Romanya Sefirinin, Osmanlı Devlet Nizamı Hakkında II. Abdülhamid'e Takdim Ettiği Lâyihası

II. Abdülhamid dönemi Osmanlı Devletinin hayatta kalma mücadelesi verdiği bir devredir. Bu dönemde başta padişah olmak üzere devlet adamları ve aydınlar devletin çöküşünü durdurmak için çeşitli çözüm yolları aramışlardır. II. Abdülhamidde onlardan düşüncelerini lâyiha şeklinde kendisine takdim edilmesini istemiştir. Makalemizin konusu olan lâyihada Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu sıkıntılı durumdan çıkabilmesi için yapılması gereken düzenlemeler başlıklar altında verilmektedir. Romanya Sefirinin layihada hakimane bir üslupla devletin ve padişahın yapması gerekenler anlatılmaktadır. Lâyihada ele alınan konuların başlıcaları şunlardır: aşırı merkeziyetçilik, ciddi bir teftişin eksikliği, sonsuz derecede toplantılar, bürokraside kırtasiyecilik, memurların çokluğu, vükelanın taşrada teftişe çıkmaları, vükelanın sefirler ile olan ilişkileri, imtiyaz dilekçeleri, vergilerin toplanması, maaşların azaltılması ve kaldırılması, genel güvenlik, gayrimüslimlerin askere alınması, ruhani cemaatlerin ayrıcalıkları, ıslahat teşebbüsleri ve borçlar.

Anahtar Kelimeler:

Lâyiha, ıslahat, karalaş, merkeziyetçilik.

The Report by the Romanian Ambassador Presented to the Sultan Abdülhamid II on the Ottoman State Structure

It was time that Ottoman States tried to survive in the Abdulhamid II. period. In this period, especially king and statesmen and other intellectuals try to find different solution for preventing from collapsing. Abdulhamid II wanted them these solutions to be presented as a type of pleading. Our articles subject is pledge about what Ottoman states had to be made arrangements in order to get out of the difficult position. They are given under titles. Romanians ambassador explained wisely what States and Ottoman ruler had to do. These are titles which are handled: excessive centralism, lack of serious revisal, lots of meetings, officiality in bureaucracy, abundant civil servants, administrators made revisal in provincial, administrators realationship with ambassadors, privilege petitions, collecting taxes, reducing salaries and taking away, common security, recruiting of non-Muslims, privileges of spiritual communities, attempt for reform and loans.

Keywords:

Pleading, reform, karalaş, centralism.,

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi
YEE. 3-60; YEE. 80-26; YEE. 80-27; YEE. 80-28; YEE. 80-29; YEE. 80-30; YEE. 80-32. Y.PRK.EŞA. 18-15. Tektik Eserler
ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), TTK. Yay., Ankara 1997.
CEVDET PAŞA, Tezâkir 1-12, haz. Cavid Baysun, TTK yay., Ankara 1991.
ÇETİNSAYA, Gökhan,“Çıban Başı Koparmamak”: II. Abdülhamid Rejimine Yeniden Bakış”, Türkiye Günlüğü, S. 58, Ankara 1999, s. 56.
DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c.4, Türkiye yay., İstanbul 1972.
GÜLSOY, Ufuk, Osmanlı Gayrimüslimlerinin Askerlik Serüveni, Simurg yay., İstanbul 2000.
HOCAOĞLU, Mehmed, II. Abdülhamid’in Muhtıraları, İstanbul 1998.
KODAMAN, Bayram, Şark Meselesi Işığı Altında Sultan II. Abdülhamid’in Doğu Anadolu Politikası, İstanbul 1983.
MAHMUD CELÂLEDDİN PAŞA, Mir’ât-i Hakîkat, haz. İsmet Miroğlu, Berekât yay., İstanbul 1983.
TAHSİN PAŞA, Sultan Abdülhamid Tahsin Paşa’nın Yıldız Hatıraları, Boğaziçi Yay., İstanbul 1990.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, c. IV-Bölüm II, TTK yay. Ankara 1988.
http://en.wikipedia.org/wiki/Ghika