Afyonkarahisar'da Aile Tipi İşletmelerde California Mastitis Test ile Saptanan Subklinik Mastitis Olguları ile İlişkili Risk Faktörlerinin Belirlenmesi

Sunulan çalışmada, Afyonkarahisar'da bulunan aile tipi işletmelerde subklinik mastitis insidensinin belirlenmesi ve subklinik mastitise neden olan risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlandı. Laktasyondaki 202 ineğin 757 meme lobuna California Mastitis Testi yapıldı. İneklerin %74'ü ve meme loblarının %41'inde subklinik mastitis belirlendi. Sürüde 10 ve daha az hayvan bulunan ve laktasyonun son döneminde olan (>180 gün) ineklerin meme loblarında subklinik mastitis gözlenme oranının daha yüksek olduğu saptandı (p<0,05). İneklerde yaşın subklinik mastitisin görülme insidensini istatistiksel olarak önemli oranda arttırdığı (p<0,05) belirlenmesine rağmen ineklerin ırk farklılıklarının, sağım yöntemlerinin, sağım sonrası teat-dipping uygulamalarının ve meme lokalizasyonlarının bu insidensi etkilemediği tespit edildi. Sekiz yaşından daha büyük ineklerin meme loblarının 2-5 yaş grubundaki ineklerin meme loblarına göre yaklaşık 3,02 kat daha fazla enfeksiyon riskine sahip oldukları saptandı. Ayrıca sürü büyüklüğü 10 ve altında olan sürülerde 10’un üstünde olan sürülere göre enfeksiyon riskinin yaklaşık 1,75 kat daha yüksek olduğu tespit edildi. Sonuç olarak, Afyonkarahisar'daki aile tipi işletmelerde subklinik mastitis insidensinin yüksek olduğu ve bu oranı azaltmak için mastitis kontrol programlarının uygulanmasının gerektiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

California Mastitis Test, Sütçü İnek, Risk Faktörleri, Aile Tipi İşletmeler, Subklinik Mastitis

Determination of Risk Factors Associated with Subclinical Mastitis as Detected by California Mastitis Test in Smallholder Dairy Farms in Afyonkarahisar

The aim of this study was to determine the incidence of subclinical mastitis and risk factors causing subclinical mastitis in smallholder dairy farms in Afyonkarahisar. California Mastitis Test was applied to 757 quarters belonging to 202 lactating cows. Seventy-four percent of the cows and 41% of the quarters were subclinically infected. Quarters from cows in smallholder dairy farms with 10 or fewer animals in the herd and quarters from cows in the later stage of lactation (>180 days in milk (DIM)) were more likely to have subclinical mastitis (p<0.05). Although the effect of age was statistically significant (p<0.05) on the incidence of subclinical mastitis, breed factor, milking method, teat-dipping after milking and localization of mammary quarters were not statistically significant. It was found that the quarters in cows older than 8 years had a 3.02 times higher risk of infection than the quarters in cows in the 2-5 age group. The risk of infection in flocks with a herd size of 10 or less was found to be about 1.75 times higher than flocks with a herd size greater than 10. In conclusion, it was determined that the incidence of subclinical mastitis was high in smallholder dairy farms in Afyonkarahisar and mastitis control programs should be applied to decrease this rate.

Keywords:

California Mastitis Test, Dairy Cows, Risk Factors, Smallholder Dairy Farms, Subclinical Mastitis,

