Klasik Dönem Polonya'da Katolikliğin İnşasına Sosyolojik Bir Yaklaşım

Gündelik bakış açısıyla, insanlar ve toplumlar dinsel anlatının bir sonucu olarak görülürler. Ancak sosyolojik bakış açısı dini başka bir çerçeveden ele alır. Dinin kurumsal niteliği, sosyolojinin bilim olarak gün yüzüne çıktığı dönemde bütüncül sosyoloji anlayışının bir parçası olarak sosyologları ilgilendirir. Din, sosyolojiye göre toplumları bir araya getiren kurumlardan biridir. Tanım gereği bir tapınak etrafında örgütlenen inanç birlikteliği olan din kolektif bir şeydir. Evrensel dinlerden Hristiyanlığın bir mezhebi olan Katoliklik Roma İmparatorluğu’nun siyasi iktidarını kaybettiği dönemde Avrupa’ya Cermenler üzerinden taşınır. Polonya’nın Katolikliğe geçişinde de bu durum etkilidir. Polonya, kuruluşunun hemen ertesinde Avrupa’daki siyasal ortama uygun olarak Katolikliğin yolunu tutar. Ortaçağ’dan Yeniçağ’a geçişin yaşandığı dönemde Polonya’da Katoliklik kurumlaşmaya başlar ve Polonyalı kimliğinin ayrılmaz bir parçası olur. Pagan inanışlara sahip Polonya halkının Katolik olmasının özel nedenleri vardır. Bu nedenler Polonya’nın dönem Avrupası içinde kendisine yer bulması çabasında gizlidir. Modernleşme öncesi dönemde Polonya’da Katolikliğin inşası, günümüze kadar uzantıları olan bir inancın bir toplumla özdeşleşmesinin başlangıcıdır.

Anahtar Kelimeler:

Polonya, Katoliklik, Kilise, Din, Toplum

A Sociological Approach to Construction of Catholicism in Classical Age Poland

Humans and societies are considered as result of religious narration by daily perspective. However, it is discussed in a different framework by sociological perspective. Sociologist as a part of holistic sociological approach interests institutive characteristic of religion. Religion is one of the institutions, which band together societies. Religion is collective construction around a temple with collective belief. Catholicism, which is one of the Christian sects, is expanded in Europe, after collapse of Roman Empire, by German troops. This fact affects acceptance of Catholicism in Poland. Poland converts to Catholicism just after the foundation of the country. Catholicism starts to become an institution in Poland at the period of changeover from middle age through modern times. Catholic identity becomes a part of Polish identity at that time. There are specific reasons of conversion from pagan belief to Catholicism. These reasons are hidden at political area of Europe. The construction of Catholicism of Poland, at the time of pre-modernity, is beginning of social identification in Poland.

Keywords:

