DASEIN'IN "NÜFUS CÜZDANI": HEIDEGGER'İN TÜRKİYE'DE ALIMLANMASINA BİR "GİRİŞ" DENEMESİ

Bu makalede, yirminci yüzyılın sonlarında Türkiye'de Heidegger'in nasıl alımlandığı konu edinilmektedir. Birisi 80'lerde ve diğeri de 90'larda yapılan iki tartışmaya odaklanan makalede, bu tartışmaların -Heidegger üzerine olsalar da- Heidegger'in bir kesim sol entelektüelin kendilerini içinde buldukları 'aydın krizi'ne bir çözüm olarak kullanıldığı ileri sürülmektedir. Söz konusu tartışmalardaki görüşlerden birisi, Heidegger'in bir 'düşünür' olduğunu, düşünen insanın 'faşist' olamayacağını; ulus, ırk ve milliyetçilik gibi unsurlarıyla birlikte 'faşizm'in adım adım düşünülerek benimsenecek bir şey olmadığından düşünür Heidegger'in faşist olamayacağını iddia etmekteydi. Nazim ile faşizmi birbirlerine karıştıran ve Batı'daki 'Heidegger meselesi'yle hiçbir ilgisi bulunmayan bu konum, kendi iddiasıyla "karşıt görüş" dediği bir konuma karşı Heidegger'i mizansen olarak kullanmaktadır. Diğer konum ise, birincisinden daha sofistike olsa da, o da Heidegger'i Türk geleneğini yeniden keşfetmek için kullandığından, Heidegger'in düşüncesini Türk geleneği ve kültürü bağlamında taklit etmekten öteye gidememektedir. Bu konumun da ana amacı bir 'aydın krizi'ne cevap bulmak olduğundan, Heidegger bu konumda da, kendi düşünce çizgisinden kopartılarak yorumlanmaktadır. Makale, bu iki tartışmanın da, aslında tarihsel olarak sol-Kemalist olan bir aydın konumunu güçlendirmek için Heidegger'in nasıl sahiplenildiğini göstermekte ve sahiplenmenin anlamları üzerinde durmaktadır

THE 'IDENTITY CARD' OF DASEIN: AN INTRODUCTION TO THE APPROPRIATION OF HEIDEGGER IN TURKEY

This essay focuses on the issue of how Heidegger was appropriated in Turkey in the last quarter of the twentieth century. In doing this, it deals with two different discussions on Heidegger, one was held in 80's and the other in 90's. It is argued that although Heidegger was the main figure in these discussions, he was used as to answer a crisis situation in which some Turkish leftist intellectuals found themselves. In one of the positions in these discussions, it was argued that Heidegger is a 'pure' thinker and because he thinks, it's impossible for him to become a fascist in that fascism cannot, with the components associated with it like nation, race and nationalism, be embraced by the way of thinking. By mistaking Nazism with fascism and by disengaging itself from the 'Heidegger affair', this position also held that all those who argues for all kind of nationalism are fascists who are soft in the head. But the main argument of this position was that it holds this position up against an opposing position in Turkey which is nationalistic and fascist in itself. So Heidegger was just a mise-en-scene for this position. The other one was a bit too sophisticated from the former and used Heidegger as to reinvent the Turkish tradition in order to understand the Turkish 'Being' with its grammar and its way of thinking. Nevertheless this position did also try to overcome the crisis situation of the leftist intellectuals by imitating Heideggerian Dasein analysis in Turkish context, it missed the main lines of the Heidegger's thinking and ended with posing a Turkish Dasein apart from the Western one. So although Heidegger was the main figure of these arguments, he used to strengthen an intellectual position which is, historically speaking, Kemalist-leftist

