TÜRKİYE’DE YAPILAN HALKOYLAMALARI VE BUNLARINAĞRI’DAKİ YANSIMALARI

Demokrasiyle yönetilen ülkelerde halk tarafından seçilen kişilerin yer aldığı yasama organında kanunlarınyapılmasında halka birtakım haklar tanınmıştır. Bu hakların başında halkoylaması gelmektedir. Bu bağlamda,meclis tarafından hazırlanan kanunlar halkoylamasına sunulur ve halk tarafından ya kabul alır ya da reddedilir.Esasında halkoylamaları, demokrasilerin olmazsa olmazları arasında yer almaktadır. Demokrasiyle yönetilenTürkiye’de 1961 yılından başlayarak günümüze kadar toplamda yedi adet halkoylaması yapılmıştır. Özellikle1980 Askeri Darbesi sonrasında hazırlanan 1982 Anayasası’nın bazı maddelerinin değiştirilmesi için beş defahalkoylamasına başvurulmuştur. Bu çalışmanın hazırlanmasındaki amaç; 1961, 1982, 1987, 1988, 2007, 2010 ve2017 yılında yapılan halkoylamaları hakkında genel bir bilgi vererek bunların Ağrı vilâyetindeki sonuçlarınıortaya çıkarmaktır. Bu makale ile halkoylaması ve Ağrı tarihi alanında çalışma yapan bilim insanlarına katkısağlanması ve söz konusu alandaki bazı bilimsel eksikliklerinin giderilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışma, Türkiyeİstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden, Ağrı’da yayımlanan yerel gazetelerden ve telif eserlerden faydalanılarakoluşturulmuştur. “Türkiye’de Yapılan Halkoylamaları ve Bunların Ağrı’daki Yansımaları” adlı makale, nitel birçalışma olup; makalede doküman analizi tekniği kullanılmıştır.

REFERENDUMS IN TURKEY AND THEIR REFLECTIONS IN AĞRI

Countries where governed by democracy, certain rights have been given to the people in the making of laws in thelegislative body, which consists of elected by the people. The first of these rights is the referendum. In this context,the laws prepared by the parliament are submitted to the referendum and either accepted or rejected by thepublic. In fact, referendums are among the sine qua non of democracies. Seven referendums have been held since1961 in Turkey, which is governed by democracy. Five times referendum was applied to amend some articles ofthe 1982 Constitution, which was prepared especially after the 1980 Military Coup. The purpose of preparing thestudy titled "Referendums held in Turkey and their reflections in Ağrı" is to give general information about thereferendums held in 1961, 1982, 1987, 1988, 2007, 2010 and 2017 and to reveal their results in Ağrı province.With this article, it is intended to contribute to scientists working in the field of referendum and to eliminate somescientific deficiencies in the field. This study was created by using the data of Turkish Statistical Institute (TSI),local newspapers published in Ağrı and copyrighted works. The article named “Referendums in Turkey and TheirReflections in Ağrı” is a qualitative study; The document analysis technique was used in the article.