PDF

___

Alaçam E, Tekeli T, Sezen Y, Erganiş O. Sütçü ineklerin subklinik mastitislerinde cefoperazone'un etkisi üzerine çalışma. Selçuk Üniversitesi Vet Fak Derg. 1986; 2(1):65-74.
Costa JH, Hötzel MJ, Longo C, Balcão LF. A survey of management practices that influence production and welfare of dairy cattle on family farms in southern Brazil. J Dairy Sci. 2013; 96(1):307-17.
Çoban Ö, Tüzemen N. Siyah alaca ve esmer ineklerde subklinik mastitis için risk faktörleri. Uludag Univ J Fac Vet Med, 2007; 26(1-2):27-31.
Ergün Y, Aslantaş Ö, Doğruer G, Cantekin Z. Hatay ilindeki aile tipi süt sığırcılığı işletmelerinde subklinik mastitislerin epidemiyolojisi. Vet Bil Derg. 2004; 20(4):25-28.
FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu). http://www.fao.org/family-farming-decade/en/;Erişim tarihi: 18.06.2019.
Katsande S, Matope G, Ndengu M, Pfukenyi DM. Prevalence of mastitis in dairy cows from smallholder farms in Zimbabwe. Onderstepoort J Vet Res. 2013; 80(1): Art.523,7 pages.
Koçyiğit R, Yılmaz O, Özenç E, Uçar M. Effect of some risk factors on subclinical mastitis in dairy cows. Kocatepe Vet J. 2016; 9(3):185-193.
Köker A, Salmanoğlu R. Sütçü ineklerde subklinik mastitislerin şekillenmesinde sağım makinesine ilişkin sorunların incelenmesi. YYÜ Vet Fak Derg. 2000; 11(2):106-112.
Köker A, Özenç E. Sağım makinalarının kaliteli süt üretimindeki rolü. Hasad Hayvancılık Derg. 2005; 245:24-29.
Macun HC, Pir Yağcı İ, Ünal N, Kalender H, Sakarya F, Yıldırım M. Kırıkkale’de belirlenen subklinik mastitisli ineklerde etken izolasyonu ve antibiyotik direnç durumu. Erciyes Üniv Vet Fak Derg. 2011; 8(2):83-89.
Mdegela RH, Kusiluka LJM, Kapaga AM, Karimuribo ED, Turuka FM, Bundala A, Kivaria F, Kabula B, Manjurano A, Loken T, Kambarage DM. Prevalence and determinants of mastitis and milk-borne zoonoses in smallholder dairy farming sector in Kibaha and Morogoro districts in eastern Tanzania. J Vet Med B. 2004; 51:123-128.
Östensson K, Lam V, Sjögren N, Wredle E. Prevalence of subclinical mastitis and isolated udder pathogens in dairy cows in Southern Vietnam. Trop Anim Health Prod. 2013; 45:979-986.
Özdemir S, Kaymaz M. Küçük Aile İşletmelerinde Yetiştirilen İneklerde Subklinik Mastitis İnsidensi ve Tanı Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg. 2013; 8(1):71-79.
Özenç E., Vural MR, Şeker E, Uçar M. An evaluation of subclinical mastitis during lactation in Anatolian buffaloes. Turk J Vet Anim Sci. 2008; 32(5):359-368.
Özenç E, Ergün Y, Cantekin Z, Vural MR. Sütçü Sürülerde Mastitislerin Tanısında Kullanılan Güncel Yöntemler. Turkiye Klinikleri J Vet Sci Obstet Gynecol-Special Topics. 2018; 4(1):114-118.
Philpot WN, Nickerson SC. Mastitis: Counter Attack. Babson Bros Co. Naperville, USA. 1991.
Plozza K, Lievaart JJ, Potts G, Barkema HW. Subclinical mastitis and associated risk factors on dairy farms in New South Wales. Aust Vet J. 2011; 89(1-2):41-46.
Rişvanlı A. Elazığ bölgesi süt ineklerinde klinik ve subklinik mastitislerin dağılımı, mastitislere sebep olan mikroorganizmaların izolasyonu ve antibiyotiklere duyarlılıkları üzerine çalışma. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 2000.
Rişvanlı A, Kalkan C. Sütçü ineklerde yaş ve ırkın subklinik mastitisli memelerin sütlerindeki somatik hücre sayıları ile mikrobiyolojik izolasyon oranlarına etkisi. YYÜ Vet Fak Derg. 2002; 13(1-2):84-87.
Schalm OW, Carroll, EJ, Jain NC. Bovine Mastitis. Lea&Febiger, Philadelphia. 1971.
Seker E, Ozenc E, Konak S, Pamuk S, Kuyucuoglu Y. Occurrence, hemolytic toxins and antimicrobial resistance of Aeromonas hydrophila strains from dairy cow and Anatolian water buffalo quarter milk samples in Turkey. Acta Sci Vet. 2015; 43:1299.
Şeker İ, Rişvanlı A, Kul S, Bayraktar M, Kaygusuz O. İsviçre esmeri ineklerde meme özellikleri ve süt verimi ile CMT skoru arasında ilişkiler. Lalahan Hay Araş Enst Derg. 2000; 40(1):29-38.
Seker E, Ozenc E. In vitro biofilm activity of Candida species isolated from Anatolian buffaloes with mastitis in Western Turkey. Vet Arhiv. 2011; 81(6):723-730.Küplülü Ş, Vural R. Büyük ruminantlarda meme sağlığı kontrol programları, In: Evcil Hayvanlarda Meme Hastalıkları, Ed; Kaymaz M, Fındık M, Rişvanlı A, Köker A. 1. Baskı, Medipres Matbaacılık Ltd. Şti., Malatya. 2016: pp. 261-294.
Sabuncuoğlu N, Çolak A, Akbulut Ö, Tüzemen N, Bayram B. Siyah-Alaca ve Esmer ineklerde CMT skoru ile bazı süt verim özellikleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniv Ziraat Fak Derg. 2003; 43(2):139-143.
Tolosa T, Verbeke J, Piepers S, Supre K, De Vliegher S. Risk factors associated with subclinical mastitis as detected by California Mastitis Test in smallholder dairy farms in Jimma, Ethiopia using multilevel modelling. Prev Vet Med. 2013; 112:68-75.
Vural MR, Ergün Y, Özenç E. Büyük ruminantlarda mastitis, In: Evcil Hayvanlarda Meme Hastalıkları, Ed; Kaymaz M, Fındık M, Rişvanlı A, Köker A. 1. Baskı, Medipres Matbaacılık Ltd. Şti., Malatya. 2016: pp. 149-247.
Zecconi A, Piccinini R, Casirani G, Binda E, Migliorati L. Effects of automatic milking system on teat tissues, intramammary infections and somatic cell counts. Ital J Anim Sci. 2003; 2:275-282.