsoy, E. Özcan, K., Yücel, A.R.,1981, K.Maraş Elbistan D1 Sektörü Kömür Yatağı Jeoloji Raporu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7054, Ankara (yayımlanmamış)
  • Koçak, S., Ulusay, R., Selçuk, Ş., İder, H., (1985), TKİ-AEL Kışlaköy Linyit İşletmesi Batı Şevi Stabilite Etüdü. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7717, Ankara (yayımlanmamış)
  • Morgenstern, N.R., Price, V.E., 1965, The Analysis of The Stability of General Slip Surface. Geotechnique, 15, 79-93.
  • Sancio, R. T., 1981, The Use of Back Calculations To Obtain The Shear and Tensile Strength of Weathered Rocks. Proc. Intnl. Symp. on Weak Rock, Tokyo, V.2, 647-652.
  • Slope/W, 2004, Geo Studio 2004, Vers. 6.2, Geo-Slope International Ltd., Calgary, Canada.
  • Tinoco, F.H., Salcedo, D.A., 1981, Analysis of Slope Failures In Weathered Phylillite. Proc. Intnl. Symp. on Weak Rock, Tokyo, V.1,55-62.
  • Yörükoğlu, M., 1991, Afşin Elbistan Projesi ve TKİ Kurumu AELİ Müessesinde Madencilik Çalışmaları. Madencilik Eylül, 30, 3.
Maden Tetkik ve Arama Dergisi-Cover
  • ISSN: 0026-4563
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1950
  • Yayıncı: Cahit DÖNMEZ
Sayıdaki Diğer Makaleler

Cumaovası volkanitlerinin zamanstratigrafik konumuna ilişkin yeni veriler hakkında kısa not

Fikret GÖKTAŞ

Ege Bölgesinde yeni bir orta - yüksek entalpili jeotermal alan (Akyar) Menderes-Seferihisar-İzmir, Batı Anadolu, Türkiye

Metin BULUT

Doğu Karadeniz Bölgesi (KD Türkiye) volkanojenik masif sülfid yatakları cevher fasiyeslerine ait bazı özgün bulgular

Yurdal GENÇ, M.Kemal REVAN, V. Valery MASLENNIKOV, Semi HAMZAÇEBİ, Okan DELİBAŞ, Taner ÜNLÜ

KD Irak’ta ilk kez tanımlanan rudistler (bivalvia): Sistematik paleontoloji ve paleobiyocoğrafya

Dereen Mohamad SADIQ, Kamal Haji KARIM, Sacit ÖZER

Açık ocaklarda şev duraysızlığı ve geriye dönük analizlere bir örnek: Afşin-Elbistan Kışlaköy açık kömür Ocağı

İbrahim AKBULUT, İlker ÇAM, Tahsin AKSOY, Dinçer ÇAĞLAN, Tolga ÖLMEZ

Hazro Dadaş (Diyarbakır) kömürlerinin organik jeokimyasal ve petrografik özellikleri

Selami TOPRAK, Orhan KAVAK

Gökova körfezi’nin havadan manyetik imzası

Ahmet ÜÇER, Uğur AKIN

Örtülü jeotermal sahaların aranmasında yeni yaklaşımlar: Kütahya-Şaphane-Karacaderbent gömülü jeotermal sahası

Hüseyin DÜNYA, Musa BURÇAK, Ömer HACISALİHOĞLU

THE SEGMENT STRUCTURE OF SOUTHERN BRANCH OF THE NORTH ANATOLIAN FAULT ANDPALEOSEISMOLOGICAL BEHAVIOUR OF THE GEMLİK FAULT, NW ANATOLIA

Selim ÖZALP, Ömer EMRE, Ahmet DOĞAN

Alacahan-Çetinkaya (Kangal-Sivas) yöresindeki metamorfitlerin tektonostratigrafik özellikleri

Metin BEYAZPİRİNÇ, Ali Ekber AKÇAY