PDF

___

AKAR, F. (2020). Türk Siyasal Yaşamında Referandum Süreçleri ve Yazılı Basın: Siyasal Bilgilenme ve Siyasal Katılım Bağlamında Türk Yazılı Basınının Referandum Süreçlerine Yaklaşımı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
ARĞIN, E. (2018). Algı Yönetimi ve Sosyal Medya: 2017 Anayasa Referandumu Üzerinden Bir İnceleme. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
ÇAVDAR, T. (2013). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950’den Günümüze. 5. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
ÇAVUŞOĞLU, H. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin 16 Nisan 2017 Referandum Algısına Yönelik Bir İnceleme: Bülent Ecevit Üniversitesi Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. X/20: 174-195.
DUMAN, Ö. (2018). “Anayasaya Hayır Demek: 1961 Anayasa Referandumu ve Samsun”. Karadeniz İncelemeleri Dergisi. 25: 225-246.
ERDEM, F. E. - Y. HEPER (2011). Türkiye Cumhuriyeti Anayasaları ve Anayasa Önerileri (Madde Karşılaştırılmalı). Ankara: SETA Yayınları.
HAKYEMEZ, Y. Ş. (2010). “2010 Anayasa Değişiklikleri ve Demokratik Hukuk Devleti”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. XIV/2: 387-406.
GÖZLER, K. (2007). “Halkoylamasıyla Kabul Edilen Anayasa Değişikliği Kanunlarının Resmî Gazetede Yayımlanması Sorunu”. Yasama Dergisi. 7: 5-17.
GÖZLER, K. (1998). “Halkoylamasının Değeri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. XL/1-4: 97-113.
GÖZLER, K. (1988). “Halkoylamasının Değeri”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. XL/144: 97-113.
KARADENİZ, Y. (2018). “Demokratik Referandum İlkeleri Işığı Altında Türkiye’deki 1987 Halkoylamasına Yönelik Bir Analiz”. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi. IV/2: 58-74.
KARAKARTAL, B. (2011). “Bir Siyasal Katılma Türü Olarak Referandum ve 1961 Türk Anayasa Referandumu”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası. XXXVIII/3- 4: 161-206.
KAYA OSMANBAŞOĞLU, G. - E. A. BEKÂROĞLU (2019). Türkiye’de Referandumlar. Ankara: Orion Kitabevi.
KÖROĞLU, B. N. (2009). Referandum ve Türkiye Uygulaması. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
KÖSE, R. (2021). Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Devletin Şefkatli Yüzü (1923-1960). Ankara: Gazi Kitabevi.
KÖSE, R. (2020). “Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları. IX/2: 1520-1547.
KÖSE, R. (2020). “Cumhuriyet'in İlk On Yılında Doğu Vilayetlerinde Emniyet ve Asayişi Sağlama Faaliyetleri”. History Studies. 12: 1259-1292.
OMAY AKKAYA, N. (2019). Yazılı Basında Tarafsızlık İlkesi ve 2017 Referandumu. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
ONAR, E. (1993). 1982 Anayasasında Anayasayı Değiştirme Sorunu. Ankara.
ÖZBODUN, E. (2014). Türkiye’de Demokratikleşme Süreci Anayasa Yapımı ve Anayasa Yargısı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
ÖZDEMİR, G. (2017). “16 Nisan 2017 Halkoylaması ve Halkoylaması Sürecinin Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğrencileri Tarafından Algılanmasına İlişkin Bir Araştırma: Çankırı Karatekin Üniversitesi Örneği”. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. VII/2: 247-280.
PARLA, T. (1991). Türkiye’de Anayasalar. İstanbul: İletişim Yayınları.
TANÖR, B. (2016). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1960). 26. Baskı. Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
TÜRK, H. S. (1989). “Yerel Seçimlerle İlgili Kanun Değişikliğine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı”. Anayasa Yargısı 6, Anayasa Mahkemesi’nin 27. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler 25‐26 Nisan 1989. Ankara.
TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK) (2008). Halkoylaması Sonuçları 2007, 1988, 1987, 1982, 1961. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları.
YAYLAGÜL, L. - C. ÇİÇEK (2011). “12 Eylül 2010 Referandum Sürecinin Türkiye’deki Yazılı Basında Sunumu”. Folklor/Edebiyat Dergisi. XVII/68: 85-120.
YEGEN, C. (2018). “Yazılı Basında 16 Nisan 2017 Referandumun Sunumu”. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC. VIII/2: 178-189.
YEŞİLORMAN, M. (2011). “Halkın İradesi Bağlamında Halkoylamaları: Bir Hukuk Sosyolojisi Denemesi”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi. 43: 191- 220.
ZENGİNKUZUCU, D. M. (2013). “Halkoylamasını Yeniden Düşünmek”. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. I/2: 1-21.
ZÜRCHER, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. 7. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
https://www.yenisafak.com/secimreferandum2010/agrisecimsonuclarireferandum (Erişim Tarihi: 25.04.2021)
https://secim.haberler.com/2017/agrireferandumsonuclari/ (ErişimTarihi:28.04.2021)
https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Referandum2010/agri.pdf (Erişim Tarihi: 03.05.2021)
https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/2017Referandum/2017HOOrnek134.f (Erişim Tarihi: 10.05.2021)
Resmî Gazete
Demokrat Ağrı Gazetesi
Hakimiyet Gazetesi
Mesuliyet Gazetesi
Karaköse Gazetesi
Hürriyet Gazetesi
Şark Ekspres Gazetesi
Tercüman Gazetesi