Dışlayıcı Söylemin Yaygınlaştırılmasında Sosyal Medyanın Rolü: Suriyeli Mülteciler Örneği

Bu çalışmada son yıllarda Türkiye gündeminde yoğun yer bulmuş olan Suriyeli mültecilere ilişkin sosyal medyada yer bulan sanal forumlarda yurttaşların konuşmaları analiz edilmektedir. Çalışmanın temel kabulünü Türkiye gibi demokratik ilke ve değerlerin yeterince kabullenilmediği ve yaygınlaşmadığı toplumlarda sosyal medyanın azınlık gruplara yönelik dışlayıcı söylemin merkezi olabileceği oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışmada Türkiye’de iki sanal forum mecrası olan www.frmtr.com ve forum.donanimhaber.com sanal forum adreslerinde yer alan toplam 379 yurttaş yorumu analiz edilmiştir. Analiz aşamasında eleştirel söylem analizi tekniğinden yararlanılmış ve özellikle konuşmaların sözlüğün oluşturulması, gramer ve retorik başlıklarında olmak üzere pragmatik boyutta ne tür özelliklere sahip olduğu genel bir bakışla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Analiz sonucunda konuşmalarda genel anlamda Suriyeli mültecilerin yurttaşlık haklarına dair bir sınırlandırma talebinin varlığı görülmüştür. Ancak bu sınırlandırma talebinin sözlüğün oluşturulması sürecinde kelime ve söz dağarcığındaki kısıtlılıklar tarafından sınırlandığı ortaya konulmuştur. Konuşmalarda kullanılan gramer yapılarının ise özellikle biz ve onlar ayrımının temellendirilmesinde kullanıldığı görülmüştür. Yorumlarda kullanılan retoriksel özelliklerin ise Suriyeli mültecilere verilen hakların kısıtlanması ve tarihsel mit kullanımı yoluyla dışlanmalarının meşrulaştırılması amacını izlediği ortaya konulmuştur.

The Role of Social Media in Exclusive Discourse: The Case of Syrian Immigrants

This study attempts to analyze citizen discourse about Syrian immigrants, which often takes place in virtual communities on social media. It has become a ‘meeting ground’ for inflammatory commentary about minority groups (and one in which democratic principles and values are not accepted in a society such as Turkey). There have been nearly 400 critiques in these online communities, some examples including www.frmtr.com and forumdonanimhaber.com These observations involve reactionary remarks and rhetoric, followed by further analysis. One tends to notice more restriction of human rights, which is further fueled by demeaning, racist remarks. These are used to foment a distinction between “we” and “they” – which only undermines social justice, restricts the indigenous rights of Syrian refugees, and encourages the exclusion of Syrian immigrants.

