Derrida’nın Eczanesi: Reçeteyi Okuyamamak

Makale, Derrida’nın “Platon’un Eczanesi” başlıklı çalışmasının bir eleştirisi olarak meseleyi üç farklı düzlemde ele alıyor. Birinci olarak, biçimsel anlamda, Derrida’nın metin okuma yöntemi olan “inşa-sökümü”nün (déconstruction) Platon diyaloglarının metinsel özelliği nedeniyle –Platon’un ikinci ve yedinci mektuplarında da vurgulanan– geçersizliğini ortaya koymaya çalışıyor. Bu anlamda hem diyalogların sahnesinin philosophia’yı konu alan senaryo metinleri olması bakımından içerdiği muhatap bağlamının anlaşılamamış olduğununu hem de philosophia’nın Platon’dan sonra Aristoteles’ten itibaren ‘metin üzerinden muhakeme faaliyeti’ olarak görülmesini Platon düşüncesi açısından kabul edilemezliği bakımından savunuyor. İkinci olarak, Platon düşüncesinde logos’un canlı olarak yorumlanmasının yanlışlığına değinilerek, Derrida’nın verdiği geçersiz örneklerle aslında bir tahrife giriştiğini ortaya koymaya çalışıyor. Üçüncü olarak ise, içerik bağlamında, bir yandan Derrida’nın Platon metafiziğinin en önemli kavramı olan mē on’u ‘namevcut (absent)’ olarak alması nedeniyle ‘okuyamadığı’ teşhisini koyarken, diğer yandan da bizzat Derrida’nın kendi düşüncesinin temelini oluşturan “diffêrance (mükerrer fark)” üzerinden Platon düşüncesini bir metafizik olarak eleştirisinin, kendisinin ‘işâret’ kavramını maddeleştirmeye yönelik yaklaşımı üzerinden aslında karşıtlığa savrularak metafizik kalışı anlamında aynı eleştiriye tâbi olduğunu göstermeye çalışıyor.

Anahtar Kelimeler:

Derrida, Platon, Plato’nun Eczanesi, Logos, Diffêrance (Mükerrer Fark), Déconstruction (İnşa-sökümü), Tauton, Thateron, Mē on

Derrida’s Pharmacy: Unreading the Prescription

The purpose of this essay is to read Derrida’s ‘Plato’s Pharmacy’ critically on three different levels. Firstly, the critical approach evaluates over the fact –implied by Plato himself in his letters– that Platonic dialogues are only a scenario staging philosophia and they are not themselves philosophy as such, and that the reader being only an audience has only mimetic relation to what is being staged. Hence, the intellectualization of philosophy over rational faculty by way of textual reading is the most common attitude the later thinking has taken since Aristotle, which in turn –together with the whole tradition of philosophy after Plato in that sense– invalidates Derrida’s post-structural textual reading approach called “deconstruction.” Secondly, Derrida’s interpretation of Platonic logos as a living being is criticised over the fact that examples given by Derrida are nothing but a misreading if not an unreading of the Platonic dialogues. Thirdly, Derrida is criticised in terms of his reading of Platonic mē on as ‘absence’ which is totally irrelavant for Platonic ontology as is obvious from the relevant passages in Sophistes dialogue as well in his basic claim “diffêrance” when it comes to reduce identity to a materialized sign which in itself is a reversed metaphysical formula and as such remains so.

Keywords:

Derrida, Platon, Plato’s Pharmacy, Logos, Diffêrance, Déconstruction, Tauton, Thateron, Mē on,

PDF

___

ADORNO, Theodor W. & Max HORKHEIMER (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği, çev. Nihat Ülner, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
DERRIDA, Jacques (1968). Dissemination, trans. Barbara Johnson, Chicago University Press
DERRIDA, Jacques (1995). La pharmacie de Platon, Flammarion.
DERRIDA, Jacques (1997). Of Grammatology, trans. Gayatri Chakravorty Spivak, Johns Hopkins University Press.
DERRIDA, Jacques (2012). Platon’un Ezcanesi, çev. Zeynep Direk, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
HAŞLAKOĞLU, Oğuz (2004). “Heidegger’in ‘Platon’un Hakikat Doktrini’ Makalesi Üzerine Bir Eleştiri,” Felsefe Tartışmaları, 32: 1-17.
HAŞLAKOĞLU, Oğuz (2009). “Silenus Maskesinde Bir Ayna: Platon Diyaloglarında Sokrates Figürü,” Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 12: 109-115.
HAŞLAKOĞLU, Oğuz (2014). “Araf’ta Barınan: ‘Özdeşlik’ ve ‘Değil Özdeşlik’ Arasında Sanatçının Hupokritēs Olarak Portresi,” DörtÖğe. Felsefe ve Bilim Tarihi Yazıları, 6: 166-179.
HAŞLAKOĞLU, Oğuz (2016). Platon Düşüncesinde Tekhnê - Sanat ve Felsefenin Ortak Kökeni Üzerine Bir İnceleme, İstanbul: Sentez Yayınları.
HEIDEGGER, Martin (1978). “Letter on Humanism”, Basic Writings, trans. David Farrell Krell, London: Routledge.
HEIDEGGER, Martin (1998). “Plato’s Doctrine of Truth,” trans. Thomas Sheehan, Pathmarks, ed. William McNeill, Cambridge, UK: Cambridge University Press.
KANT, Immanuel (1965). Critique of Pure Reason, trans. by Norman Kemp Smith, Saint Martin’s Press; New York.
KIRK, G. S.; RAVEN, J. E. & M. SCHOFIELD (1983). The Presocratic Philosophers. A Critical History with a Selection of Texts, 2nd Edition, Cambridge: Cambridge University Press.
KLEIN, Jacop (1989). A Commentary of Plato’s Meno, University of Chicago Press.
PARMENIDES (2000). Fragments, trans. David Gallop, Toronto: University of Toronto Press.
PLATO (1907). Platonis Opera, 5 vols., ed. John Burnet, Oxford: Clarendon Press.
PLATO (1914). Phaedrus, trans. by H. N. Fowler, Harvard University Press.
PLATO (1997). Complete Works, ed., with introduction and notes, by John M. Cooper, associate ed. D. S. Hutchinson, Hackett Publishing.
PLATON (1997). Phaidros, çev. Hamdi Akverdi, İstanbul: MEB.
PLATON (2014). Phaidros, çev. Birdal Akar, Ankara: BilgeSu Yayınevi.