Azerbaycan Muğam Mirasının Notasyon Tarihi

Sözlü geleneğe dayanan profesyonel müzik taşıyıcılarından muğam destgahların, tasniflerin, zerbi muğamların yazılması, notasyonu ve yayını her zaman Azerbaycan bestecilerinin ve müzisyenlerinin karşılaştığı en önemli konulardan biridir. Muğamlar hakkında bilgi, Orta Çağ’dan başlayarak birçok bilimsel ve edebi kaynaklarda vardır. Kimi araştırmacılar, muğam sanatının yanı sıra diğer sözlü ve profesyonel müzik türlerinin derin, kapsamlı bir biçimde çalışılması ve incelenmesi için bunların nota sistemi ile yazılmasının büyük önem taşıdığını belirtmişlerdir. Bununla birlikte, sözlü ve profesyonel müzik türlerinin nota yazıları ve yayınlarının henüz sistematik bir şekilde tam olarak uygulanmadığı vurgulanmaktadır. Bu bağlamda Azerbaycan müziğinin bir parçası olan etnokültürel müziğin ana görevlerinden biri muğamların notasyonu ve araştırılmasıdır. Muğam notalarının genç müzisyenler tarafından öğrenilmesi ve nesilden nesile aktarılması gereklidir. Muğamların notaya alınması birçok müzik bilimcisinin dikkat merkezinde olmuştur. Sefiyeddin Urmevi’nin 13. yüzyılda ebced harflerine dayanarak oluşturduğu nota sistemine atıfta bulunulmuş, son yıllarda muğamın notasyonu hakkındaki Üzeyir Hacıbeyli’nin yorumuna değinilmiştir. Ayrıca makalede, 20. yüzyıldan beri bu alanda yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir.

Notation History of the Azerbaijan Mugham Heritage

Writing, notation and publication of mugham dastgahs, classifications, zerbi mughams from professional music bearers based on oral tradition is always one of the most important issues faced by Azerbaijani composers and musicians. Information about mughams is available in many scientific and literary sources starting from the Middle Ages. Some researchers have stated that it is of great importance to write them with a notation system in order to examine the art of mugham as well as other oral and professional music genres in a deep and comprehensive way. However, it is emphasized that the notation writings and broadcasts of oral and professional music genres have not yet been systematically fully implemented. In this context, one of the main tasks of ethnocultural music researchers, which is a part of Azerbaijani music, is the notation and research of mughams. Mugham notes need to be learned by young musicians and passed down from generation to generation. The notation of mughams has been at the center of attention of many musicologists. In the article, information about the existence of the notation system in the East since ancient times and the activities in this field in Azerbaijani ethnomusic science are discussed. Reference is made to the notation system that Sefiyeddin Urmevi created based on abjad letters in the 13th century, and Üzeyir Hacıbeyli's interpretation of mugham's notation was mentioned in recent years. In addition, in the article, the studies in this field since the 20th century are mentioned.

___

  • Gasımov, G. (1974). Ortaçağlarda Azerbacan Muğamatı. Bakü.
  • Hacıbeyli, Üzeyir (1985). Azerbaycan Halk Müziğinin Esasları. Bakü: Yazıçı.
  • Rzayeva, Benovse (2011). “Rehab Makamının Tür Özellikleri”. Kültür Evreni, 9: 41-47.
  • Seferova, Zemfira (1998). Azerbaycan Müzik Bilimi, XIII-XX. Yüzyıllar. Bakü.
  • Şuşinski, Firidun (1985). Azerbaycan Halk Musikicileri. Bakü: Yazıcı.
  • Zöhrabov, Ramiz (1981). “Azerbaycan Tasnifleri”. Azerbaycan Halk Musikisi. Bakü: Elm Neşriyatı.
  • Zöhrabov, Ramiz (1991). Muğam. Bakü: Azerbaycan Devlet Neşriyatı.