20715

Ahmed Cevdet Paşa'nın mantık ve ilim anlayışı

Ahmed Cevdet Paşa; devlet adamı, siyasetçi, hukukçu, tarihçi, sosyolog, eğitimci yönleriyle sıklıkla değerlendirilmiş, hakkında bolca çalışmalar yapılmış bir şahsiyettir. Bununla birlikte Ahmed Cevdet Paşa'nın mantık üzerine çalışmalarının, Osmanlı'nın son dönemleri gözönüne alındığında büyük önem taşıdığı görülmektedir. Ahmed Cevdet Paşa'nın kaleme almış olduğu Miyâr-ı Sedad isimli eseri Osmanlı medreselerinde mantık eğitiminin gelişimini etkilemiş, modern mantık çalışmalarının başlaması için bir dönüm noktası olmuştur. Bu sebeple bu çalışmada Ahmed Cevdet Paşa'nın mantık ve ilim hakkındaki görüşleri incelenmiş, bu görüşlerin eğitim ve diğer çalışmaları nasıl etkilediği gösterilmeye çalışılmıştır.

Ahmed Cevdet Pasha's understanding of logic and science

There are a lot of studies on Ahmed Cevdet Paşa who has been considered as statesman, politician, jurist, historian, sociologist and educationalist. At the same time Ahmet Cevdet Paşa's studies on logic are critically important when we deal with the last period of the Ottoman Empire. His book which is called Miyar-i Sedad had both influenced the development of instruction of logic education in madrasahs and created a turning point in the studies on modern logic. For this reason we have discussed his opinions about logic and science in this study and we have also tried to show that how his opinions on these issues affecected the instruction and the other fields.

PDF

___

Ahmed Cevdet Paşa, Ma'ruzât, haz. Yusuf Halaçoğlu,Çağrı Yay.,İstanbul, 1980
Ahmed Cevdet Paşa Mi'yar-ı Sedad, Karabet ve Kasbar Matbaası, İstanbul, H.1303
Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet (tertib-i cedid), Dersaadet, Matbaa-i Osmaniye (ikinci tab'), H.1309, C.I-XII
Ahmed Cevdet Paşa, Tezakir-i Cevded, 40. tetimme, I-IV, haz. Cavid Baysun, TTK yay., Ankara, 1986
Ahmed Cevdet Paşa, Âdâb-ı Sedâd min İlmi'l Âdâb, Karabet ve Kasbar Matbaası, İstanbul, H.1294
Ahmed Cevdet Paşa, Beyanü'l-Ürıvan, Matbaa-i Osmaniye, İstanbul, H.1289
Aliye, Fatma, Ahmed Cevdet Paşa Zamanı, Bedir yay. İstanbul, 1995
Anay, Harun, "Ahmed Cevdet Paşa'nın Modernizme Bakışı", Ahmed Cevdet Paşa,TDV yay., Ankara, 2009
Aristotle, The Complete Works of Aristotle, Ed. J. Barnes, Princeton University Press, Vol. I, Princeton, N J., 1991
Bingöl Abdülkuddüs, Osmanlı Dünyasında Mantık Bilimi ve Eğitimi, Felsefe Dünyası, 29, Ankara, 1999
Bolay, Süleyman Hayri, "Ahmed Cevdet Paşa'nın Dine Bakışı", Ahmed Cevdet Paşa Semineri, İstanbul, 1986
Demir, Abdullah, Mecelle ve Kiilli Kaideler, Işık akademi yayınları, İstanbul, 2011.
Halaçoğlu, Yusuf, "Kendi Kaleminden Ahmed Cevdet Paşa", Ahmed Cevdet Paşa Sempozyumu, İstanbul, 1986
İbn Haldun, Mukaddime, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul, 2004
Karal, Enver Ziya, "Osmanlı Tarihinde Türk Dili Sorunu", Bilim Kültür ve Öğretim Dili olarak Türkçe", TTK Yay., Ankara, 1984
Keskioğlu, Osman, "Ahmed Cevdet Paşa'nın Hayatı ve Eserleri", Ankara Üniv. İlahiyat Fak.Dergisi, Ankara, C. 14,1966
Mardin, Ebul'ula, Medeni Hukuk Cephesinden Ahmed Cevdet Paşa, TDV yay., Ankara, 2009
Öner, Necati, "Türkiye'de yeni mantık cereyanlarının ilk habercisi: Ali Sedad", Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Dergisi, C. 6, Sayı. I-IV, 1959
Öner, Necati, Cevdet Paşa 'nın Mantık Anlayışı, Ahmed Cevdet Paşa, TDV yay., 2009
Öner, Necati, Tanzimattan Sonra Türkiye'de Mantık Çalışmaları, Divan Kitap, Ankara, 2012
Özkan, Necati, "Ahmed Cevdet Paşa'nın Türk Dili Hakkındaki Görüşleri ve Eserleri", Sosyal Bilimler Enst. Dergisi, Sayı.20,2006/1
Sözen, Kemal, Ahmed Cevdet Paşa 'nın Felsefi Düşüncesi, Marmara üniv. Doktora tezi, 1995
Turan, Şerafettin, "Cevdet Paşa'nın Kültür Tarihimizdeki Yeri", Ahmed Cevdet Paşa Semineri, İstanbul, 1986
-, "Cevdet Paşa'nın Kültür Tarihimizdeki Yeri", Ahmed Cevdet Paşa semineri, İstanbul üniv. Edebiyat fak. Basımevi, İstanbul, 1986
Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye'de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yay., İstanbul, 1998