Devlet Planlama Teşkilatı’na Sosyalist Planlama Açısından Bir Bakış

Planlama sosyal, ekonomik ve politik unsurları barındıran bir süreç olarak ele alınabilir. Bu kapsam, planlamanın yönetsel yanlarını, yani teknik unsurlarını yadsımamaktadır. Planlamaya ilişkin karar verme ve uygulama aşamaları, bu unsurların etkileşimine dayanmaktadır. Planlamanın Türkiye’de örgütlü hale gelişi 1960’lı yıllarda Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)’nın kuruluşuyla gerçekleşmiştir. Çalışma, planlama kavramının dünyada yaygınlaşmasını sağlayan SSCB deneyimi ile Türkiye deneyimini karşılaştırma hedefindedir. Bu karşılaştırma, sosyalist planlamanın temel ilkeleri üzerinden yapılacaktır. Çalışma, iki ülkede planlamanın ortaya çıkışı ve uygulanması aşamasını incelerken, planlamanın felsefesi üzerinden betimsel bir analiz yapmaktadır.

A Wiev of The State Planning Organization in Terms of Socialist Planning

Planning can be taken as a process that includes social, economic and political issues. This context does not ignore administrative and technical sides of planning. Phases of implementation and decisionmaking of planning depend on these issues. Institutionalization of planning in Turkey occurred during the 1960’s by foundation of theState Planning Organization (SPO). This study aims at comparing planning experiences of the USSR and Turkey. This comparison will be based on basic principles of socialist planning. The study makes a descriptive analysis on philosophy of planning while examining riseand implementation of planning in USSR andT urkey.

PDF

___

AKÇAY, Ü. (2007), Kapitalizmi Planlamak Türkiye’ de Planlama ve DPT’nin Dönüşümü, 1. Baskı, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
ALBERTINI, J.M.(1972), Azgelişmişliğin Mekanizması, çev: M. Sencer- M. Kum, Geçiş Yayınları, İstanbul.
BAŞKAYA, F. (1994), Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü, 1. Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
BETTELHEIM, C. (1975), The Translation to Socialist Economy, çev: Brian Pearce, Harvester Press. http://digamo.free.fr/bettransi.pdf ( Erişim Tarihi:25.09.2014).
BORATAV, K.(1973), Sosyalist Planlamada Gelişmeler, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:347, Ankara.
BORATAV, K. (1982), Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yayınları, Ankara.
BORATAV, K.(2003),Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Kitabevi, Ankara.
ÇELEBİCAN, G. (1973), “Sovyet Rusya’da İktisadi Planlamanın Gelişimi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 31-1,247-286.
ÇELEBİCAN, G. (1974), “Sosyalist Planlama Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 31- 1-4,587 -601.
ÇİLİNGİROĞLU, A. (2010), “Ayhan Çilingiroğlu’nun Hatıralarında Planlama’ nın Kuruluşu”, E. Türkcan (Ed.), Attila Sönmez’e Armağan Türkiye’de planlamanın yükselişi ve çöküşü 1960-1980, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s.113-151.
DOBB, M. (1970), Socialist Planning: Some Problems, Lawrence &Wishart, London.
EKİZ, C. ve A. Somel (2005),Türkiye’de Planlama ve Planlama Anlayışının Değişimi, A.Ü. SBF- GETA Tartışma Metinleri, No.81, Ocak 2005.
ELLMAN, M.(2014), Socialist Planning, Third Edition, Cambridge University Press.
ERDER, N., A. Karaosmanoğlu, A. Çilingiroğlu ve A. Sönmez( 2003),Planlı Kalkınma Serüveni, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
HAMİTOĞULLARI, B.(1980), “İktisaden Az Gelişmiş Ülkeler İçin Nasıl Bir Plan Gereklidir”, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 21 -3, 91-124.
HAYEK, F. V. (2010), Kölelik Yolu, çev: T. Feyzioğlu, Y. Arsan, A. Yayla,4. Baskı, Liberte Yayıncılık, Ankara.
HUBERMAN, L. (2005), Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, çev: Murat Belge, 5. Baskı, İletişim Yayınevi, İstanbul.
KARATEPE, İ. D.(2009), Türkiye’de Planlamanın Arka Planı, Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
KURUÇ, B. (2013), “Halk iradesi oluştuktan sonra planlama değer kazanır.”, soLportal, 26.02.2013( Erişim Tarihi:26.12.2013).
KÜÇÜK, Y.(1978), Planlama, Kalkınma ve Türkiye, Tekin Yayınevi, İstanbul.
LEWIS, W.A. (1970), Development Planning The Essentials of Economic Policy, Fourth Edition, Unwin University Books, London.
OKUYAN, K. (2013), Stalin’i Anlamak, 4. Baskı, Yazılama Yayınevi, İstanbul.
ÖVGÜN, B.(2010), Devlet ve Planlama, Siyasal Kitabevi, Ankara.
TANİLLİ, S.(1981), Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş, 2. Bası, Say Kitap Pazarlama, İstanbul.
TEKELİ, İ. ve İlkin, S. (2010),“Planlama tarihi bakımından umur-u Nafia programları ve Cumhuriyet’in 1929 yılında uygulanmaya başlayan ikinci umur-u Nafia programı”, E. Türkcan (Ed.), Attila Sönmez’e Armağan Türkiye’de planlamanın yükselişi ve çöküşü 1960-1980,İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 475-493.
SEZEN, S. (1999), Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama, TODAİE, Ankara.
SOMEL, A. (2009), “Türkiye’de Planlama Efsanesi” , Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 9: Dönemler ve Zihniyetler, ed. Ö. Laçiner, 1. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
SOYAK, A.(2006), Ulusaldan Ulusalüstüne İktisadi Planlama ve Türkiye Deneyimi, Der Yayınları, İstanbul.
ŞİMŞEK, O.(2012), Planlamayı Yeniden Düşünmek, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
TUNCER, B.(1962), “ Sosyalist Ekonomilerde Plan”, Siyasal Bilgiler FakültesiDergisi, 17 -3,39-53.
YENAL, O. (2010), “Planlama’ ya Dair Dünyada ve Türkiye’de İktisadi Planlama Kuram ve Uygulamaları”, E. Türkcan (Ed.), Attila Sönmez’e Armağan Türkiye’de planlamanın yükselişi ve çöküşü 1960-1980, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s. 511-523.
YILMAZ, C.(1999), “Piyasa Ekonomilerinde Planlama ve Çeşitli Planlama Yaklaşımları”, Amme İdaresi Dergisi, 32-1,85-101.
DPT’nin Kurulması Hakkında 91 Sayılı Kanun, RGT:05.10.1960 (Erişim Tarihi: 12.08.2014).