Modernden postmoderne geçişte sosyal bilimlerin felsefi temellerinin sarsılışı

Aydınlanma düşüncesinin yürütücülüğünde modernizmin kurguladığı akıl, bireysel yorumları bütünsel/evrensel önermeleriyle egemenliği altına alabilmekteydi. Postmodern durum aklın bu yönüne şiddetle karşı çıkmakta; özneyi, klasik dönemde olduğu gibi toplumun alıcı ucunda resmetmekle birlikte, öznenin nesnelerle kurduğu ilişkisinde onlara anlam yüklemesine izin vermektedir. Modern paradigmanın ürünü olan sosyal teori ise şu halde köklerinden sorgulanmaktadır. Postmodern söylemlerin merkezde olduğu bu sorgulamada, kimileri sosyolojinin kendi üzerine düşünmesiyle ve kendini eleştirisiyle kriz halinden kurtulacağını iddia ederken; kimileri de yeni sosyolojik söylemlere ihtiyaç olduğuna vurgu yapmaktadır. Modern teorinin yapısal sorunları, postmoderne geçildiğinde karşımıza 'ironi' olarak çıkarken, postmodernlikte 'kara ironi' olarak çıkmaktadır. Çalışma bu bağlamda sosyal bilimlerin ve özellikle sosyolojinin tarihi köklerini modernizm-postmodernizm ilişkiselliğinde analiz ederken, postmodern dönemde ortaya çıkan kavramsal karışıklığa da ışık tutmaktadır.

The quake of the social sciences' philosophical foundations in the transition from modern to postmodern

Mind which built by modernism via dreamed up the idea of Enlightenment could dominate individual interpretation, upon holistic/universal premises. The postmodern condition strongly opposed to this aspect of mind; besides the subject portrayed at the side of the receiving society as so in the classical period, allows to subjects giving meaning to their relationship bear on objects. In this case the root of social theory, which is the product of the modern paradigm, is investigated. In this questioning process which postmodern discourse is in the center, some of claims that it would be got rid of crisis when intention and self-critique of sociology's own, while others emphasized that new sociological discourses is needed. The structural problems of modern theory encountered as 'irony' when passing to postmodern condition, while as 'black irony' is in the postmodernism. In this context, the study, when analyzing the historical roots of social sciences and especially sociology in relation to modernism and postmodernism, also sheds light on the conceptual confusion emerging postmodern period.

___

Ahmet Cevizci (1999), Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul.

Alan Dawe (1997), "Toplumsal Eylem Kuramları", çev:Füsun Akatlı, Arda Uykur, (iç) Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, haz. Tom Bottomore-Robert Nisbet, Ayraç Yayınları, Ankara.

Alan Swingewood (1998), Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, çev: O. Akınhay, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.

Alain Touraine (1994), Modernliğin Eleştirisi, çev:Hülya Tufan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.

Bozkurt Güvenç (1996), İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, İstanbul.

Charles Taylor (1995), Modernliğin Sıkıntıları, (çev) Uğur Canbilen, Ayrıntı Yayınlan, İstanbul.

C. Wright Mills (2000), Toplumbilimsel Düşün, çev: Ünsal Oskay, Der Yayınları, İstanbul.

David West (1998), Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, çev: Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul.

Doğan Özlem (1999), "Tarih, Bilim, Bilinç", Felsefe Tartışmaları Dergisi, 25. Kitap, Panorama yayınları, İstanbul.

Fatih Yıldız (2007), "Küreselleşme ve Karşıtları, (iç) Sosyoloji Yazıları, Kızıl Elma Yayıncılık, İstanbul.

Francis Bacon (1999), Novum Organum, çev:Sema Ö. Akkaş, Doruk Yayıncılık, Anakara.

Fyodor Mihailoviç Dostoyevski (2004), Beyaz Geceler, Sabri Gürses, Bordo-Siyah Yayınevi, İstanbul.

Gunnar Skirberkk, Nils Gilje (2006), Antik Yunan'dan Modern Döneme Felsefe Tarihi, çev: Emrullah Akbaş&Şule Mutlu, Üniversite Kitabevi, İstanbul.

