Düşünce Tarihinde Mantık: Aristoteles Mantığından Bulanık Mantığa

Mantık biliminin kurucusu olarak Aristoteles (M.Ö.384-322) kabul edilmekle birlikte, Aristoteles'ten önce Elea Okulu ve Sofistler mantık biliminin kurulması için çalışmalar yapmışlardır. Ne var ki, mantığın ilkelerini belirleyen ve onu sistemli bir hale getiren Aristoteles'tir. Aslında Aristoteles mantığı, kendisinden önceki felsefî fikirlere ve metot anlayışlarına bir tepki olarak Yunan düşüncesinin bir tenkidi ve sentezinden doğmuştur. Aristoteles'ten sonra asırlar boyunca gerek Batıda gerekse İslâm dünyasında benimsenen hep Aristoteles mantığı olmuştur. Aristoteles, mantığı, kavram, önerme, kıyas şekilleri ve ilim-ispat teorisi şeklinde işlemiştir. Aynı zamanda bu mantık, metafizikle de yakından alakalıdır. Çünkü Aristoteles'e göre, zihnin ilkeleri aynı zamanda varlığın da ilkeleridir. Aristoteles'ten sonra Stoacılar mantığı metafizikten ayırmaya, onu şekil ve dille ilgili bir bilim haline getirmeye çalışmışlardır (Öner, 1986:6).

Anahtar Kelimeler:

tarih

___

Aristoteles, OrganonlV, II. Analitikler, (Çev. H. Ragıp Atademir), MEBYay., İstanbul, 1989.

Atademir, Hamdi Ragıp, Aristo'nun Mantık ve ilim Anlayışı, Ankara, 1947.

Bezdek, James (ed.), "Fuzzy Models-What are They, and Why?", IEEE Transactions on Fuzzy Systems, V.I, S.I, Ocak, 1993.

Bolay, Süleyman Hayri, Aristo Metafiziği İle Gazzâtt Metafiziğinin Karşılaştırılması, MEBYay., İstanbul, 1993.

Carnap, Rudolf, Felsefe Yıllığı II, (Çev. Macit Şükrü), İstanbul, 1935.

Dünya, Süleyman, Mukaddimetü Miyarü'l-ilm, Kahire, 1961.

Ebû Zehra, Muhammed, İmam İbn Teymiyye, İslâmoğlu Yay., İstanbul, 1988.

en-Neşşar, Ali Sami, Menahicü'l Bahs inde Müfekkiri'l-İslâm, Beyrut, 1984.

Eralp, Vehbi, Matematik, Fizik ve Kimya'da Metod, İstanbul, 1947.

Funabashi, M., "A Fuzzy Model-Based Control Scheme and its Application To A Road Tunnel Ventilation System" Proc. Int. Conf. Industrial Electronics, Control and Instruments, IEEE, Piscataway, NJ, 1991.

Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Yay., İstanbul, 1990.

Hızır, Nusret, "Bir Tanım Münasebetiyle", AÜDTCF Dergisi, c.V, sayı:3, Mayıs-Haziran, 1947.

Hızır, Nusret, "Yeni Mantığın Öncüsü: Leibniz", AÜDTCF Dergisi, c.III, sayı:4, Mayıs-Haziran, 1945.

İbn Teymiyye, er-Red ala Felsefet-i İbn Rüşd, Kahire, trs.

Lee, C.C., "Fuzzy Logic in Control Systems: Fuzzy Logic Controller", IEEE Transactions on Systems, Man and Cybernetics, C.20, S.2, Nisan, 1990.

Öner, Necati, Klasik Mantık, AÜİF Yay., Ankara, 1986.

Öner, Necati, "Mantığın Ana İlkeleri ve Bu İlkelerin Varlıkla Olan İlişkileri" AÜÎFDergisi,.C.XMI, Ankara, 1969.

Öner, Necati, Tanzimattan Sonra Türkiye'de İlim ve Mantık Anlayışı, AÜİF Yay., Ankara, 1967.

Özlem, Doğan, Mantık, Anahtar Kitaplar Yay., (2. Baskı), İstanbul, 1996.

Reichenbach, Hans, Lojistik, (Çev.Vehbi Eralp), İstanbul, 1939.

Reichenbach, Hans, Bilimsel Felsefenin Doğuşu, (Çev. Cemal Yıldırım), Remzi Yay., (2. Baskı), İstanbul, 1993.

Russel, Bertrand, "Mathematic and Logic", The Basic Writings of Bertrand Russell içinde, ed. by. Robert E.Egner ve Lester E. Denon, Britain, 1961.

Sedat, Ali, Mizanu'l-Ukul fi'l-Mantık ve'l Usûl, İstanbul, 1303.

Uğur, Aydın (ed.),Teorinin Aynasında Görünen Pratik: Sosyal Bilimler, Salı Toplantıları 93-94, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 1995.

Ülken, Hilmi Ziya, Genel Felsefe Dersleri, AÜİF Yay., Ankara, 1972.

Ülken, Hilmi Ziya, Mantık Tarihi, İstanbul, 1942.

Unsal, G., "Bulanık Mantık", Otomasyon Dergisi, 1997.

von Aster, Ernst, Bilgi Teorisi ve Mantık, (Çev. M.Gökberk), İstanbul, 1976.

Vural, Mehmet, "Gazzâlî Felsefesinde Bilgi ve Yöntem", Ankara Univ. Sos. Bil. Ens., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Aralık, 1998.

Yasunobu, S. ve Miyamoto, S., "Fuzzy Control for Automatic Train Operation Systems", Proc. TV. International Conferance of Transportations Systems, trs.

Zeydan, Mithat, "Bir Petrol Rafineri Ünitesinde (FCCU) Bulanık Modelleme ve Kontrol", Sakarya Ünv. Fen Bil. Ens., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ağustos, 1999.

Zadeh, L.A., "Fuzzy Sets", Information and Control 8, 1965.

Zadeh, L.A., "Fuzzy Logic and Approximate Reasoning", Synthese 30, 1975.

Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları-Cover

ISSN: 1303-3387
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2002
Yayıncı: Dergah Yayınları A.Ş.

Arşiv