Dönüşüm ve Kimlik Kavramı: Trabzon Örneği

Çalışmanın amacı: Çalışmada, Trabzon kentinde yapılan büyük dönüşüm projelerinin kentliler üzerinde oluşturduğu genel algıların değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma alanı: Çalışma Türkiye’nin Doğu Karadeniz bölgesi Trabzon kentinde bulunan Meydan Parkı, Ayasofya Müzesi ve Zağnos Vadisi’nde gerçekleştirilmiştir.Materyal ve Yöntem: Çalışmada araştırma alanlarının kentsel dönüşüm projeleri uygulanmadan önceki ve projeler uygulandıktan sonraki durumlarını yansıtan fotoğraflar kullanılarak yapılan anketler kullanılmıştır. Anketlerde kullanıcıların demografik özellikleri, kentsel dönüşüm projeleri hakkında bilgi düzeyleri ve söz konusu alanların eski ve yeni durumları arasındaki beğenileri sorgulanmıştır.Sonuçlar: Katılımcıların, Trabzon kentinde gerçekleştirilen üç dönüşüm projesinden en çok Zağnos Vadisi projesini beğendiği belirlenmiştir. Vadide gerçekleştirilen dönüş projesinin yeşil alan miktarını arttırması, kent halkına birçok rekreatif olanaklar sunması ve biyolojik çeşitliliği arttırması Zağnos Vadisi’nin beğenilmesindeki en büyük etkenlerdir. Çalışma alanlarının eski durumları katılımcılar tarafından beğenilmemiş ve dolayısıyla alanların eski haline dönüşmesi istenmemiştir. Projelerin önceki durumlarının topluma hitap etmemesi, kent kimliğine ve dokusuna aykırı olması ve rekreatif olanaklara imkan sağlamaması gibi bir çok etken bu sonuçların elde edilmesinde etkin rol oynamıştır.Araştırma vurguları: Trabzon, sahip olduğu doğal ve kültürel kaynak değerleri bakımından ülkemizin önemli kıyı şehirlerindendir. Trabzon’da kentsel dönüşüm; fiziksel mekan dönüşümünün yanı sıra, sosyal gelişim, ekonomik kalkınma, çevre ve doğal dengenin korunup sürdürebilirliğinin sağlanması gibi bir çok sebeplerle gerçekleşmektedir. Yapılan bu çalışma içerisinde ele alınan kent kimliği ve kentsel dönüşüm ilişkisi, ileride yapılacak olan proje ve rehabilite çalışmalarında bire bir etkili olacaktır. Çalışmada elde edilen veriler doğrultusunda ileride yapılacak kentsel dönüşüm projeleri için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kent, Kent kimliği, Kentsel dönüşüm, Yeşil alan, Trabzon

Transformation and Identity Concept: The Case of Trabzon City

Aim of study: The aim of the study was to evaluate the general perceptions of the large transformation projects by people living in urbanized region of the Trabzon city.Area of study: The study was carried out in Meydan Park, Ayasofya Museum and Zağnos Valley in the Eastern Black Sea region of Trabzon, Turkey.Material and Methods: In the study, surveys were conducted using photographs that reflect the state of the research areas before and after the implementation of the urban transformation projects. In the questionnaires, the demographic characteristics of the users, the level of knowledge about the urban transformation projects and the similarities between the old and new form of the mentioned areas were investigated.Main results: The results of the study revealed that Zağnos Vallley project was the most approved one among all regeneration projects. Increasing rate of green coverage, rising recreational potential and biological diversity were the most influential factors in decision process of the interviewees. The previous form of the study areas were not preferred by the participants. Therefore, the participants were not approved the regeneration process in case of preserving its initial form and features. The lack of recreational opportunities, contradiction with city identity and texture and not having an attraction could be the main factors that affect the results of the decision making on urban transformation projects. Research highlights: Trabzon is one of the most important coastal settlements in Turkey regarding its unique cultural and natural properties. Urban transformations in Trabzon were carried out for achieving not only physical change of the landscape but also for better social, economical and sustainable living habitats. The relationship between urban identity and urban transformation in this study could guide to future rehabilitation or regeneration projects. Suggestions and recommendations were made for the potential urban transformation projects based on results and findings of the current study.

Keywords:

City, City identities, Urban transformation, Green area, Trabzon,

PDF

___

Ocakçı, M., 1995. Şehir kimliği ve çevre İlişkileri, Kent ve Çevre Planlamaya Ekolojik Yaklaşım, 17. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, İstanbul, 1995, pp. 163-170.
Oktay, H. E., Erdoğan, R., Oktay, F. B., 2016. Akarsular ve akarsularda rekreasyon olanakları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 6(1), 1-11.
Özalp, D., 2008. Tarihî kent imajının korunmasında kentsel tasarım-Antakya örneği, Uzmanlık Tezi, T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Nisan – Ankara.
Özer, M. N., 1998. Planlı ve tasarlı yaşam alanlarının kent kimliği üzerindeki etkileri, Antalya örneği, Ankara, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Özer, M. N., Ayten, M. A., 2005. Kamusal odak olarak kent meydanları. Şehir Plancıları Odası Planlama Dergisi. 3: 96-103.
Roberts, P., Sykes, H., 2000. The Evolution Definition and Purpose of Urban Regeneration. Urban Regeneration a Hand Book, ed. Roberts vd., Sage Publications, London.
Tatlıdil, E., 2009. Kent ve kentli kimliği; İzmir örneği, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü ve Çevre Araştırma Uygulama Merkezi, 9(1): 319-336.
Thomas, R., 2003. Sustainable Urban Design: an Environmental, Approach. Spon Press, ed. K Peter vd., Sage Publications, New York.
Turok, I., 2004. Urban regeneration what can be done and what should be avoidant, Uluslararası Kentsel Dönüsüm Sempozyumu Bildirisi, İstanbul, 2004.
Ulu., A., Karakoç, İ., 2004. Kentsel değişimin kent kimliğine etkisi, Journal of The Chamber of City Planners Unıon Of Chambers of Turkısh Engıneers And Archıtects, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Sayı: 29: 59-66,
Var, E. B., 2015. Kentsel yenileme ve sosyal sürdürülebilirlik: Trabzon Ortahisar örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Yerebasmaz, H., 2006. Gerze kentsel dönüsüm örneginin incelenmesi üzerine bir arastırma, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Yıldırım, D., 2014, Kent kimliği ve Beşiktaş Balık Pazarı’nın Beşiktaş köy içi kimliğindeki rolü, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü lisans bitirme ödevi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
Aksu, Ö. V., 2012. Kent mobilyaları tasarımında özgün yaklaşımlar, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(6), 373-386.
Birol, G., 2007. Bir kentin kimliği ve Kervansaray Oteli üzerine bir değerlendirme, Arkitekt Dergisi, 514: 46-54.
Çakır, H.K., Özenç, A., 2005. Kentsel dış mekanlarda kullanılan aydınlatma elemanlarının irdelenmesi: Edirne Örneği”, III. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi, Ankara, 23-25 Kasım, pp. 45-52.
Göncü, N,. 2007. Kent öğelerinin kent kimliği üzerindeki etkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Gül, A., Küçük, V., 2001. Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde İrdelenmesi, Turkish Journal of Forestry, 2: 27-48.
Keleş, R., 1993. Kentleşme Politikası. İmge Kitabevi, Ankara.
Lynch, K,. 1981. A Theory of Good City Form, MIT Press, Cambridge.