Immanuel Kant (1982), Aydınlanma nedir? Sorusuna Bir Yanıt çev: Nejat Bozkurt Yazko Felsefe Yayınları, sayı 4, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

İlhan Tekeli (2001), "Toplum Bilimlerin Önünü Açmaya İnsan Modellerini Tartışarak Başlamak", (iç)Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek, Metis Yayınları, İstanbul.

Jean Baudrillard (1991), Sessiz Yığınların Gölgesinde ya da Toplumsalın Sonu, çev.Oğuz Adanır, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.

John Field (2006), Sosyal Sermaye, çev:Bahar Bilgen, Bayram Şen, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Julien Freund (1997), "Max Weber Zamanında Alman Sosyolojisi", (iç) Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, haz. Tom Bottomore-Robert Nisbet, Ayraç Yayınları, Ankara.

Jurgen Habermas; "Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akıbeti", www.savhadergi.com

Jürgen Habermas (1994); "Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje", (iç) Postmodernizm, (haz: Nemci Kaya), Kıyı Yayınları, İstanbul.

Karl Marks, Friedrich Engels (2003), Komünist Manifesto, çev:Levent Kavas, İthaki Yayınları, İstanbul.

Krishan Kumar (1995), Sanayi Sonrası Toplumdan Postmodern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları, çev:Mehmet Küçük, Dost Kibabevi, Ankara.

Lawrance E. Cahoone (2001), Modernliğin Çıkmazı, çev: Ahmet Demirhan-Erol Çatalbaş, İnsan Yayınları, İstanbul.

Madan Sarup (1995), Postyapısalcılık ve Postmodernizm, çev: A. B. Güçlü, Ark Yayınları, Ankara.

Marshall Berman (1994), Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, çev: Ümit Altuğ, Bülent Peker, İletişim Yayınları, İstanbul.

Michel Foucault (1995), İktidar ve Direnme Odaklan, hz. Ali Akay, Bağlam Yayınları, İstanbul.

Milay Köktürk (2002), "Kültür Bilimi Olarak Sosyoloji", iç. Sorgulanan Sosyoloji, hz. M. Çağatay Özdemir, Eylül Yayınları, Ankara.

Nesrin Kale (2002), "Modernizmden Postmodernist Söylemlere Doğru", Doğu-Batı Dergisi, yıl:5, sayı: 19.

Nilüfer Göle (2002), "Batı Dışı Modernlik Kavramı Üzerine", (iç) Modernleşme ve Batılıcı-lık, cilt:3, İletişim Yayınları, İstanbul.

Pauline Marie Rosenau (2004), Post-modernizm ve Toplum Bilimleri, çev: Tuncay Birkan, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara.

Peter Wagner (2003), Modernliğin Sosyolojisi, çev: Mehmet Küçük, Doruk Yayıncılık, İstanbul.

Pierre Bourdieu (1997), Toplumbilim Sorunları, çev:Işık Ergüden, Kesit Yayıncılık, İstanbul.

Roger Trigg (2005), Sosyal Bilimleri Anlamak/Sosyal Bilimlere Felsefi Bir Yaklaşım, çev.Beyza Sümer, Filiz Ürgüt, Babil Yayınları, İstanbul.

Robert Hollinger (2005), Postmodernizm ve Sosyal Bilimler, çev:Ahmet Cevizci, Paradigma Yayınları, İstanbul.

Ruth A. Wallace, Alison Wolf (2004), Çağdaş Sosyoloji Kuramları, çev: Leyla Elburuz&M. Rami Ay as, Punto Yayıncılık, İzmir.

Seyfettin Aslan, Abdullah Yılmaz; "Modernizme Bir Başkaldırı Aracı Olarak Postmodernizm", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 2. sayı 2

Ulrich İm Hof (1999), Avrupa'da Aydınlanma, çev.Şebnem Sunar, Afa-İntermedia Yayınları, Ankara.

Zygmunt Bauman (1997), Modernite ve Holocaust, Sarmal Yayınevi, İstanbul.

Zygmunt Bauman (2000), Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.