OSMANLI SARAYINDA KATLEDİLEN BİR KIRIM HANI: İNAYET GİRAY HAN

Osmanlı padişahı IV. Murat tarafından Kırım'a han olarak tayin edilen İnayet Giray 1635-1637 yıllarında iki yılı aşkın bir süre hanlık tahtın- da hüküm sürmüştür. Onun oldukça kısa süren saltanat döneminde önemli gelişmeler vuku bulmuştur. İnayet Giray Han Osmanlı padişa- hına verdiği vaatlerden vazgeçerek bağımsız bir politika yürütmeye çalışmıştır. Bu doğrultuda öncelikle Kırım'ın bütün idaresini ele ge- çirmek amacıyla Osmanlı Devleti'nin mülkü olan Kefe'ye saldırıp kısa süreliğine de olsa burayı ele geçirmiştir. Akabinde İnayet Giray Han kendisine tâbi olarak gördüğü Bucak havalisini yurt edinen Nogayla- rın Mansuroğlu kabilesi beyi Kantemir Mirza üzerine saldırmıştır. Gi- rişmiş olduğu bu faaliyetler neticesinde IV. Murat tarafından azledilen İnayet Giray padişahın affına mazhar olabilmek için İstanbul'a gelmiş ve padişahın huzuruna çıktığında suçlu bulunarak boğdurulmuştur. Bu çalışmada İnayet Giray Han'ın saltanat dönemini aydınlatmak, Os- manlı Devleti ile Kırım Hanlığı arasındaki münasebetlerin ne surette şekillendiğini göstermek ve Kırım Hanlığı'nın yönetiminde büyük öneme sahip olan kabile aristokrasisinin etkinliğinin anlaşılmasını sağlamak hedeflenmektedir.

___

  • ABDULGAFFAR Kırımî (2014), Umdet al-Ahbâr, Haz. Derya Derin Paşaoğlu, Kazan.
  • BAŞER, Alper (2010), Bucak Tatarları (1550-1700), (Basılmamış Doktora Tezi), Afyonkarahisar.
  • BAŞER, Alper (2015), "Kırım Hanlığı Tarihinde Mangıt Kabilesi", Doğu Av- rupa Türk Mirasının Son Kalesi Kırım, Edt. Yücel Öztürk, İstanbul, 75- 98.
  • BAYIR, Önder (2014), Sultan Dördüncü Murad'ın Hatt-ı Hümâyûnları, İstan- bul.
  • BAYSUN, M. Cavid (2001), "Murad IV", MİA, C. VIII, Eskişehir, 625-647.
  • BENNIGSEN, Alexandre-BORATAV, Pertev Naili-DESAIVE, Dilek- QUELQUEJAY-Cahantal, Lemercier (1978), Le Khanat de Crimee, Paris.
  • HALİM Giray (2013), Gülbün-ü Hânân, Haz. Alper Başer-Alper Günaydın, İstanbul.
  • HAMMER-Purgstall, Joseph von (2012), Kırım Hanlığı, Çev. Seyfi Say, İstan- bul.