Evrensel ilkeler ve pratik yaşam arasında ahlâkın teşekkülü

Bu çalışmamızda ahlâki ilkeler ve yaşam arasındaki insanın ahlâki eğilimlerini, ahlâki tavrını nasıl bir yaklaşımla yorumlamamız gerektiği ve ahlâka nasıl bir teorik zemin oluşturabileceğimiz sorgulanmaktadır. Biz bu sorgulamayı, Kantın oluşturmaya çalıştığı, akıl ilkelerine dayalı evrensel bir teorik zeminden hareket eden ahlâk anlayışını temel alarak yapmaktayız. Burada Kantın evrenselci bir refleksiyonla ahlâki ilkeleri sadece akıla indirgemesinin ve sırf kurgusal bir temelden yola çıkarak yaşam ile ayrışmaz bir yapısı bulunan ahlâkı yönlendirmeye çalışmasının meydana getireceği olumsuzluklar üzerinde durulmaktadır. Bir ilkeden hareket etme zorunluluğunun olmasıyla birlikte yaşamın sürekli değişen yüzünün bireyin ahlâk tecrübesinin oluşumunda dinamik bir yapı meydana getirdiği gösterilmekte ve teori-pratik arasında tek yönlü bir kurgunun olamayacağı Nietzschenin görüşleri de referans alınarak vurgulanmaktadır. Bize göre Aristotelesin phronesis kavramına verdiği anlam etrafında ahlâkın teorik yönünü oluşturarak pratiğin yönlendirici gücü de ortaya konulabilecektir.

Formation of morals between uUniversal principles and practical life

In this study, the moral trends of man between life and moral principles, how and with what approach we are supposed to interpret his moral stance, and how we can form a theoretical basis for morals are being questioned. We have made this questioning by taking morality based on the universal principles moving on the floor of theoretical reasoning, which Kant tried to form. Here, it is focused on the negativities which are generated by Kants degrading of moral principles just to the mind with a universalist reflection, and by manipulation effort of ethics having an inseparable structure with life, based on a sheer fictional basis. It is shown that ever-changing face of life can generate a dynamic structure in the formation of the individuals moral experience, along with having an obligation to act from a principle, and it is emphasized that there can not be a one-way fiction between theory and practice also based on view of Nietzsche. In our view, the router power of practice may also be acquired by forming the theoretical way of morality around the meaning given by Aristotle to the concept of phronesis.

___

Adorno, Theodor W.; Ahlâk Felsefesinin Sorunları, Çev. Tuncay Birkan, Metis Yayınları, İstanbul 2012.

Aristoteles; Nikomakhosa Etik, Çev. Saffet Babür, Ayraç Yayınları, Ankara 1997.

Aristoteles; Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, YKY Yayınları, İstanbul 1997.

Akarsu, Bedia; Mutluluk Ahlâkı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1982.

Akarsu, Bedia; Immanuel Kantın Ahlâk Felsefesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1999.

Bergson, Henri; Ahlâkın ve Dinin İki Kaynağı, Çev. Mukadder Yakupoğlu, Doğu-Batı Yayınları, Ankara 2004.

Cassirer, Ernst; Kantın Yaşamı ve Öğretisi, Çev. Doğan Özlem, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1996.

Copleston, Frederick; Felsefe Tarihi: Kant, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul 2007.

Çınar, Aliye; Aristotelesin Nikomakhosa Etikinde Pratik Hikmet Kavramı ve Günümüz Açısından Önemi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 1, 2007.

Erişirgil, Mehmet Emin; Kant ve Felsefesi, İnsan Yayınları, İstanbul 1997.

Heimsoeth, Heinz; Ahlâk Denen Bilmece, Çev. Nermi Uygur, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1978.

Heller, Agnes; Bir Ahlâk Kuramı, Çev. Abdullah Yılmaz vd., Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2006.

Kant, Immanuel; Sürekli (Ebedî) Barış Üstüne Felsefi Bir Deneme, Çev. Nejat Bozkurt, Seçilmiş Yazılar, Remzi Kitabevi, İstanbul 1984.

Kant, Immanuel; Arı Usun Eleştirisi, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınları, İstanbul 1993.

Kant, Immanuel; Pratik Aklın Eleştirisi, Çev. İoanna Kuçuradi, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara 1999.

Kant, Immanuel; Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev. İoanna Kuçuradi, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara 2002.

Kant, Immanuel; Ethica, Çev. Oğuz Özügül, Pencere Yayınları, İstanbul 2003.

Maclntyre, Alasdair; Etiğin Kısa Tarihi, Çev. H. Hünler-S. Z. Hünler, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2001.

Nietzsche, Friedrich; Beyond Good and Evil, trans. W. Kaufmann, New York: Vintage Books, 1966.

Nietzsche, Friedrich; Güç İstenci, Çev. Sedat Umran, Birey Yayıncılık, İstanbul 2002.

Nietzsche, Friedrich; Deccal, Çev. Oruç Aruoba, İthaki Yayınları, İstanbul 2003.

Nietzsche, Friedrich; İşte Böyle Dedi Zerdüşt, Çev. Ahmet Cemal, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2007.

Nietzsche, Friedrich; İyi ve Kötünün Ötesinde, Çev. Ahmet İnam, Say Yayınları, İstanbul 2011.

Özlem, Doğan; Etik-Ahlâk Felsefesi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2004.

Pieper, Annemarie; Etiğe Giriş, Çev. Veysel Ataman-Gönül Sezer, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1999.

Poole, Ross; Ahlâk ve Modernlik, Çev. Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1993.

Tatar, Burhanettin; Çağdaş Sorunlar Spekülatif Düşünceler, Etüt Yayınları, Samsun 2008.

Tepe, Harun; Bir Felsefe Dalı Olarak Etik: Etik Kavramı, Tarihçesi ve Günümüzde Etik, Doğu-Batı Dergisi, S. 4, Ankara 1998.