Türkiye’de Kadın Okul Müdürü Olmak

Bu çalışmada kadın okul müdürlerinin “müdür olmayı” nasıl anlamlandırdığı incelenmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda nitel araştırma desenlerinden fenomonolojik yaklaşım kullanılmıştır. Çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen 10 kadın okul müdürü oluşturmaktadır. Veriler katılımcıların bir kadın olarak okul müdür olmayı nasıl anlamlandırdıklarını ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Görüşme formu toplam 21 açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Çalışma sürecinde elde edilen verilerin analizinde, kadın okul müdürlerinin ‘müdür olmayı’ nasıl anlamlandırdıklarını ortaya çıkarmak için fenomenolojik analiz kullanılmıştır. Çalışmaya katılan kadın müdürlerinin müdür olma deneyimlerine ilişkin belirttikleri ifadeler (1) öğretmen olmayı seçme, (2) müdür olmayı seçme, (3) okul yönetiminde kadın farkı, (4) erkek egemen bir alan olarak okul yönetiminde kadın olmanın zorlukları olmak üzere dört (4) tema altında toplanmıştır.

Being a Woman School Principal in Turkey

The purpose of this study is to examine how women school principals make sense of being a principal.Towards achieving this purpose, phenomenological approach was used. The study groupconsisted of 10 female school principals selected through maximum variation sampling which is apurposeful sampling method. The data was collected through a semi-structured interview form designedto reveal how participants make sense of being a school principal as woman. The interviewform consisted of 21 open-ended questions. Phenomenological data analysis is used to understandhow female school principals make sense of becoming a principal. The participants’ statementsregarding their experience as female school principals are grouped under four (4) themes. Thesethemes are as follows: (1) choosing to become a teacher, (2) choosing to become a principal, (3)difference in approach of female principals in school management, (4) challenges faced by womenin school management in a male-dominated career area.