PDF

___

Yavuz, M. Hakan (2011). Erbakan’dan Erdoğan’a Laiklik, Demokrasi, Kürt Sorunu ve İslam . İstanbul: Kitapyayınevi.
Wright, Scott ve John Street (2007). “Democracy, Deliberation and Design: the case of online discussion forums.” New Media & Society 9(5): 849-869.
Wilhelm, Anthony G. (1998.) “Virtual Sounding Boards: How Deliberative is online Political Discussion?” Information Communication and Society . 1(3): 313-338.
Ward, Stephen ve Rachel Gibson (2009). “European Political Organizations and The Internet.” The Routledge Handbook of Internet Politics . Andrew Chadwick ve Philip Howard (der.) içinde. USA: Routledge.
Vardal, Zeynep Burcu (2015). “Nefret Söylemi ve Yeni Medya.” Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2(1): 132-156.
Uluslararası Af Örgütü (2014). Hayatta Kalma Mücadelesi Türkiye’deki Suriye’den Gelen Mülteciler. Londra: Amnesty.
Uğur, Aydın (1998). “Batı’da ve Türkiye’de Sivil Toplum: Kavram ve Olgunun Gelişim Serüveni.” 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaşa Doğru . Artun Ünsal (der.) içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Şahan, İdil Engindeniz ve Rita Ender (2014). Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil Mayıs- Ağustos 2014 Raporu . İstanbul: Hrant Dink Vakfı.
Sara Enli, Gunn ve Eli Skogerbo (2013). “Personalized Campaigns in Party-Centred Politics.” Information Communication and Society 16-5: 757-774.
Papacharissi, Zizi (2009). “The Virtual Sphere 2.0: The Internet, The Public Sphere, and Beyond.” The Routledge Handbook of Internet Politics . Andrew Chadwick ve Philip Howard (der.) içinde. USA: Routledge.
Özden, enay (2013). Syrian Refugees in Turkey . MPC Research Report.
Hansen, Randall (2014). “State Controls: Borders, Refugees and Citizenship.” The Oxford Handbook of Refugee and Forced Migration Stu dies . Elena Fiddan Qaasmiyeh vd. (der.) içinde. Oxford: Oxford University Press: 253-262.
Habermas, Jurgen (2004). İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim . İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Güçer, Mehmet vd. (2013). Sınırlar Arasında Yaşam Savaşı: Suriyeli Mülteciler Alan Araştırması . İstanbul: USAK Yayınları.
Gibney, Matthew J. (2004). The Ethics and Politics of Asylum Liberal Democracy and The Response to Refugees . USA: Cambridge University Press.
Gerstenfeld, Phyllis B. vd. (2003). “Hate Online: A Content Analysis of Extremist Internet Sites.” Analyses of Social Issues and Public Policy 3(1): 29-44.
Gatrell, Peter (2013). The Making of The Modern Refugee . UK: Oxford University Press.
Gastil, John (1992). “Undemocratic Discourse: A Review of Theory and Research on Political Discourse.” Discourse and Society 3-4: 469-500.
Fairclough, Norman ve Ruth Wodak (1997). “Critical Discourse Analysis.” Discourse as Social Interaction . Teun A. van Dijk (der.) içinde. London: Sage.
Fairclough, Norman (1998). Critical Discourse Analysis . New York: Longman.
Fairclough, Norman (1996). Language and Power . USA: Longman.
Erdoğan, M. Murat (2015). Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum . İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Doğu, Burak (2010). “Nefret Sanal Nefret Pratikleri: İnternette Nefret Söylemi ve Karşı Örgütlenmeler.” Yeni Medyada Nefret Söylemi . Mutlu Binark (der). İstanbul: Kalkedon.
Doğanay, Ülkü ve Hatice Çoban Keneş (2016). “Yazılı Basında Suriyeli Mülteciler: Ayrımcı Söylemlerin Rasyonel ve Gerekçelerinin İnşası.” Mülkiye Dergisi 40(1): 143-184.
Doğanay, Ülkü ve Halise Karaaslan anlı (2011). “Yazılı Basında Irkçı ve Ayrımcı Söylemlerin Olağanlaştırılması: Habertürk Gazetesinin Sıradan Bir Gün’deki Haberleri Üzerine İnceleme.” Kültür ve İletişim 14(2): 41-70.
Daniels, Jessie (2008). “Race, Civil Rights, and Hate Speech in the Digital Era.” Youth and Digital Media . Anna Everett (der.) içinde. USA: MIT.
