Osmanlı merkez-taşra ilişkisinde yerel hanedanlara bir örnek: Rişvanzâdeler

Bu çalışmada özellikle 18. yüzyılda güç kazanmış bir yerel hanedandan, Rişvan aşiretinden hareketle merkez-taşra ilişkileri değerlendirilmiştir. Geniş bir coğrafyada yayılan bu aile bulundukları bölgelerde Osmanlı Devleti’ni temsil etmişlerdir. Devlet adına bir takım fonksiyonları yerine getirmişler, buna karşılık kendileri de devlet tarafından verilen bir takım ayrıcalıklarla adeta ödüllendirilmişlerdir. Söz konusu ailenin yetkilendirilmeleri açısından klasik dönemin taşra yöneticileri pozisyonunda hareket ettikleri anlaşılmaktadır.

We have evoluated centre-country relations especially refering to Rişvan tribe which gained power in the 18th century. This tribe which lived in a very wide geography represented the Ottoman Government where they lived and they fulfilled some functions of the central authority. In response they were awarded some privillages by the Ottoman Government. It is clear that the above mentioned tribe had responsibilities of country administrators of the classical ages.

___

Aydın Suavi, Emiroğlu Kudret, Özel Oktay, Ünsal Süha, Mardin Aşiret-Cemaat-Devlet, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 2000.

Barkey Karen, Eşkıyalar Ve Devlet Osmanlı Tarzı Devlet Merkezileşmesi, Çeviren: Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1994.

Batmaz Eftal, “İltizam Sisteminin XVIII. Yüzyıldaki Boyutları”, A. Ü DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi/XVIII, S: 29.

Demir Tanju, “Şer’iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılın Sonlarında Denizli’de Mukataa ve Vakıflar”, EJOS, VII (2004), No: 7.

Genç Mehmet, “Osmanlı Maliyesinde Malikane Sistemi”, Türkiye İktisat Tarihi Semineri, Ankara, 1975.

Halaçoğlu Yusuf, XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskan Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, TTK Yayınları, Ankara, 1991.

İnalcık Halil, “The Emergence Of Big Farms, Çiftliks: State, Landlords And Tenants”, Collection Turcica III, Paris, 1983.

Kazgan Haydar, Galata Bankerleri, TEB Yayınları, İstanbul, 1991.

Khoury Dına Rızk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet Ve Taşra Toplumu Musul, 1540-1834, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2003.

Nagata Yuzo, Tarihte Ayanlar Karaosmanoğulları Üzerinde Bir İnceleme, TTK Yayınları, Ankara, 1997.

Özvar Erol, Osmanlı Maliyesinde Malikane Uygulaması, Kitabevi, İstanbul, 2003.

Söylemez Faruk, “Rişvan Aşire-ti’nin Cemaat, Şahıs ve Yer Adları Üzerine Bir Değerlendirme”, F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Elazığ, 2002, Sayı:

Yinanç Refet, Elibüyük Mesut, Kanuni Devri Malatya Tahrir Defteri (1560), Ankara, 1983.

Yüksel Hasan, Osmanlı Döneminde Keban-Ergani Madenleri 1776- 1794 Tarihli Maden Emini Defteri, Sivas, 1997.