Okul Müdürleri ve Öğretmenlerin Bakış Açısı İle Okul Psikolojik Danışmanlarının Hak Savunuculuk Görevi

Bu çalışmanın amacı okul müdürleri ile öğretmenlerin okul psikolojik danışmanlarının hak savunuculuk görevlerine ilişkin düşüncelerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak 12 ortaöğretim kurumu müdürü ve 12 branş öğretmeni toplam 24 katılımcıya ulaşılmıştır. Görüşme yolu ile toplanan veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Müdürlerin tümü, öğretmenlerin bir bölümü okullarını adil bir ortam olarak tanımlamışlardır. Öğretmenler öğrencilerin çeşitli durumlarda haksızlığa uğradıkları şikayeti ile geldiklerini belirtmişlerdir. Müdürler, okul müdürü başta olmak üzere rehberlik servisi ve sınıf rehber öğretmeni iş birliğinde hak savunuculuğu yapılması gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenler ise öğrencinin hakkını yönetici ve sınıf öğretmenin, öğrencinin kendisinin ve rehber öğretmenin savunması gerektiğini belirtmişlerdir. Müdürlerin büyük bölümü okul psikolojik danışmanının hak savunuculuk görevini yerine getirmesi gerektiğini, diğerleri ise hak savunuculuğu yapmasının danışmanın tarafsızlığını zedeleyebileceğini ifade etmiştir. Öğretmenlerinin hemen hepsi rehber öğretmenlerin hak savunuculuk görevini yerine getirmesini desteklediklerini belirtmiş, hak savunuculuk görevinin okul ortamı ile sınırlı olması gerektiğinin altını çizmişlerdir.

Advocacy Duty of School Psychological Counselors from the Viewpoint of School Principals and Teachers

The purpose of this study is to determine thoughts of school principals and teachers about advocacy duty ofschool psychological counselors. In the study, phenomenological design, one of the qualitative research methods,was used. By using criterion sampling method, 12 secondary school principals and 12 branch teachers at secondarylevel; 24 participants contributed to the study. The data which was collected through interview method wasanalyzed with descriptive analysis method. All of the school principals and some of the teachers described theirschool as a fair environment. Teachers stated that students complain that they confront with unjust treatments.The participants, particularly school principals, stated that advocacy should be made with the cooperation ofguidance service and classroom guidance teacher. Teachers stated that rights of the student must be defendedby administrator and classroom teacher, student must defend himself/herself or student should be defended byschool psychological counselor. The large part of directors stated that school psychological counselor shouldfulfill advocacy duty whereas others implied that advocacy of school psychological counselor could harm theirneutrality. Almost all of the teachers stated that they support advocacy of school psychological counselors andthey emphasized that their advocacy should be limited to school environment.

