Ankara Çankırı Çorum Kırıkkale ve Kırşehir İllerindeki Besi İşletmelerinin Mevcut Durumu ve Hayvan Besleme Alışkanlıkları*
Bu çalışmanın amacı İç Anadolu Bölgesinde yer alan 5 il (Ankara, Çankırı, Çorum, Kırşehir ve Kırıkkale) besicilik yapan işletmelerin genel durumlarını ortaya koymaktır. Çalışma kapsamındaki illerde bulunan işletmelerdeki hayvan barınaklarının genel durumları, işletmelerin materyal temini ve pazarlama yöntemleri, işletmelerin bakım ve beslemeye ilişkin uygulamaları, bölge besi işletmelerinde kullanılan kesif ve kaba yemlere ait besin madde içerikleri, besicilerin yaptıkları işten memnuniyet durumu ve besi sektöründe üretim yapmayı zorlaştıran unsurlar anket yardımıyla değerlendirilmiştir. Bölge genelindeki işletmelerin %54.50’sinde 1-2 kişinin çalıştığı, işletme sahiplerinin yalnızca %12.10’unun üniversite mezunu olduğu belirlenmiştir. Ahırların %56.10’unun kapalı ve %66.20’sinin bağlı duraklı olduğu tespit edilmiştir. Aydınlatma ve yemlik durumlarının iyi olduğu ancak temizliğin büyük oranda (%68.30) insan gücüyle yapıldığı tespit edilmiştir. Hayvan temininde en önemli kaynağın yakın pazarlar (%42.40) olduğu, kaba yemin yaklaşık yarısı (%45.50) konsantre yemin ise önemli kısmının (%84.80) satın alındığı belirlenmiştir. Besi sonrası, hayvanların önemli bir bölümünün (%54.60) canlı olarak pazarlandığı tespit edilmiştir. Hayvanların beslenmesinde işletmelerin %57.60’ının hazır karma yem kullandığı ve %56.10’unun yem karma için gerekli ekipmanının hiç olmadığı belirlenmiştir. İşletmelerin yaklaşık yarısının su ihtiyacı için kuyu suyunu kullandığı ve yem maliyetini azaltmak için de merayı kullandığı tespit edilmiştir. Besi sonlandırmada en önemli faktörün %69.70 oranında tecrübe olduğu ve işletmelerin %63.60’sının yaptığı işten memnun olduğu ve yapmaya da devam edeceği belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki illerde işletme sahiplerinin işlerini yapmayı zorlaştıran birinci faktörün yem maliyetleri olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bölgedeki besi işletmelerinin genel durumuna bakıldığında yeni kurulan işletme ölçeklerinin büyüdüğü, işletme sahiplerinin eğitim düzeylerinde bir iyileşme olduğu ve buna bağlı olarak bilgi ve teknoloji kullanım eğilimlerinin iyileştiği, hayvan barınak durumlarının genel olarak iyi durumda olduğu ve yem maliyetleri işletme sahiplerinin işlerini en fazla zorlaştıran sorunların başında yer almaktadır.
___
- 1. Akman N, Yener SM, Cedden F, Şen AÖ (2015): Türkiye Ziraat
Mühendisliği. ss 790. 8. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-2, 12-
15 Ocak, Ankara.
- 2. AOAC (1990): Association of Offcicial Analitical Chemists. Official
Methods of Analysıs. p: 69-79. 15th ed, Washington, DC.
- 3. Bakır G (2002): Van ilindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal
durumu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,
12(2):1-10.
- 4. Eren E (2006): Kahramanmaraş İli Göksun İlçesinde Sığır Besicili
Yapan İşletmelerin Yapısı ve Sorunları. Yüksek Lisans Tezi,
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
Kahramanmaraş.
- 5. Ergün A, Tuncer ŞD, Çolpan I, Yalçın S, Yıldız G, Küçükersan
MK, Küçükersan S, Şehu A (2002): Yemler ve Yem Hijyeni ve
Teknolojisi Edit.: S Küçükersan, Ankara Üniversitesi, Veteriner
Fakültesi, Hayvan Besleme ve Besleme Hastalıkları A. B. D.,
Ankara, s: 238-274.
- 6. Dağdemir V (2005): Bayburt İli Kop ve Burnaz Dere havzalarında
hayvancılık yapan işletmelerin genel durumu ve kooperatifleşmeye
bakış açısı. Kooperatifçilik Dergisi, 147, 48-57.
- 7. Demir N (2012): AB ve Türkiye’de Hayvancılık Politikalarındaki
Son Gelişmelerin Uyum Süreci Açısından Karşılaştırılması,
Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü,
Erzurum.
- 8. Goering HK, Van Soest PJ (1970): Forage Fiber Analyses. Apparatus,
Reagent, Procedures and Applications. USDA Agric. Handbook
No.379.