Dahlgren, Peter (2005). “The Internet, Public Spheres, and Political Communication: Dispersion and Deliberation.” Political Communication 22(2): 147-162.
Çomu, Tuğrul ve İslam Halaiqa (2015). “Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlenmesi.” Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri . Mutlu Binark (der.) içinde. İstanbul: Ayrıntı. 26-87.
Coleman, Stephen ( 2005). “New Mediation and Direct Representation: Reconceptualizing Representation in The Digital Age.” New Media and Society 7(2): 177-198.
Cindoğdu, Dilek, vd. (2007). İnternet ve Demokrasi . 105K175 no’lu Tübitak Projesi. Ankara: Tübitak.
Chilton, P. ve Christina Schaeffner (2002). “Introduction.” Politics as Text and Talk Analitic Approaches to Political Discourse . P. Chilton ve Christina Schaeffner (der.) içinde. USA: John Benjamins Publishing Company.
Chilton, P. ve Christina Schaeffner (1997). “Discourse and Politics.” Discourse as Social Interaction . Teun A. van Dijk (der.) içinde. London: Sage.
Büker Alyanak, Zeynep (2015). “Etnografi ve Çevrimiçi Etnofrafi.” Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri . Mutlu Binark (der.) içinde. İstanbul: Ayrıntı. 117-163.
Brooking Enstitüsü (2013). Turkey and Syrian Refugees: The Limits of Hospitality . Washington.
Bottomore, Tom (2006). “Kırk Yıl Sonra Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar.” Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar. T.H. Marshall ve Tom Bottomore (der.) içinde. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınevi.
Bora, Tanıl (2006). Medeniyet Kaybı: Milliyetçilik ve Faşizm Üzerine Yazılar . İstanbul: İletişim.
Bocij, Paul ve Leroy McFarlane (2003). “Cyberstalking: The Technology of Hate.” The Police Journal: Theory, Practice and Principles 76: 204-221.
Blumler, Jay G. ve Michael Gurevitch (2001). “The New Media and Our Political Communication Discontents: Democratizing Cyberspace.” Information, Communication and Society 4(1): 1-13.
Binark, Mutlu (2015). “Giriş.” Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri . Mutlu Binark (der.) içinde. İstanbul: Ayrıntı. 15-25.
Binark, Mutlu (2010). “Nefret Söyleminin Yeni Medya Ortamında Dolaşıma Girmesi ve Türetilmesi.” Yeni Medyada Nefret Söylemi . Mutlu Binark (der.) içinde. İstanbul: Kalkedon. 11-54.
Binark, Mutlu (2007). “Yeni Medya Çalışmalarında Yeni Sorular ve Yöntem Sorunu.” Yeni Medya Çalışmaları Mutlu Binark (der.) içinde. Ankara: Dipnot. 21-44.
Bennett, W. Lanve ve Alexandra Segerberg (2012). “The Logic of Connective Action.” Information Communication and Society 15(5): 739-768.
Bennett, W. Lance (2012). “The Personalization of Politics: Political Identity, Social Media, and Changing Patterns of Participation.” Annals 644: 20-39.
Benhabib, Seyla (1996). “Kamu Alanı Modelleri.” Cogito 8: 238-258.
Balibar, Etienne (1995). Irk, Ulus, Sınıf . Çev. Nazlı Ökten. İstanbul: Metis
Bakardjieva, Maria ve Andrew Feenberg (2000). “Involving the Virtual Subject.” Ethics Information Technology 2(1): 233-240.
Ataman, Hakan (2014) “Yazılı Basında Ayrımcı Söylem: Suriyeli Mülteciler.” Medyada Nefret Söylemi ve Ayrımcı Dil Eylül-Aralık 2014 Raporu içinde. Erişim tarihi 20.05.2016.
Arslan, U. Yeğen ve Mutlu Binark (2011). İnternet Mecraları, Kanaat Oluşumu ve Dolaşımı: Kamusal ve Mahrem Arasında. 11*K51 No’lu Tübitak Projesi, Tübitak: Ankara.
Arat, Yeşim (1998). “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Yurttaşlık.” 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaşa Doğru . Artun Ünsal (der.) içinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Aras, Damla (2012). “The Syrian Uprising. Turkish Syrian Relations Go Downhill.” Middle East Quarterly 42: 41-50.
Akın, Altuğ (2010). “Çevrimiçi Spor Ortamlarında Nefret Söylemi: Bir Topun Peşinde Koşan Yirmi şki Adam, Taraftarlar ve Medya.” Yeni Medyada Nefret Söylemi . Mutlu Binark (der.) içinde. İstanbul: Kalkedon. 193-222.