PDF

___

ASCA (2012). American School Counselor Association The ASCA national model: A framework for school counseling programs. Alexandria,VA: Author
Baş, G., & Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
Bemag, F. & Chung, R, C.Y. (2008 ). New professional roles and advocacy strategies for school counselors: a multicultural/social justice perspective to move beyond the nice counselor syndrome. Journal of Counseling & Development, 86, 372-382. http://edresearch.yolasite.com/resources/BemakChung.pdf
Camadan, F., & Sezgin, F. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 199-211.
Clark, M.A., & Amatea, E. ( 2004) . Teacher perceptions and expectations of school counselor contributions: ımplications for program planning and training. Professional School Counseling, 8(2), 132-140.
Costanza, T. (2014). Principal’s perceptions of the role of school counselors and the counselor-principal relationship (Unpublished Master’s Theses The College at Brockport, State University of New York). http://digitalcommons.brockport.edu/edc_theses/161
Creswell J. W. (2014). Research design : qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (4th Edition). USA: SAGE Publications, Inc.
David, E.C. (2017): Partnership and collaboration: understanding the counsellor-principal relationship in the Philippine context, British Journal of Guidance & Counselling, https://doi.org/10.1080/03069885.2017.1413167
Demir, M. (2010). Sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik anlayışları ve rehberliğe yönelik tutumları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (1998). The landscape of qualitative research : theories and issues. Sage Publications, Inc.
Doğan, S. (2000). Türkiye›de psikolojik danışma ve rehberliğin durumu ve geleceğe ilişkin yönelimler. Eğitim ve Bilim, 25(116), 3-8. file:///C:/Users/hp/Downloads/5294- 34255-2-PB%20(5).pdf
Erkan, S. (2018). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Ankara : Pegem Akademi
Green, E.J., McCollum, V.C., & Hays, D.G. (2008). Teaching advocacy counseling within a social justice framework: implications for school counselors and educators. Journal of Social Action in Counseling and Psychology, 2, 14-30.
Groenewald, T. (2004). A phenomenological research design illustrated. International Journal of Qualitative Methods, 3(1), 4. https://journals.library.ualberta.ca/ijqm/index. php/IJQM/article/view/4484
Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic ınquiry Educational Communication and Technology, 30(4), 233-252. https://www.jstor.org/ stable/30219846?seq=1#metadata_info_tab_contents
Gültekin, F. (2004). Bir savunucu olarak okul psikolojik danışmanı. Eurasian Journal of Educational Reseacrh, 15, 56-65.
Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürünün liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 531-548.
Harper, D. (2012). Choosing a qualitative research method. In David Harper and Andrew R. Thompson (Eds.), Qualitative Reseach in Methods in Mental Health and Psychotherapy (pp. 83-99). West Sussex, United Kingdom : Wiley- Blackwell.
House, R. M., & Martin, P. J. (1998). Advocating for better futures for all students: A new vision for school counselors. Education, 119, 284–291.
Karataş, Z., & Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin (psikolojik danışman) görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 427-460.
Kağnıcı, D. Y., & Denizli, S. (2018). Examining mental health professionals’ social justice attitudes in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 75, 19-36
Karip, E., & Köksal, K., (1999). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 193-207.https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/796- 20120221142016-karip-koksal.pdf
Keklik, İ. (2010). Psikolojik danışma alanının hak savunuculuğu bağlamında birey ötesi sorumlulukları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 89-99
Kepçeoğlu, M. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Kadıoğlu Matbaası
Korkut-Owen, F., & Owen, D. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 41(1), 207-221.
Kutsal, D., & Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297.
Lee, C. C. (2007). Social justice: A moral imperative for counselors (ACAPCD-07). Alexandria, VA: American Counseling Association..
MEB (2017). Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği. 30236 Sayılı Resmi Gazete. www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171110-2.htm
Memduhoğlu, H. B., & Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 47, 137-148. https:// www.jasstudies.com/DergiPdfDetay.aspx?ID=3475
Meşeci, F., Özcan, N., & Bozdemir, P (2007). Öğretmen ve müdürlerin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisine yönelik algıları. Hasan Ali Yücel Eğilim Fakültesi Dergisi, 7, 157-171. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/93086
Moorman, R.H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior: do fairness perceptions ınfluence employee citizenship? Journal of Applied Psychology, 76, 845-855.
Nazlı, S. (2007). Psikolojik danışmanların değişen rollerini algılayışları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (18) .1-17
Owen, K. F., Owen, W. D., & Ballestero, V. (2009). Counselors and administrators: the collaborative alliance in three Countries. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 23-38.
Özabacı, N., Sakarya, N., & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19),.8-22
Özer, A., Gençtanırım, D., & Ergene, T. (2011). Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 302-317.
Patton, M.Q. (2014 ). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (3. Baskıdan çeviri). (Çev.Edts M. Bütün, S. B. Demir). Ankara : Pegem Akademi
Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307-331
Ratts, M., DeKruyf, L., & Chen-Hayes, S. (2007). The ACA advocacy competencies: a social justice advocacy framework for professional school counselors. Professional School Counseling, 11, 90-97.
Rock,W. D., Remley,T. P., & Range, L. M (2017). Principal-Counselor Collaboration and School Climate. NASSP Bulletin. 101(1) 23–35.
Schmidt, J. J. (2017). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik. (Çev. Edt).Süleyman Doğan. Ankara : Nobel Yayıncılık.
Şahin Fırat, N. (2010). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ile değer sistemlerine ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim, 35(156), 71-83
Tarhan, S. (2017). İhtiyaç, yeterlik ve mesleki doyum bağlamında rehber öğretmenlerin görev algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 1385- 1408
Tarhan, S. (2018a). Turkish secondary education students’ perceptions of justice and their experiences of unjustice. Journal of Education and Learning; 7(2), 247-260. doi:10.5539/jel.v7n2p247 URL: http://doi.org/10.5539/jel.v7n2p247
Tarhan, S. (2018b). Okul psikolojik danışmanlarının hak savunuculuk görevi (Yayınlanmamış Araştırma Raporu).
Toporek, R. L. & Liu, W. M. (2001). Advocacy in counseling psychology: critical issue of race, class and gender. (In) D.B. Pope- Davis ve H.L.K.Coleman (Edts.). The intersection of race, class and gender in counseling psychology (pp.285-413). Thousand Oaks, CA: Sage Publications
Toporek, R. L., Gerstein, L. H., Fouad, N. A., Roysircar, G., & Israel, T. (Eds.). (2005). Handbook for social justice in counseling psychology: Leadership, vision, and action. Thousand Oaks, CA: Sage.
Turan, S., Yıldırım, N., & Aydoğdu, E. (2012). Okul müdürlerinin kendi görevlerine ilişkin bakış açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2 (3), 63-76.
Uğurlu, C. T., & Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
Uğurlu, C.T., Doğan, S. Topçu, İ., & Demir, A. (2015). Serbest kıyafet uygulaması: kim ne söyledi? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(2), 213-246.
Ünal, A., & Ünal, E. (2010). Öğretmen ve öğrencilerin rehber öğretmeni algılamalarına ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2) ,919-945.
Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi., 42(1), 193-213. https://acikarsiv.mehmetakif.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11672/206/473- 2657-1-PB.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayıncılık
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, K. (2010). Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 579-616.
Yüksel Şahin, F. (2002). Bazı değişkenlerin yönetici adaylarının, okul psikolojik danışmanlarından görev beklentileri düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 27, 13-21.

Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi-Cover

ISSN: 1300-4832
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1995
Yayıncı: Pegem Akademi Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.