Çankırı Sarıçam Ormanlarında Diprion pini L. (Hymenoptera: Diprionidae)’nin Feromon Tuzakları Yardımıyla Popülasyon Seyrinin Belirlenmesi

Çalışmalar, Kalfat (Çankırı, Orta)’ta yaklaşık 1100 ha, Kurşunlu (Çankırı)’da 1 ha büyüklükteki Sarıçam (Pinus sylvestris L.) orman alanlarında, Diprion pini L. (Hymenoptera: Diprionidae)’nin türe özgü eşeysel çekici feromonu [(2S,3R,7R)-3,7-dimetil-2-tridekanol) asetat ve propionatı] ile Lund-I tipi tuzak setleri kullanılarak yürütülmüştür. Elde edilen bulgulara göre, D. pini’nin 6 larva dönemi geçirerek yılda bir döl verdiği; erginlerin birbiriyle iç içe iki uçuş periyodunun bulunduğu ve ergin uçuşlarının 50-80 gün sürdüğü, anlaşılmıştır. Feromon tuzaklarda 2004–2006 yılları arasında Kalfat çalışma alanında yıllar itibarıyla sırasıyla 4434, 430 ve 437 adet; Kurşunlu’da ise 1175, 279 ve 43 adet olmak üzere 3 yılda toplam 6798 adet D.pini ergini yakalanmıştır. Buna göre; D. pini’nin türe özgü feromon tuzaklarla popülasyon seyrinin Türkiye’de de izlenebileceği ilk kez ortaya konulmuştur. Aynı çalışmada, feromon tuzakları kullanılmak suretiyle, izole sarıçam alanlarında D. pini popülasyon yoğunluğunun azaltılabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Diprion pini, Sarıçam, Pinus sylvestris, Çankırı, feromon

Determination of Flight Period of Diprion pini L. (Hymenopera: Diprionidae) in Çankırı Scots Pine Forests via Pheromone Traps

Studies were carried out in Scots pine (Pinus sylvestris L.) forest areas of approximately 1100 ha in Kalfat (Çankırı, Orta) and 1 ha Kurşunlu (Çankırı) with species-specific sex pheromone [(2S,3R,7R)-3,7-dimethyl-2-tridecanol) acetate and propionate] of Diprion pini L. (Hymenoptera: Diprionidae) and Lund-I type trap sets. Results show that D. pini has 6 instars and one generation, and adult flights continued 50-80 days as two intersecting waves. In this study carried out, a total of 6798 D.pini adults have been captured during 3 year-study period which were 4434, 430 and 437 D. pini adults in Kalfat area and 1175, 279 and 43 D. pini adults in Kurşunlu area between 2004 and 2006 respectively. These results show that monitoring of D. pini via species-specific pheromone traps may be utilized in Turkey for the first time. Also, application of pheromone traps of D.pini may decrease the population density.

Keywords:

Diprion pini, Scots pine, Pinus sylvestris, Çankırı, pheromone,

PDF

___

Chen, G. F., Zhang, Q., Li, Z. Y., Miao, Z. W., Wang, L. Z., Anderbrandt, O. 1987. A preliminary study on the sex pheromone of Diprion jingyuansis Xiao et Zhang. Chinese Journal of Biological Control, 13 (2), 61-64.
Daskalova, I., Kitin, B. 1973. Growth and Condition of Pinus nigra Plantations After Attack by Diprion pini. Naucni Trudove,Vissh Lesotekhnicheski Institut,Sofiya Gorsko Stopansto, 19 161-170.
Glowachka, B., Malinowski, H. 1994. The Activity of Some Acylurea Insects Growth Regulators Against Forest Pest Sawflies (Pamphilidae and Diprionidae). Folia Forestalia Polonica Seria A, Lesnictwo, (36), 79-90.
Herz, A., Heitland, W., Anderbrandt, O., Edlund, H., Hedenström, E. 2000. First use of pheromone traps to detect phenology patterns and density relationships of pine sawflies in German forests. Agricultural and Forest Entomology 2123-129.
Klimetzek, D., Yue, C. F., Kulfan, J., Suslik, V., Zach, P., Kristin, A. 1997. Climate and forest insect outbreaks. Conference on Insects and Environment (5-6 September 1995), 153-157, Zloven, Slovakia.
Konukçu, M. 1999. Ormancılığımız. Turkish Forestry. 146,
Lyytikainen-Saarenmaa, P., Anderbrandt, O., Löfqvist, J., Hedenström, E., Högberg, H. E. 1999. Monitoring European pine sawfly population densities with pheromone traps in young pine plantations. Forest Ecology and Management 124 113-121.
Malinowski, H., Glowachka, B. 1992. Chitin Synthesis Inhibitors as Insecticides Against Harmful Forest Insects. Materialy Sesji Institytu Ochrony Roslin, 32 (1), 116-127.
Moiseenki, F. P., Kozhevnikov, A. M. 1976. The Increment of Pine Stands Damaged by Sawflies. Lesnoe Khozyaistvo 279-82.
Öner, N., Şimşek, Z., Kondur, Y., İmal, B., Şimşek, M. 2010. Küresel iklim değişikliği dikkate alınarak kurak ve yarıkurak alanların ağaçlandırılması ve zararlı böceklerle mücadelesine yönelik öneriler (Çankırı ili örneği). III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22.05.2010), 827-838, Artvin.
Östrand, F., Anderbrandt, O. 2002. On the origin of pine sawflies caught in pheromone traps, Use of pheromones and other semiochemicals in integrated production IOBC wprs Bulletin, 25 8.
Pilt, E. 1986. Effect of Damage by Diprion pini on Height Increment of Grafted Scots Pines in a Seed Orchard. Metsanduslikud Uurimused,Estonian-SSR, 21 73-78.
Serez, M. 1987. Bazı Önemli Kabukböcekleriyle Savaşta Feromonların Kullanılma Olanakları. Karadeniz Teknik Üniversitesi Dergisi, 10 (1-2), 99-131.
Sharov, A. A. 1987. On the Role of Parasites and Diseases in the Dynamics of Abundance of the Common Pine Sawfly - Diprion Pini (Hymenoptera, Diprionidae) in the Rostov District. Zoologiceskii Zhurnal, 66 (1), 66-74.
Sharov, A. A. 1993. (K. R. M.R.Wagner, Adaptations to Woody Plants), Academic Press, 409-429, San Diego.
Song, C. Y., Li, Z. Y., Huang, J. Y. 1986. Studies on the control on the pine caterpillars with diflubenzuron II. Field Test. Scientia Silvae Sinicae, 22 (1), 38-44.
Supatashvili, A. 1990. Biological Agents Controlling Diprion pini. Zaschita Ratenii Moskva, 6 23-24.
Şimşek, Z. 2004. Kitin Sentezini Engelleyen Diflubenzuron İlacının Sarıçamın Önemli Zararlısı Olan Çalı Antenli Çam Yaprakarısı (Diprion pini L.: Hymenoptera-Diprionidae) Mücadelesinde Kullanım Olanaklarının Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, 2 48-59.
Şimşek, Z., Kondur, Y. 2006. Çankırı ormanlarının zararlı böcekleri ve mücadele yöntemleri. Gazi Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 6 (1), 98-119.
Velez, L., Diez, J. Y., Pajares, J. 2001. Biología de Diprion pini en la Sierra de Francia. III Congreso Forestal Español Publicación: Actas 45-52,
Wassgren, A. B., Bergström, G. 2000. Sex Pheromone of the Pine Sawfly Macrodiprion nemoralis (Hymenoptera: Diprionidae): Identification of (2S,3R,7R,9S)-3,7,9-Trimethyl-2-tridecanol as the Precursor for the Active Pheromone Acetate. Naturwissenschaften, 87 24-29