Tıp Etiğinden Bio-Etiğe: Fritz Jahr

Genel olarak biyoetik teriminin ilk kez 1970 yılında Van Rensselaer Potter ve Andre Hellegers tarafından kullanıldığı düşünülür. Fakat bir terim ve kavram olarak biyoetik ilk kez bir papaz ve etikçi olan Fritz Jahr’ın 1927 yılında Alman bilim dergisi Kosmos’da yayımlanan “Biyo-Etik: İnsanların Hayvanlar ve Bitkilerle Etik İlişkisine Yeniden Bir Bakış” (Bio-Ethics: A Review of the Ethical Relationship of Humans to Animals and Plants) adlı makalesinde ortaya konulmuştur. İlk kez Jahr biyoetik terimini ortaya atmasına rağmen, bugün biyoetik terimi tanımından farklı olarak tıp etiği ile benzer anlamda kullanılmaktadır. Örneğin Warren Reich, biyoetiği yaşam bilimleri ve sağlık bakımı alanındaki insan davranışlarının, incelenebildiği ölçüde, sistematik bir şekilde incelenmesi olarak tanımlamaktadır. Ancak Jahr yaşam bilimlerinin ortaya çıkardığı bilimsel verilerden hareketle yeniden değerlendirdiği etiğin sadece insan yaşamını değil, tüm yaşamı kutsal sayması gerektiği sonucuna ulaşır. Bu bakımdan Jahr eskiden doğa bilimlerine yön veren felsefenin, şimdi kendi sistemini doğa bilimlerinin bilgisi üzerine inşa etmek zorunda olduğunu belirtir. Bu aslında onun için bir devrimdir ve kendisi de etik alanında bir Kopernik devrimi gerçekleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tıp etiği, biyoetik, Fritz Jahr, yaşama saygı, bio-ethics

From Medical Ethics to Bio-Ethics: Fritz Jahr

Generally, it is considered that the term ‘bioethics’ was first used by Van Rensselaer Potter and Andre Hellegers in 1970. However, bioethics as a term and concept was first put forward in an article “Bio-Ethics: A Review of the Ethical Relationship of Humans to Animals and Plants” written by a priest and an ethics theorist Fritz Jahr and published in 1927 in the German scientific journal Kosmos. Although Jahr first came up with the term ‘bioethics’, today the term is used differently from his definition, and is synonymous to medical ethics. For instance, Warren Reich defines bioethics as the systematical examination of human behavior in social sciences and medical care. However, based on the ethics re-evaluated thanks to scientific data provided by the life sciences, Jahr concludes that ethics should revere all life forms instead of just human life. In this regard, Jahr asserts that philosophy that used to guide all natural sciences now must build its own system upon the natural sciences. This is actually a revolution for him and his theory is in itself a Copernican revolution in ethics.

Keywords:

Medical ethics, bioethics, Fritz Jahr, reverence for life, bio-ethics,

PDF

___

Aristoteles (2005). Nikomakhos’a Etik (S. Babür, Çev.). Ankara: Kebikeç Yayınları.
Aşar, H. (2017). İnsan-Merkezcilik Canlı-Merkezcilik İkileminde Biyoetik. Türkiye Biyoetik Dergisi, 4(2), 74-86. Doi: 10.5505/tjob.2017.07078
Aşar, H. (2018). Hayvan Haklarına Yönelik Temel Görüşler ve Yanılgıları. Kaygı, 30, 239-251. Doi: 10.20981/kaygi.411236
Baron, J. (2006). Against Bioethics. Cambridge: The MIT Press.
Beauchamp, T. L. (2010). Standing On Principles. New York: Oxford University Press.
Büken, N. Ö. & Büken, E. (2002). Nedir şu “Tıp Etiği” Dedikleri? Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 1(11), 17-20.
Engelhardt, H. T. (2012). A Skeptical Reassessment of Bioethics. H. T. Engelhardt (Ed.), Bioethics Critically Reconsidered Having Second Thoughts içinde (ss.1-30). New York: Springer.
Engels, E-M. (2011). The Importance of Charles Darwin‘s Theory for Fritz Jahr‘s Conception of Bioethics. JAHR- European Journal of Bioethics, 2(4), 475-504.
Eterovic, I. (2011). Kant’s Categorical Imperative and Jahr’s Bioethical Imperative. JAHR- European Journal of Bioethics, 2(4), 457-474.
Evans, J. C. (2005). With Respect for Nature Living as Part of the Natural Word. Albany: State University of New York Press.
Hartmann, F. (2000). Hekimlik Eyleminde Etik Gerilim Boyutları. D. Engelhardt (Ed.), Tıbbın Gündelik Yaşamında Etik (A. Namal, Çev.) içinde. İstanbul: Nobel.
Jahr, F. (2010). Bio-Ethics: Reviewing the Ethical Relations of Humans Towards Animals and Plants ( H. M. Sass, Çev.). JAHR- European Journal of Bioethics , 1(2), 227-231.
Johnson, L. E. (1991). A Morally Deep World. Cambridge: Cambridge University Press.
Kalokairinou, E. M. (2016). Fritz Jahr’s Bioethical Imperative: Its Origin, Point, and Influence. JAHR- European Journal of Bioethics , 7(4), 149-156.
Kant, I. (2002). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi (İ. Kuçuradi, Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Kant, I (1997). Lectures on Ethics (P. Heath, Çev.). Cambridge: Cambridge University Press.
Kant, I. (1991). The Metaphysics of Moral (M. Gregor, Çev.). Cambrdige: Cambridge University Press.
Leopold, A. (1966). A Sand County Almanac. New York: Ballantine Books
McCullough, L. B. (2012). Bioethics and Professional Medical Ethics: Mapping and Managing an Uneasy Relationship. H. T. Engelhardt (Ed.), Bioethics Critically Reconsidered Having Second Thoughts içinde (ss. 71-84). New York: Springer.
Reich, W. T. (1995). Introduction. W.T. Reich (Ed.), Encyclopedia of Bioethics içinde. New York: Macmillan.
Rolston, H. (2003). Environmental Ethics. N. Bunnin & E. P. Tsui-Jamess (Ed.), The Blackwell Companion to Philosophy içinde (ss. 517-531). Malden: Blackwell Publishing.
Sass, H. M. (2009). Asian and European Roots of Bioethics: Fritz Jahr’s 1927 Definition and Vision of Bioethics. Asian Bioethics Review, 1(3), 185-197.
Schweitzer, A. (1923). The Philosophy of Civilization (C. T. Campion, Çev.). Buffalo: Prometheus Books.
Singer, P. (2002). Animal Liberation. New York: Ecco Press.
Taylor, P. W. (Fall 1981). The Ethics of Respect for Nature. Environmental Ethics 3(3), 197-218.
Taylor, P. W. (2011). Respect for Nature: A Theory of Enviromental Ethics. New Jersey: Princeton University Press.
Topakkaya, A. (2013). Hans Jonas’ta İnsan ve Doğanın Değeri. FLSF, 15, 41-52.
Veatch, R. M. (1995). Codes of Medical Ethics: Ethical Analysis. W.T. Reich (Ed.), Encyclopedia of Bioethics içinde (ss. 172-180). New York: Macmillan.