Poland, Catholicism, Church, Religion, Society,

PDF

___

Althusser, Louis (2018). Écrits sur L’Histoire 1963-1986. Paris: PUF.
Anderson, Perry (1978). L’État absolutiste de ses origines et ses voies I. (Çev. Dominique Niemetz). Paris: Maspero.
Arık, Sabire (2010). Kuruluştan XVII. Yüzyıla Polonya Tarihi. Ankara: Köksav.
Atasoy, Emin, vd. (2017). “Coğrafya Perspektifinden Polonya Cumhuriyeti”. Sosyal Bilimler Işığında Polonya Cumhuriyeti. (Ed. Emin Atasoy ve Jan A. Wendt). İstanbul: Beta, 3-37.
Benveniste, Émile (1973). Indo-European Language and Society. London: Faber&Faber.
Bloch, Marc (2014). Feodal Toplum. (Çev. Melek Fırat). İstanbul: Islık Yayınları.
Braudel, Fernand (2014). Uygarlıkların Grameri. (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
Braudel, Fernand (2016). Tarih Üzerine Yazılar. (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Bréchon, Pierre (2000). Les grands courants de la sociologie. Grenoble: PUG.
Breysig, Kurt (1905). Die Entstehung des Gottesgedankens un der Heilbringer. Berlin: Bondi.
Browiec, Jerzy ve Niemiec, Halina (2005). Dzieje Polski w datach. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam.
Collingwood, Robin George (2017). Tarih Tasarımı. (Çev. Kurtuluş Dinçer). Ankara: Doğu Batı.
Comte, Auguste (2015). Pozitif Felsefe Dersleri ve Pozitif Anlayış Üzerine Konuşma. (Çev. Erkan Ataçay). Ankara: BilgeSu.
Durkheim, Émile (2010). Dinsel Yaşamın İlk Biçimleri. (Çev. Özer Ozankaya). İstanbul: Cem Yayınevi.
Duroselle, Jean-Baptiste (1949). Histoire du Catholicisme. Paris: PUF.
Dürüşken Çiğdem (2014). Antikçağ Felsefesi Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Sistemi. İstanbul: Alfa.
Dybkowska, Alicja vd. (1998). Polskie Dzieje od czasów najdawniejszych do wspołczesności. Warszawa: Wydanie piate.
Eusebios (2011). Kilise Tarihi. (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Chivi Yazıları Yayınevi.
Feuerbach, Ludwig (2008). Hıristiyanlığın Özü. (Çev. Oğuz Özügül). İstanbul: Say.
Freyer, Hans (2015). Sosyoloji Kuramları Tarihi. (Çev. Tahir Çağatay). Ankara: Doğu Batı.
Kabakcı Enes (2019). Sosyolojiyi Kurmak: Montesquieu, Tocqueville, Comte, Durkheim. İstanbul: Vadi.
Kitabı Mukaddes (2010). İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.
Klima, Ewa (2017). “Polonya’daki Roma-Katolik Kilisesi” (Çev. Erkan Yılmaz). Sosyal Bilimler Işığında Polonya Cumhuriyeti. (Ed. Emin Atasoy ve Jan A. Wendt). İstanbul: Beta, 267-286.
Kucharski, Wojcieh ve Misiejuk, Dariusz (2007). Historia Polski w datach. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Kuran-ı Kerim ve Açıklamalı Meali (1998). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Kurat, Akdes, Nimet (1999). Rusya Tarihi, Başlangıçtan 1917’ye Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Le Play, Frédéric (2017). Seçilmiş Metinler. (Çev. Ahmet Kerem Yılmaz). Ankara: Heretik.
Lelewel, Joachim (1848). Dzieje Polski. Lwów: y.y.
Lortz, Joseph (1962). Histoire de l’Église. Paris: Payot.
Łowmiański, Henryk (1973). Początki Polski: z dziejów Słowian w I tysiącleciu n. e., t. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Marx, Karl (2011). Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı. (Çev. Sevim Belli). Ankara: Sol Yayınları.
Marx, Karl (2017). Hayalet Seçme Yazılar. (Çev. Güçlü Ateşoğlu, vd.). İstanbul: Ayrıntı.
Mauss, Marcel (2011). Sosyoloji ve Antropoloji. (Çev. Özcan Doğan). Ankara: Doğu Batı.
Michałowska, Teresa (1995). Średniowiecze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nikodem, Jarosław (2009). Jadwiga Król Polski. Wrocław: Ossoleium.
Rykała Andrzej (2017) “Polonya’daki Ulusal, Etnik ve Dini Azınlıkların Oluşumları ile Tarihsel ve Coğrafi-Politik Koşulları”. (Çev. Erkan Yılmaz). Sosyal Bilimler Işığında Polonya Cumhuriyeti. (Ed. Emin Atasoy ve Jan A. Wendt). İstanbul: Beta, 69-92.
Schatz, Klaus (2001). Sobory powszechne – punkty zwrotne w historii Kościoła. Kraków: WAM.
Sezer, Baykan (2011). Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı. İstanbul: Kitabevi.
Simon, Pierre-Jean (1991). Histoire de la sociologie. Paris: PUF.
Turner, Bryan. S. (2017). Din ve Modern Toplum Yurttaşlık, Sekülerleşme ve Devlet. (Çev. Arzu Tüfekçi). İstanbul: Sentez Yayıncılık.
Weber, Max (2016). Din Sosyolojisi. (Çev. Latif Boyacı). İstanbul: Yarın Yayınları.
Wernick, Andrew (2001). Auguste Comte and the Religion of Humanity the Post-Theistic Program of French Social Theory. Cambridge: Cambridge University Press.