Anlamın Doğası ve Ruhbilimselci Yaklaşım Sorunu

Anlamı zihinsel bir çıkarsama olarak gören ruhbilimselci kurama karşı duran uzun bir gelenek, anlamı sözcüklerin ilettikleri etkilerden ayrı tutmuştur. Fakat bazı durumlarda, söyleneni anlayabilmek için söylenenin etkilerine göndermede bulunmak, anlamı sözcüklerin etkilerinde aramak zorunda kalınabilir. Bazı filozofların ruhbilimselci olarak gördüğü bu tutuma karşı anlama yönelik çeşitli kuramlar ortaya attıklarını ve bazı kuramcıların anlamı yadsıma noktasına ulaştıklarını söyleyebiliriz. Fakat fiziksel ilkeler çerçevesinde kalarak anlamın zihinsel bir yönünün olduğunu söylemek ruhbilimselciliğe taviz anlamına gelmeyecektir. Bu yazıda anlam kuramlarına ilişkin olarak iki rakip kampın yani ruhbilimselci yaklaşım ile bu yaklaşıma karşıt görüşlerin arasındaki tartışma ve bu tartışmanın sonuçları ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Anlam, ruhbilimselci yaklaşım, Frege, Wittgenstein, W. James

The Nature of Meaning and the Problem of Psychologist Approach

Opposing to the psychological theory, which evaluates meaning as a mental outcome, an enduring tradition separated meaning from the effects conveyed by words. But sometimes, to understand what is iterated, one must refer to the effects of the words and search for the meaning in the effects of the words. We may argue that some philosophers developed various meaning theories against this approach, and some theoreticians even came to a conclusion of denying meaning as a whole. It would not be a concession to the psychologism to argue that there is a mental side of meaning while we remain in a physical framework. In this paper, the debate between the two rival camps, namely psychological approach and the opposing views, and its results on the theories of meaning are discussed in detail.

Keywords:

Meaning, psychological approach, Frege, Wittgenstein, W. James,

PDF

___

Ayer, A. J. (2010). Dil, Doğruluk ve Mantık (V. Hacıkadiroğlu, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Ben-Manahem, Y. (2016). Ruhbilimselcilik ve Anlam (M. Mete, Çev.). A. Biletzki ve A. Matar (Ed.), Analitik Felsefenin Öyküsü içinde (ss. 135-150). İstanbul: İdea Yayınevi.
Denkel, A. (1982). Anlaşma: Anlama ve Anlatma. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Denkel, A. (1996). Anlam ve Nedensellik. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Frege, G. (2017). Aritmetiğin Temelleri (H. B. Gözkan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Grünberg, T. (2006). Anlam Kavramı Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
James, W. (2017). Pragmatizm (T. Karakaş, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Quine, W. V. O. (1987). Bir Deneycilik Dogması. V. Hacıkadiroğlu (Ed., Çev.), Felsefe Tartışmaları 1 içinde (ss. 9-22) İstanbul: Panorama.
Ryle, G. (2011). Zihin Kavramı (S. Çelik, Çev.). İstanbul: Doruk Yayımcılık.
Serin, İ. (2017). Bir Kavram Çerçevesi Olarak Quine’nın Ontolojiye Yaklaşımı. V. Kamer ve Ş. Ural (Ed.), VII. Mantık Çalıştayı Kitabı içinde (ss. 585-589). İstanbul: Mantık Derneği Yayınları.
Wittgenstein, L. (2010). Felsefi Soruşturmalar (H. Barışcan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Wittgenstein, L. (2011). Mavi Kitap Kahverengi Kitap (D. Şahiner, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Wittgenstein, L. (2016). Tractatus Logico-Philosophicus (O. Aruoba, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları