BAUMAN’IN MODERN ETİK ELEŞTİRİLERİ BAĞLAMINDA AHLÂKÎLİĞİN MÜPHEMLİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bauman’ın temel tezlerinden biri, ahlâkîliğin çeşitli yönlerden müphem biryapıya sahip olduğudur. O, modern etik ile postmodern etik arasındaki ayrımıbu iki etiğin ahlâkîlikteki müphemliğe nasıl yaklaştıklarını dikkate alarak yapar.Modern etik, modernliğin insanın ulaşabildiği her alana düzen getirme kaygı-sının bir ürünüdür. Yasa ve kurallar koyarak ahlâkîliğe de düzen getirme, onuevrenselleştirme ve akılla temellendirme amacı güder. Burada düzenle kastedi-len müphemliğin ortadan kaldırılmasıdır. Aydınlanma düşünürleri, müphemliğiortadan kaldırma işini üstlenmiş ve modern etiği inşa etmişlerdir. Bauman, buaçıdan modern etik konusunu ele alırken bu etiği inşa eden ahlâk filozoflarınınrollerine, amaçlarına, başarılarına değinmiş ve bunları çeşitli açılardan eleştir-miştir. Postmodern etik, ahlâkîliğin akla dayalı olmadığını, ahlâkî itkiye ve so-rumluluk duygusuna dayandığını, her ne kadar ahlâkîlik için yasa ve kurallargetirilmeye çalışılmışsa da ahlâkîliğin bunlarla oluşturulamayacağını, ahlâkîsorumluluk için kesin sınırların çizilemeyeceğini kabul ederek modern etiktenayrılır. Bu makalede Bauman’ın, ahlâkîliğin müphemliğine ilişkin görüşleri mo-dern etiğe getirdiği eleştiriler etrafında ortaya konmaya çalışılacaktır.

BAUMAN’S VIEWS CONCERNING AMBIVALENCE OF MORALITY WITHIN THE CONTEXT OF HIS CRITICISM OF MODERN ETHICS

One of Bauman’s basic theses is that morality has an ambiguous structure in various directions. He makes the distinction between modern ethics and postmodern ethics by taking into account how these two ethics approach the ambivalence in the morality. Modern ethics is a product of modernity’s concern about bringing order to every area that human beings can reach. It intended to bring order to morality by introducing laws and rules, to universalize, and to base it on the reason. Here, it is removing the ambivalence implied by the order. The thinkers of the Enlightenment undertook the task of removing the ambivalence and constructed the modern ethics. In this regard, Bauman has addressed the roles, aims, and achievements of moral philosophers who built this ethics when dealing with modern ethics, and criticized them from various angles. Postmodern ethics is separated from modern ethics by recognizing that morality is not based on reason, that it is based on moral drive and responsibility, that moralism cannot be created by those, even though attempts have been made to enact laws and rules for morality and those definite boundaries for moral responsibility cannot be drawn. In this article, Bauman’s views on the ambiguity of morality will be attempted to be revealed around his criticisms of modern ethics.

___

Adugit, Yavuz; Etikte Akıl ve Duygu Çatışması, 1. baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli, 2013.

Bauman, Zygmunt; Modernite ve Holocaust, 1. baskı, çev. Süha Sertabiboğlu, Sarmal Yayı- nevi, İstanbul, 1997.

Bauman, Zygmunt; Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, 1. baskı,çev. Ümit Öktem, Sarmal Yayınevi, İs- tanbul, 1999.

Bauman, Zygmunt; Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var mı?, 1. baskı, çev. Funda Çoban-İnci Katır- cı, De Ki Basım Yayım, Ankara, 2010.

Bauman, Zygmunt; Bireyselleşmiş Toplum, 2. baskı, çev. Yavuz Alogan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2011.

Bauman, Zygmunt; Postmodern Etik, 2. baskı, çev. Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2011.

Bauman, Zygmunt; Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri, 2. baskı, çev. Nurgül Demirdöven, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2012.

Bauman, Zygmunt; Yasa Koyucular ile Yorumcular, 3. baskı, çev. Kemal Atakay, Metis Yayıncılık, İstanbul, 2012.

Bauman, Zygmunt-Lyon, David; Akışkan Gözetim, 2. baskı, çev. Elçin Yılmaz, Ayrıntı Yayın- ları, İstanbul, 2013.

Bauman, Zygmunt; Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm, 1. baskı, çev. F. Doruk Ergun, Say Yayınları, İstanbul, 2013.

Bauman, Zygmunt; Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları, 2. baskı, çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2013.

Bauman, Zygmunt; Yaşam Sanatı, 2. baskı, çev. Akın Sarı. Versus Kitap, İstanbul, 2013.

Bauman, Zygmunt; Modernlik ve Müphemlik, 2. baskı, çev. İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2014.

Bauman, Zygmunt; Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlâk Denemeleri, 2. baskı, çev. İsmail Türkmen, Ay- rıntı Yayınları, İstanbul, 2014.

Bernasconi, Robert; Levinas Okumaları, 1. baskı, ed. Zeynep Direk, Pinhan Yayıncılık, İstan- bul, 2012.

Berdyaev, Nikoloay; İnsanın Yazgısı, 1. baskı, çev. Hüsamettin Arslan, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2012.

Çabuklu, Yaşar, Toplumsalın Sınırında Beden, 1. baskı, Kanat Kitap, İstanbul, 2004.

Ferguson, Frances, “Bernard Williams and the Importance of Being Literarily Earnest”, Rea- ding Bernard Williams, 1. baskı, ed. Daniel Callcut, Oxon: Roudledge, 2009.

Heller, Agnes; Bir Ahlâk Kuramı, 1. baskı, çev. Abdullah Yılmaz-Koray Tütüncü-Ertürk De- mirel, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2006.

Kant, Immanuel; Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi, 4. baskı, çev. İonna Kuçuradi, Türki- ye Felsefe Kurumu, Ankara, 2009.

Levinas, Emmanuel; Sonsuza Tanıklık Emmanuel Levinas’tan Seçme Yazılar, 2. baskı, haz. Zeynep Direk-Erdem Gökyaran, Metis Yayınları, İstanbul, 2010.

Levinas, Emmanuel; Tanrı, Ölüm ve Zaman, 1. baskı, çev. Işık Ergüden, Dost Kitabevi, Ankara, 2011.

MacIntyre, Alasdair; Erdem Peşinde Ahlâk Teorisi Üzerine Bir Çalışma,1. baskı, çev. Muttalip Özcan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001.

Williams, Bernard; Problems of the Self, 2. baskı, Cambridge University Press, Cambridge, 1999.