- 9. Gözene B, Sayılı M (2015): TR83 Bölgesinde Sığır Yetiştiriciliğine
Yer Veren İşletmelerin Ekonomik Analizi Ve Teknik Etkinlik.
Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE).
- 10. Kayhan M, Özcan İ, Demirok, B, Güneş E, Bilgen A, Koçak R,
Alçar Ö, Ödevci U (2015): Kırmızı Et Stratejisi, Gıda Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
- 11. Kaygısız A, Tümer R, Orhan H, Vanlı Y (2009): Kahramanmaraş
Bölgesi Sığırcılık İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. 1. İşletmelerin
Sosyal ve Kültürel Durumları. 6. Zootekni Bilim Kongresi 24-26
Haziran 2009, Erzurum.
- 12. Koyubenbe N (2005): İzmir ili ödemiş ilçesinde süt sığırcılığının
geliştirilmesi olanakları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim
Dergisi, 46(1): 8-13.
- 13. Köse K (2006): Uşak İli Damızlık Sığır Yetiştiriciler Birliğine
Kayıtlı İşletmelerin Genel Yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Trakya
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
- 14. Köseman A, Şeker İ (2016): Malatya ilinde sığırcılık işletmelerinin
mevcut durumu ı. yapısal özelikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Veteriner Dergisi, 05-12.
- 15. Mutaf S, Aklan S, Şeber N (2001): Hayvan Barınaklarının
Projelendirme İlkeleri ve GAP Yöresi İçin Uygun Barınak Tipleri.
TMMOB Makine Mühendisler Odası, II. GAP ve Sanayi Kongresi,
29-30 Eylül, Diyarbakır.
- 16. NRC (1996): Nutrient Requirements of Beef Cattle. 7th ed. National
Academy Press, Washington, DC.
- 17. Özbeyaz C (2012). Sığır Yetiştiriciliği Ders Notları. Anakara
Üniversitesi Veteriner Fakültesi Zootekni Anabilim Dalı, Ankara.
- 18. Özkan U, Erkuş A (2003): Bayburt ilinde sığır besiciliğine yer veren
işletmelerin ekonomik analizi. Tarım Bilimleri Dergisi, 467-472.
- 19. Peşmen G, Yardımcı M (2008): Avrupa Birliğine adaylık sürecinde
Türkiye hayvancılığının genel durumu. Veteriner Hekimler
Derneği Dergisi, 51-56.
- 20. Sayılı M (2001): Amasya İli Suluova İlçesinde Sığır Besiciliği Yapan
İşletmelerin Ekonomik Analizi. Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim
Dalı, Tokat.
- 21. Soyak A, Soysal Mİ, Gürcan Ek (2007): Tekirdağ ili süt sığırcılığı
işletmelerinin yapısal özellikleri ve bu işletmelerdeki siyah alaca
süt sığırlarının çeşitli morfolojik özellikleri üzerine bir araştırma.
Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3): 297-305.
- 22. SPSS (2011): SPSS 20.0 Evaluation Version for Windows, SPSS
Inc. New York, US.
- 23. Şahin K, Gül A, Koç B, Dağıstanlı E (2001): Adana ilinde entansif
süt sığırcılığı üretim ekonomisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat
Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(2): 19-28.
- 24. Şeker İ, Tasalı H, Güler H (2012): Muş İlinde sığır yetiştiriciliği
yapılan işletmelerin yapısal özelikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Veteriner Dergisi, 09-16.
- 25. Tilki M, Sarı M, Aydın E, Işık S, Aksoy AR (2013): Kars ili sığır
işletmelerinde barınakların mevcut durumu ve yetiştirici talepleri
I. Mevcut durum. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,
109-116.
- 26. Topcu Y (2004): Erzurum İli sığır besinciliği işletmelerinde girdi
kullanımı ve üretim maliyeti üzerine bir araştırma. Atatürk
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35(1.2), 65-73.
- 27. Tugay A, Bakır G (2006): Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin
ırk tercihleri ve barınakların yapısal durumu. Atatürk
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(1), 39-47.
- 28. TUİK (2016): www.tuik.gov.tr
- 29. Tutkun M (1998): Diyarbakır İli Merkez İlçeye Bağlı Köylerde Süt
Sığırcılığının Yapısı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- 30. Uzal S, Uğurlu N (2006): Konya ili besi sığırı işletmelerinin yapısal
analizi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(40): 131-
139.
- 31. Van Soest PJ, Robertson JB (1979): Systems of Analyses for
Evaluation of Fibrous Feed. p 49-60. In, Pigden WJ, Balch CC and
Graham M (Eds.): Proc. Int. Workshop on standardization of analytical
methodology for feeds. Int.Dev.Res.Center, Ottowa, Canada,