Azerbaycan ağızlarında kullanılan arkaik zarf-fiiller

Bu makalede, 13-16. yüzyıllarda yazılmıĢ eserlerin dili incelenmiĢtir.”Korkut Ata” destanlarından verilmiĢ örnekler Hatayı, Nesimi, Fuzuli, ”Destani Ahmet Harami”, Gazi Burhaneddin‟in eserlerinin dili ile mukayese edilmiĢ, örnekler verilmiĢtir. Burada esas maksat abidelerimizin dilinde kullanılmıĢ bazı zarf-fiil eklerinin çağdaĢ Azerbaycan edebi dilinde arkaikleĢmiĢ, ama değiĢik yörelerde, ağızlarda kullanıldığını göz önünde bulundurmaktır. Abidelerin dilinde kullanılan, bugünkü Azerbaycan edebi dilinde kullanılmayan-ıban, -iben,-uban, -üben, -ıbanı, -ibeni, -ubanı, -übeni, -matın, -metin, -ıcak, -icek gibi zarf-fiil eklerine ağızlarda rastlıyoruz.

The archaigie gerindium suffixes in Azerbaijan literary dialect

In this article deals with the research works written over 13-16 centuries. The examples given “Korkut Ata” legends were compared with the language of Khatai, Nesimi, Fuzuli, and the examples in “ The Epic View Harami”, were compared with the language of "Gazi Burhanuddin”. The real purpose of using some monuments verb suffixes‟ in the language used in the language of contemporary literary archaic Azerbaijan, but in different locations, considering the speaking before eyes.Wecan see the gerundium suffixes such as -ıban,-iben,-uban,-üben,-ıbanı,-ibani,-ubanı,-übani,-matın,-metin,-ıcak,-icek wich were used ın the moniments but are not used in Azerbaijan dialects.

PDF

___

BĠNOGRADOV, B. B.: (1962). Sovremennıy Russkiy Yazık, vıp.I, Moskova. “Destani Ahmet Harami” ( 1977) Gençlik, Bakı. (Makalede DAH Ģeklinde kısaltılmıĢtır.)
DIJANMAZOV, Y.D.: (1967). Depriçastiya v Kumıksskom literaturnom yazıka, Moskova.
Fuzuli (1977). “Leyli ve Mecnun”, Gençlik, Bakı.
Gazi Burhaneddin (1976).”GülüĢene Gel, Biçare Bülbülü Gör”,Gençlik, Bakı. (Makalede GB Ģeklinde kısaltılmıĢtır.)
KAZIM-BEK, M. A.: (1939).Grammatika Tureçısko-Tatarskogo yazıka, Kazan.
KAZIM-BEK, M. A.: (1846). ObĢaya Grammatika Tureçısko-Tatarskogo yazıka, 2-e, Ġzb, Kazan. “Kitabi Dede Korkut” (1977). Bakı. (Makalede KAD Ģeklinde kısaltılmıĢtır.)
KONONOV, A. N.: (1956). Grammatika Sovrimenogo Türetskogo Literaturnogo yazıka, Ġzb.-vo, AN. SSSR, M-L.
MALOV: (1969). Sovremennıy Tatarskiy literaturnıy Yazık, Ġzd-vo “Nauka”, Moskova.
MĠRZEZADE, H.: (1962). Azerbaycan Dilinin Tarihi Morfologyası, Bakı, Azer tedris neĢir.
Nesimi (1973). SeçilmiĢ Eserleri Azer NeĢir, Bakı.
RECEPOV, E.: (1973). ”Orhon Yenisey “Yazılı Abidelerinde Ġlkin Fiili Bağlama ġekilleri, Kirov adına BDÜ‟nün Ġlmi Eserleri, Dil ve Edebiyat serisi,No2.
RZAYEVA, Z.: (1973). “Memmed Emmaninin Divanlarında Fiili Bağlamaların Bazı Hususiyetleri”, BDÜ‟nün Ġlmi Eserleri,Dil ve Edebiyat serisi, No2..
ġah Ġsmail Hatayı(1973). Eserleri, I.c Azer NeĢir, Bakı.
ġah Ġsmail Hatayı (1973). Eserleri, II. c Azer NeĢir, Bakı.
ġĠRELĠYE, M.: (1963). Azerbaycan Dialektologiyasının Esasları, Bakı, Maarif.
ġÜKÜROV, E. - A.Meheremov: (1976). Gedim Türk Yazılı Abidelerinin Dili, Bakı, APĠ NeĢriyatı.