___

  • Adams, K. L., & Hambright, W. G. (2004). Encouraged or discouraged? Women teacher leaders becoming principals. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 77(5), 209-212.
  • Ağıroğlu-Bakır, A., Uğurlu, C. T., Köybaşı, F., & Özyazıcı, K. (2017). Kadın okul yöneticileri üzerine nitel bir araştırma. Current Research in Education, 3(1), 1-14.
  • Anafarta, N., Sarvan, F., & Yapıcı, N. (2008). Konaklama İşletmelerinde kadın yöneticilerin cam tavan algısı: Antalya ilinde bir araştırma. Akdeniz İİBF Dergisi, 15, 111-137.
  • Arıkan, S. (2003). Kadın yöneticilerin liderlik davranışları ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5(1), 1-19.
  • Aycan, Z. (2004). Key success factors for women in management in Turkey. Applied Psychology, 53(3), 453-477.
  • Bayrak, S., & Mohan, Y. (2001). Erkek yöneticilerin çalışma yaşamı ve liderlik davranışları açısından kadın yöneticileri algılama tarzları. Amme İdaresi Dergisi, 34(2), 89-114.
  • Besler, S., & Oruç, İ. (2010). Türkiye’de ve yazılı basında kadın yöneticiler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 17-38.
  • Cai, Y., & Kleiner, B. H. (1999). Sex discrimination in hiring: The glass ceiling. Equal Opportunities International, 18(2/3/4), 51-55.
  • Can, N. (2010). Okul yöneticilerinin yönetimde cinsiyet faktörüne ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 35-41.
  • Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: Kayseri ili örneği. Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 91-118
  • Çelikten, M. (2005). A perspective on women principals in Turkey. International Journal of Leadership in Education, 8(3), 207-221.
  • Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Demiriz, G., & Yaşar, H. (2009). Kadın yönetici olmanın anlamı: Aydın’da bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Uluslararası-Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi (05-07 Mart), Kongre Bildirileri I. Cilt, Sakarya Üniversitesi.
  • Dreher, G. F. (2003). Breaking the glass ceiling: The effects of sex ratios and work-life programs on female leadership at the top. Human Relations, 56(5), 541-562.
  • Durğun, S.(2011). Genel ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin örgüt içi iletişim sürecinde yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlarla başa çıkma yolları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 57-68.
  • Durrah, T. M. (2009). A study of gender based school leadership and its perceived influence on the school climate. (Unpublished doctoral dissertation). Union University. Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 3394945)
  • Eckman, E. (2004). Does gender make a difference? Voices of male and female high school principals. Planning and Changing, 35, 192-208.
  • Ergün, Ş. (1996). İlköğretim müfettişlerinin okul yönetiminde kadınların ve erkeklerin yeteneklerine ilişkin tutumları. Çağdaş Eğitim, 21(227), 24-29.
  • European Commission/EACEA/Eurydice (2013). Key Data on Teachers and School Leaders in Europe. 2013 Edition. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
  • Fennell, H.A. (1999). Power in the principalship: Four women’s experiences. Journal of Educational Administration. 37(1), 23-49.
  • Fuller, K. (2014). Gendered educational leadership: beneath the monoglossic façade. Gender and Education, 26(4), 321-337, DOI: 10.1080/09540253.2014.907393.
  • Growe, R., & Montgomery, P. (2001). Women and the Leadership Paradigm: Bridging the Gender Gap. Resources in Education. ERIC Documentation Reproduction Service EA031031.
  • Husserl, E. (2012). Fenomenoloji üzerine beş ders. (Çev. H. Tepe). Ankara: BilgeSu. (Orijinal yayın tarihi, 1907).
  • Işıksoluğu, M. K. (1997). Öğretmen eşitlikçi toplum ve kadın eğitimi. Çağdaş Eğitim, 22(236), 3-5.
  • Kawana, I. (2004) “Inspectors of educations perceptions of female principalship in the Rundu region of Namibia.
  • Kim, S., & Kim, E. P. (2005). Profiles of school administrators in South Korea. Educational Management, Administration and Leadership, 33(3), 289-310.
  • Kirk, J. (2004). Impossible fictions: The lived experiences of women teachers in Karachi. Comparative Education Review, 48(4), 374-395.
  • Kocacık, F., & Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de çalışan kadınlar ve sorunları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-219.
  • Lockwood, N. (2004). The glass ceiling: Domestic and international perspectives. Society for Human Resource Management.
  • Marshall, C. (1995). Imaging leadership. Educational Administration Quarterly, 31(3), 484-492.
  • Marvin, S. & Bryans, P. (1999). Gender on the agenda in management education. Women in Management Review. 14(3), 5.
  • MoNE (2019). Öğreten kadın, yönetici erkek. Retrieved from 10 March 2020 in https:// www.memurlar.net/haber/492404/ogreten-kadin-yoneten-erkek.html
  • Morris, S.B., Tin, L.G. & Coleman, M. (1999). Leadership stereotypes and styles of female Singaporean principals. Compare, 29(2), 191-202.
  • Negiz, N., & Yemen, A. (2011). Kamu örgütlerinde kadın yöneticiler: Yönetici ve çalışan açısından yönetimde kadın sorunsalı. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 195-214.
  • OECD (2019). TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and school leaders as lifelong learners, TALIS. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/1d0bc92a-en
  • Oplatka, I. (2003). School change and self-renewal: Some reflections from life stories of women principals. Journal of Educational Change, 4(1), 25-43.
  • Öğüt, A. (2006). Türkiye’de kadın girişimciliğin ve yöneticiliğin önündeki güçlükler: Cam tavan sendromu. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1), 58.
  • Örücü, E., Kılıç, R., & Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 117-135.
  • Ruhl-Smith, C. D., Shan, J. & Cooley, V. E. (1999). Gender differences in reasons for entering and leaving education administration: Discriminant function analysis. Journal of Psychology, 133(6), 596-604.
  • Sağlam, A. Ç., & Bostancı, A. B. (2012). Milli eğitim bakanlığı merkez ve taşra örgütleri yönetim pozisyonlarında kadınların temsil edilme düzeyine yönelik yönetici görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 140-155.
  • Saldana, J. (2011). Fundamentals of qualitative research, NY, Oxford University Press.
  • Shakeshaft, K. (1989). Women in Educational Administration. Corwin Press, Newbury Park, CA.
  • Shum, L.C. & Cheng, Y. C. (1997). Perceptions of women principals’ leadership and teachers’ work attitudes. Journal of Educational Administration, 35 (2), 165-184.
  • Su, Z., Adams, J.P., & Miniberg, E. (2000). Profiles and preparation of urban school principals: A comparative study in the United States and China. Education and Urban Society, 32(4), 455-480.
  • Şimşek, N. (2010). Kadın öğretmenlerin yönetici olmalarını engelleyen önyargı ve diğer faktörlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Streitmatter, J. (1999). For girls only. Albany, NY, Suny Press.
  • Tahtalıoğlu, H. (2016). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarında cam tavan sendromunun kadınlar üzerindeki etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 89-105.
  • Kocacık, F., & Gökkaya, V. B. (2005). Türkiye’de çalışan kadınlar ve sorunları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 195-218.
  • Wickham, D. M. (2007). Female superintendents: perceived barriers and successful strategies used to attain the superintendency in California. (Unpublished doctoral thesis). University of the Pacific, California.
  • Wirth, L. (2001). In Loutfi, M. F. (Ed.) Women in management: Closer to breaking through the glass ceiling. In M. F. Loutfi (Ed.), Women, gender and work: What is equality and how do we get there? (p. 239). Washington, DC: International Labour Office.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.