PDF

___

Adorno, Theodor W.; "Parataxis: On Hölderlin's Late Poetry", Notes to Literature, Volume Two, çev. S. W. Nicholsen, New York: Columbia University Press, Gözden Geçirilmiş Baskı,1992.
Aruoba, Oruç; "Heidegger, Adam, Dönüş", Defter, no. 44, 2001.
----; "Heidegger Neden Faşist Olamaz?", Yeni Gündem, no. 8, 16-31 Ağustos 1984.
----; "Heidegger Üzerine Üç Soru", Defter, no. 25, 1995.
Benjamin, A-Vardoulakis; D. (der.), Sparks will Fly : Benjamin and Heidegger, New York: SUNY Press, 2015.
Benjamin, Walter; Alman Romantizminde Sanat Eleştirisi Kavramı, çev. E. Gen ve M. Tüzel, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
----; "The Concept of Criticism in German Romanticism", çev. D. Lachterman, H. Eiland-I. Balfour, Selected Writings, Volume 1: 1913-1926 içinde, der. M. Bullock-M. W. Jennings, Massachusetts: Harvard University Press, 1996.
----; "Two Poems by Friedrich Hölderlin", çev. S. Corngold, Selected Writings, Volume 1: 1913-1926 içinde, der. M. Bullock-M. W. Jennings, Massachusetts: Harvard University Press, 1996
Bergson, Henri; Matter and Memory, çev. N. M. Paul-W. S. Palmer, New York: Zen Book, 1988.
de Man, Paul; "Heidegger's Exegesis of Hölderlin", Blindness and Insight: Essays in the Rhetoric of Contemporary Criticism içinde, Gözden Geçirilmiş Baskı, Londra: Routledge, 1983.
----; "Heidegger'in Hölderlin Tefsirleri", Körlük ve İçgörü içinde, çev. F. B. Aydar, İstanbul: Metis Yayınları, 2008.
Demirhan, Ahmet; "'Hepimiz Husule Geldik, Hepimiz Oğullar ve Kızlarız': Edebiyat Eleşti- risinde 'Baba' ve 'Toplum'", Tezkire, no. 52, 2015.
----; "Paylaşılamayan 'İdeal': 'Mağrur'un Dili ve Edebiyat Eleştirisi", Sosyoloji Divanı, no. 5, 2015
----; "Sofia'sını Arayan 'Varlık': Heidegger ve 'Tanrı'", Heidegger ve Din içinde, der. A. Demirhan, İstanbul: Gelenek Yayınları, 2004.
Derrida, Jacques; "Geschlect II: Heidegger'in Eli", çev. B. Akar, Heidegger Paris'te: Fransız- ların Heidegger Okuması içinde, der. S. E. Er, İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2014.
----; "Geschlect II: Heidegger's Hand", çev. J. P. Leavey Jr.-E. Rottenberg, Psyche: Inventi- ons of the Other, c. II içinde, Stanford: Stanford University Press, 2008.
----; Of Spirit: Heidegger and the Question, çev. G. Bennington-R.Bowlby, Chicago: Uni- versity Of Chicago Press, 1991.
Direk, Zeynep; "Heidegger'in Sanat Anlayışı", Cogito, no. 64, 2010.
----; "Türk Başkalığını Felsefi Olarak Düşünmenin Yolları", Toplum ve Bilim, no. 98, 2003.
Fichte, Johann Gottlieb; Addresses to the German Nation, der. G. Moore, Cambridge: Camb- ridge University Press, 2009.
Freud, Sigmund; Ben ve O, çev. O. Kasap, İstanbul: Telos, 2013.
Gasché, Rodolphe; Europe, or The Infinite Task: A Study of a Philosophical Concept, Stan- ford: Stanford University Press, 2009.
Guénoun, Denis; About Europe: Philosophical Hypotheses, çev. C. Irizarry, Stanford: Stan- ford University Press, 2013.
Gürbilek, Nurdan; Kötü Çocuk Türk, Dördüncü Basım, İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
Heidegger, Martin; "Rememberence", Elucidations of Hölderlin's Poetry içinde, çev. K. Ho- eller, New York: Humanity Books, 2000.
----; Varlık ve Zaman, çev. Kaan H. Ökten, İkinci Baskı, İstanbul: Agora Kitaplığı, 2011.
----; "Yurdavarış/Hısımlara", çev. O. Aruoba, Defter, no. 25, 1995.
----; Zollikon Seminars: Protocols, Conversations, Letters, der. Medard Boss, Illinois: Nort- hwestern University Press, 2001.
Husserl, Edmund; On the Phenomenology of the Consciousness of Internal Time, çev. J. B. Brough, Dordrecht: Kluver, 1991.
Koçak, Orhan; "Heidegger Üzerine Üç Soru", Defter, no. 25, 1995.
Lacoue-Labarthe, Philippe; Heidegger and the Politics of Poetry, çev. J. Fort, Chicago: Uni- versity of Illinois Press, 2007.
----; Philippe; Heidegger, Art and Politics: The Fiction of the Political, çev. C. Turner, Ox- ford: Blackwell, 1990.
----; Philippe, Typography, ed. C. Fynsk, Stanford: Stanford University Press, 1998.
Mirsepassi, Ali; Political Islam, Iran, and the Enlightenment: Philosophies of Hope and Des- pair, Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
Magun, A. (der.); Politics of the One: Concepts of the One and the Many in Contemporary Thought, New York: Bloomsbury, 2013.
Mutman, Mahmut; "Heidegger, Faşizm... Ve 'Biz'", Yeni Gündem, no. 11, 1-15 Ekim 1984.
Özel, İsmet; "Heidegger'in Naziliği 'Farklı'", Yeni Gündem, no. 11, 1-15 Ekim 1984.
Savaşır, İskender; "Heidegger'in Faşizmle İlişkisi 'Akıldışı' mı?", Yeni Gündem, no. 11, 1-15 Ekim 1984.
Savaşır, İskender; "Heidegger Üzerine Üç Soru", Defter, no. 25, 1995.
Tekelioğlu, Orhan; "Haller, Şiir Hali ve Dasein", Defter, no. 25, 1995.
Tura, Saffet Murat; "Dilsel Cemaat ve Evrensel Özne I, Defter, no. 42, 2001.
----; "Dilsel Cemaat ve Evrensel Özne II", Defter, no. 43, 2002.