İnsan Etkinliğinin Doğası: Arendt’in Marx Üzerine Görüşlerinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi

Bu çalışmada Hannah Arendt’in Marx’a getirdiği bazı temel eleştiriler değerlendirilecektir. Bu eleştiriler büyük oranda Arendt’in yanlış ve hatta taraflı okumasının sonucu olmasına rağmen Marx ve Arendt arasındaki benzerlikleri ve ayrışmaları anlamak açısından önemli başlangıç noktalarıdır. Arendt’in Marx eleştirilerinin birçoğu onun 20 yy. totaliter rejimlerinin kökenini Batı felsefesindeki bir takım düşünsel eğilimlerle temellendirme projesinin bir parçasıdır. Arendt Marx’ın materyalist tarih anlayışını, insanı maddi koşullar ve nesnel yasalar tarafından belirlenen ‘kuklalara’ indirgediği için reddeder. Bunun karşısına, insanı politik alanda eyleyen ve konuşan ve bu ölçüde de özgür olan varlıklar olarak kavramsallaştıran bir anlayışı koyar. Arendt’in eleştirileri bize insan etkinliğinin yani vita activa’nın çoğul yapısı (emek, iş ve eylem) ve insanın birincil etkinliği ‘eylem’ ile özgürlük arasındaki ilişkiye dair önemli saptamalarda bulunur. Buna karşın, Arendt’e göre Marx, ‘iş’ ve ‘emek’ (insanın inşa ettiği dünyanın kalıcılığı ile tüketim nesneleri) arasındaki ayrımı göz ardı etmekte, insanın asıl etkinliği olan ‘eylem’i yok saymakta ve insanın birincil etkinliği konumuna tarih boyunca en aşağı olarak görülmüş ‘emek’i yerleştirmektedir. Görülecektir ki iki düşünür arasındaki ayrışma nihayetinde insanın temel etkinliğinin ne olduğu noktasında düğümlenmektedir: İnsan asıl olarak politik ve eyleyen bir varlık mıdır? Yoksa üreten bir varlık mı? Sonuçta, bu çalışma boyunca vurgulanacak tüm benzerliklerine rağmen Marx ve Arendt iki farklı insan etkinliği üzerinden (emek ve eylem) bize iki farklı siyaset ve özgürlük anlayışı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Arendt, Marx, özgürlük, emek, eylem

The Nature of Human Activity: A Critical Assessment of Arendt’s Views on Marx

In this work I present some of Arendt’s criticisms of Marx and assess whether these criticisms are fair. I claim that Arendt reads Marx erroneously, which results in her failure to grasp certain similarities between Marx and herself, at least on some points. It is important to mention that Arendt’s interest in Marx is part of a wider project she pursues. She believes that Marx’s theory might allow us to establish a link between Bolshevism and the history of Western thought. Marx’s notion of history and progress enables Arendt to support her claim that Marx’s theory involves totalitarian elements. By way of correcting Arendt’s misreading of Marx, my purpose has been to get a better understanding of the theories of Marx and Arendt, as well as to see their incompatible views regarding the nature of human activity and of freedom. Arendt charges Marx of ignoring the most central human activity, that is ‘action’; and of denying human beings a genuine political existence and freedom. Furthermore, according to Arendt, Marx conceives labor as human being’s highest activity and ignores the significance of other two activities, namely work and action. In the last analysis, Marx and Arendt prioritizes distinct human activities as the most central (labor and action, respectively) to human beings; and as a result, they provide us two irreconcilable views of politics, history and freedom.

Keywords:

Marx, Arendt, freedom, labor, action,

PDF

___

Arendt, Hannah. (1998). The Human Condition, Second Ed. Chicago: The University of Chicago Press. Arendt, Hannah. (2006). On Revolution. London: Penguin Books. Arendt, Hannah. (Summer, 2002). Karl Marx and the Tradition of Western Political Thought. Social Research. Vol. 69, No. 2. pp. 273-319. Arendt, Hannah. (1961a). The Concept of History: Ancient and Modern. In Between Past and Future (pp.41-91). New York: The Viking Press. Arendt, Hannah. (1961b). What is Freedom? In Between Past and Future (pp. 143-173). New York: The Viking Press.
Brenkert, George G. (1983). Marx’s Ethics of Freedom. New York: Routledge &Kegan Paul.
Canovan, Margaret. (1994). Hannah Arendt: A Reinterpretation of Her Political Thought. Cambridge: Cambridge University Press.
Engels, Friedrich. 1978. “Speech at the Graveside of Karl Marx.” In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 681-682). New York: W. W. Norton & Company.
Hegel, George W. F. (1956). The History of Philosophy. New York: Dover Publications.
Marx, Karl. (1978a). Economic and Philosophic Manuscripts of 1844. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 66-125). New York: W. W. Norton & Company.
Marx, Karl. (1978b). German Ideology. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp.146-202). New York: W. W. Norton & Company.
Marx, Karl. (1978c). The Eighteenth Brumaire of Lois Bonaparte. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 594-617). New York: W. W. Norton & Company.
Marx, Karl. (1978d). Capital. Vol. I. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 294-438). New York: W. W. Norton & Company.
Marx, Karl. (1978e). 1867 Preface to the First German Edition. Capital. Vol. I. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 294-302). New York: W. W. Norton & Company.
Marx, Karl. (1978f). Capital, Volume Three. In: Robert C. Tucker (ed.). The Marx-Engels Reader, second ed. (pp. 439-442). New York: W. W. Norton & Company.
Pitkin, Hanna Fenichel. (1998). The Attack of the Blob: Hannah Arendt’s Concept of the Social. Chicago: The University of Chicago Press.
Popper, Karl R. (1971). The Open Society and Its Enemies. Vol. 2. Princeton: Princeton University Press.
Popper, Karl R. (1961). The Poverty of Historicism. New York: Harper& Raw Publishers.
Sayers, Sean. (1998). Marxism and Human Nature. New York: Routledge.
Wood, Allan W. (2004). Karl Marx. New York: Routledge.