DINÎ TECRÜBEDEN RASYONEL İNANÇLARA ULAŞMA BAĞLAMINDA W. P. ALSTON’UN ANALOJI TEMELLI TEORISINE ELEŞTIREL YAKLAŞIM

Bu çalışma W. P. Alston’un dinî tecrübenin epistemik statüsü hakkındaki düşün-celerini incelemektedir. Alston, dinî tecrübe ve algı tecrübesi arasında benzerlikkurmaktadır. Bu benzerliği algılayan, algılanan ve görünüş öğelerinin her ikitecrübede de aynı şekilde bulunduğunu ileri sürerek temellendirmektedir. Böy-lece her iki tecrübenin de eşit epistemik statüde olduğunu iddia etmektedir. Bunagöre algı tecrübesi nasıl algısal inanç ve kanaatlerin doğru ve haklı olduğunugösteriyorsa, dinî tecrübe de Tanrı hakkındaki inanç ve kanaatlerin dayanağıdır.Bu çalışmanın gayesi, öncelikle algı tecrübesi ve dinî tecrübe arasındaki kurulanyapısal benzerliğin ne kadar doğru olduğunu belirlemek, buna dayanarak Alstontarafından dinî tecrübeye verilmeye çalışılan epistemik statünün gerçekçi olupolmadığını irdelemektir.

CRITICAL APPROACH TO ANALOGY BASED THEORY OF W. P. ALSTON IN THE CONTEXT OF ATTAINMENT OF RATIONAL BELIEVES THROUGH RELIGIOUS EXPERIENCE

Bu çalışma W. P. Alston’un dinî tecrübenin epistemik statüsü hakkındaki düşün- celerini incelemektedir. Alston, dinî tecrübe ve algı tecrübesi arasında benzerlik kurmaktadır. Bu benzerliği algılayan, algılanan ve görünüş öğelerinin her iki tecrübede de aynı şekilde bulunduğunu ileri sürerek temellendirmektedir. Böy- lece her iki tecrübenin de eşit epistemik statüde olduğunu iddia etmektedir. Buna göre algı tecrübesi nasıl algısal inanç ve kanaatlerin doğru ve haklı olduğunu gösteriyorsa, dinî tecrübe de Tanrı hakkındaki inanç ve kanaatlerin dayanağıdır. Bu çalışmanın gayesi, öncelikle algı tecrübesi ve dinî tecrübe arasındaki kurulan yapısal benzerliğin ne kadar doğru olduğunu belirlemek, buna dayanarak Alston tarafından dinî tecrübeye verilmeye çalışılan epistemik statünün gerçekçi olup olmadığını irdelemektir. and opinions regarding God. The aim of this study is to assess primarily to what extent the structural analogy made between perception experience and religious experience is right, and investigates based on the latter if the epistemic status referred to religious experience by Alston is realistic.

___

Albayrak Ahmet; “Dinî Tecrübenin Dışa Vurum Problemi”, Milel ve Nihal, 2(2), 2005, s. 65- 79.

Alston, William P.; “An Internalist Externalism”, Knowledge: Readings in Contemporary Epistemology, ed. S. Bernecker, F. Dreske, Oxford University Press, New York, 2000, s. 214-230.

Alston, William P., “Christian Experience and Christian Belief”, Faith and Rationality, ed. Plantinga and Walterstorff, University of Notre Dame Press, Notre Dame, 1983, s. 103-134.

Alston, William P., Perceiving God: The Epistemology of Religious Expreience, Cornell University Press, Ithaca, 1993.

Alston, William P., “Tanrı’yı Algılamak”, çev. R. Ertürk, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Erciyes Üniver- sitesi, S. 8, Kayseri, 1999, s. 299-308.

Alston, William P., “The Autonomy of Religious Experience”, International Journal for Philosophy of Re- ligion, Vol. 31, No. 2/3, 1992, ss. 67-87.

Bakış, Rıza; “Dinî Tecrübe Bağlamında Hallac’ın Ene’l Hakk İfadesinin Tahlili”, C.Ü. İlahi- yat Fakültesi Dergisi, 2011, C. XV, S. 2, s.: 65-77.

Blackstone, William T.; Dinsel Bilgi Sorunu, çev. Tuncay İmamoğlu, İstanbul: Ataç Yay., 2005.

Dastmalchian, Amir; “The Epistemology of Religious Diversity in Contemporary Philosophy of Religion”, Philosophy Compass, 8/3, 2013, s. 298-308.

Descartes, Rene; Metafizik Düşünceler, çev. Mehmet Karasan, MEB., İstanbul, 1967.

Descartes, Rene, Meditations on First Philosophy, Great Books of the Western World, Encylopedia Bri- tannica Inc., Chicago, London, 1952.

Düzgün, Şaban Ali; “Tecrübe, Dil ve Teoloji: ‘Dinî Tecrübe’nin Teolojik Yorumu”, Kelam Araştırmaları, 2/1, 2004, s. 27-46.

Ertürk, Ramazan; Sûfî Tecrübenin Epistemolojisi, Fecr Yayınevi, Ankara, 2004.

Gale, Richard M.; “Why Alston’s Mystical Doxastic Practice Is Subjective”, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 54, No. 4, 1994, s. 869-875.

Hacıkadiroğlu, Vehbi; İnançtan Bilgiye, Cem Yay., İstanbul, 2002.

Hick, John; “Religious Faith as Experiencing as”, A John Hick Reader, ed. Paul Badham, London-Hong Kong, 1990, s. 34-48.

Hood, W. Ralph; “Forms of Religious Commitment and Intense Religious Experience”, Re- view of Religious Research, C. 15, S. 1, 1973, s. 29-36.

Jacquatte, Dale; “Psychologism Revisited in Logic, Metaphysics and Epistemology”, Metap- hilosophy, Vol. 32, No. 3, April 2000, s. 261-278.

James, William; The Varieties of Religious Experience, Collier Books, New York, 1961.

Katz, Steven T.; “Language, Epistemology and Mysticism”, Mysticism and Philosophical Analysis, ed. Steven T. Katz, Oxford University Press, Oxford, 1978, s. 22-74.

Kuşçu, Emir; “Dinî Tecrübenin Otonomluğu Sorunu”, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/ 1(2, S), s. 113-132.

Martin, Michael; Atheism: A Philosophical Justification, Temple University Press, Philadelp- hia, 1990.

Nasr, Seyyid Hüseyin; “Sufizm ve İslâm”, Söyleşiler, çev. A. Donacı, İnsan Yay., İstanbul, 1996.

Otto, Rudolf; Kutsal’a Dair, çev. Sevil Ghaffari, Altıkırkbeş Yay., 2014.

Pappas, George S.; “Perception and Mystical Experience”, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 54, No. 4, 1994, s. 877-883.

Peterson, Michael; vd. Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş, çev. Rahim Acar, Küre Yay., İstanbul, 2006.

Plantinga, Alvin; “Reason and Belief in God”, ed. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff, University of Notre Dome Press, Notre Dome, 1983, s. 73-82.

Plantinga, Alvin; “Reformed Epistemology”, A Companion to Philosophy of Religion, ed. Philip L. Qu- inn, Charless Taliaferro, Blackwell Publishing Ltd., Malden, 2005, s. 383-389.

Proudfoot, Wayne; “Religious Experiences as Interpretative Accounts”, Philosophy of Religi- on, ed. Michael Peterson vd., Oxford University Press, New York, 2007, s. 54-65.

Proudfoot, Wayne; Religious Experience, University of California Press, London, 1985.

Reçber, M. Sait; Tanrı’yı Bilmenin İmkânı ve Mahiyeti, Kitabiyat Yay., Ankara, 2004.

Salamon, Janusz; “On Cognitive Validity of Religious Experience”, Forum Philosophicum, Facultas Philosophica Ignatianum Cracovia, 2004, S. 9, s. 7-24.

Stace, W. T.; Mysticism and Philosophy, Macmillan, New York, 1960.

Swinburne, Richard; Tanrı Var Mı?, çev, M. Akbaş, Arasta Yay., Bursa, 2001.

Topaloğlu, Fatih; “Dinî Tecrübeyi ‘Yaşamayan Bilmez’ mi? (Wayne Proudfoot’un Dinî Tecrü- benin İncelenmesini Süjeye İndirgeyen Metodu Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım)”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016, 16 (2), s. 69-76.

Turri, John; “Practical and Epistemic Justification in Alston’un Perceiving God”, Faith and Philosophy, Vol. 25, No. 3, 2008, s. 290-299.

Tüzer, Abdüllatif; Dinî Tecrübe ve Mistisizm, Dergah Yay., İstanbul, 2006.

Wolterstorff, Nicholas; “Can Belief in God Be Rational?” Faith and Rationality: Reason and Belief in God, ed. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff, University of Notre Dome Press, 1983, Notre Dome, s. 135-186.

Willard, Julian; “Alston’s Epistemology of Religious Belief and the Problem of Religious Diversity”, Religious Studies, Vol. 37, No. 1, 2001, pp. 59-74.

Yasa, Metin; Bütüncül ve Eleştirel Din Felsefesi Okumaları II, Elis Yay,. Ankara, 2015.

Zackariasson, Ulf; “A Problem with Alston’s Indirect Analogy-Argument from Religious Ex- perience”, Religious Studies, Vol. 42, No. 3, 2006, pp. 329-341.