RECÂ B. HAYVE' NİN HALİFE MÜŞAVİRLİĞİ FAALİYETLERİ

Recâ b. Hayve, Emeviler döneminin en önemli alimlerinden biridir. İlmi dirayeti çağdaşı olan ilim alimleri tarafından takdir edilen Recâ, iktidar ve idare mekanizmasının işleyişine fiili olarak katılan bir alim olarak dikkat çekmiştir. Abdülmelik b. Mervan, Velid b. Abdülmelik, Süleyman b. Abdülmelik ve Ömer b. Abdülaziz dönemlerinde yönetim kademelerinde özellikle müşavirlik ve halife danışmanlığı vasfıyla etkin bir fonksiyon icra etmiştir. Bu çalışmada Recâ b. Hayve’nin bu süreçlerde yönetime katılımı ele alınmıştır. Recâ’nın yönetim icraatlarının İslam esasları ve adalet ilkelerine muvafık olması hususunda çaba sarfettiği anlaşılmaktadır. Ümmet istikbali ve ümmet menfaati genel şablonu Recâ b. Hayve’nin temel değerlendirme kriteri olarak belirgin olmuştur. Bundan dolayı Recâ’nın görüşü yönetim konusunda meşruiyet tartışması ve fiili kalkışma vesilelerine karşı son derece kesin ve kati olarak ifade ve eyleme dönüşmüştür. Bu kriterler haricinde Recâ’nın müzakere ve değerlendirme görüşleri konusunda mutedil olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Recâ b. Hayve, Abdülmelik b. Mervan, Ömer b. Abdülaziz, İslam Tarihi, Süleyman b. Abdülmelik, Halife

REJA IBN HAYWAH AND HIS CALIPHATE CONSULTANCY ACTIVITIES

Keywords:

History of Islam, Raja ibn Haywah, Abd al-Malik ibn Marwan, Sulayman ibn Abd al-Malik, Omar ibn Abd al-Aziz, Caliphate,

PDF

___

el-Belâzurî, Ahmed b. Yahya, Ensâbu’l-eşrâf, 1-13, tah. Suheyl Zekkar ve Riyad ez-Zirikli, Daru’l-fikr, Beyrut 1996.Ebû Zur’a ed-Dımaşkî, Abdurrahman b. Amr, Târîhu Ebî Zur’a ed-Dımaşkî, tah. Şukrullah Nimetullah, Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye, Dımaşk.ed-Dineverî, Ebu Hanife Ahmed, el-Ahbâru’t-tıvâl, tah. Abdulmun’im Amir, Daru ihyai’l-kutubi’l-Arabi, İsa el-Babi el-Halebi ve şurekauhu Kahire, 1960.el-Fesevî, Ebu Yusuf Ya’kub b. Sufyan, el-Ma’rife ve’t-târîh, tah.Ekrem Dıya el-Ömeri, Muessesetu’r-risale, 2.bs. Beyrut 1981.Hânî Ebu’r-Rubb, “Recâ b. Hayve el-Kindî ve devruhu fi’l-hayâti’l-âmme fi’d-devleti’l-Umeviyye”, Mecelletu Câmiati’l-Kuds el-Meftûha li’l-ebhâs ve’d-dirâsât, sayı 35, şubat 2015, ss.257-294.İbn Abdilhakem, Sîretu Ömer b. Abdilazîz, tahkik: Ahmed Ubeyd, Alemu’l-kutub, 6.bs. Beyrut 1984.İbn Asâkir, Ebu’l-Kasım Ali, Târîhu Dımaşk, tah.Amr b. Garame el-Amri, Daru’l-fikr li’t-tıbaa ve’n-neşr ve’t-tevzi’, 1995.İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbu’t-tehzîb, Matbaatu daireti’l-maarifi’n-nizamiyye, el-Hind 1326.İbn Hallikân, Ebu’l-Abbas Şemseddin Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtu’l-a’yân, tah.İhsan Abbas, Daru Sadır Beyrut, 1900, 1994.İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed, es-Sikât, Vizaretu’l-maarif li’l-hukumeti’l-aliyeti’l-hindiyye, Dairetu’l-maarifi’l-Osmaniyye Haydarabad 1973.İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer, el-Bidâye ve’n-nihâye, tah.Ali Şiri, Daru ihyai’t-turasi’l-Arabi, 1998,İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed b. Sa’d, et-Tabakâtu’l-kubrâ, tah.Muhammed Abdulkadir Ata, Daru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut 1990.