Nümismatik Materyallere Göre İslamlaşma Sürecinde Altın Orda Hanlarının Kullandığı İsim ve Unvanlar (1227-1357)

Altın Orda Hanlığı, Avrasya’nın en önemli geçiş koridorunda yer aldığı için ticaret yolları üzerinde önemli derecede söz sahibi olmuş ve bu sayede de büyük bir ekonomik güç olarak bölgenin kaderi üzerinde önemli bir rol sahibi olmuştur. Dolayısıyla da ekonomik anlamdaki gücünün de bir sembolü olarak çeşitli madenlerden paralar darp edilmiştir. Altın Orda Hanlığı, kuruluşundan kısa bir süre sonra İslamiyet’in etkisi altına girmiş ve İslamlaşma süreci ile birlikte, Altın Orda’nın Türkleşme sürecinin de hız kazandığı anlaşılmaktadır. Nitekim özellikle Saray, Bulgar, Harezm, Gülistan, Azak, Ükek gibi şehirlerde basılan paralarda Altın Orda Hanları’nın, “sultan” gibi bir unvanın yanı sıra “kaan (ka’an / kağan)” ve “bek (bey)” gibi Türkçe unvanların da yoğun bir şekilde tercih ettiği nümismatik materyaller incelendiğinde ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Altın Orda Hanlığı, Para, Nümismatik, Sikke, İslamlaşma

The Names and the Titles Used by the Golden Horde Khans During the Islamization Period According to the Numismatic Materials (1227-1357)

The Golden Horde played substantial role on the trade routes and grew as a great economic power since it was on the passageway of the most important Eurasian transition corridor. As a symbol of its economic power, the state minted coins from various mines. The Golden Horde became open to Islamization after a short while of its foundation. The process of Islamization also accelerated Turkification. As a matter of fact, investigating numismatic materials reveal that the Turkişh titles suchs as kagan and beg, in addition to sultan were used especially in the coins minted at Saray, Bulgar, Harezm, Gülistan, Azak, Ükek.

Keywords:

The Golden Horde, Money, Numismatic, Coins, Islamization.,

PDF

___

Ana Kaynaklar
Alaaddin Ata Melik Cüveynî (1999). Tarih‐i Cihangüşa, (çev. M. Öztürk), An‐ kara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ebu Abdullah Muhammed İbn Battuta Tanci (2005). İbn Battuta Seyahat‐ namesi (çev. A. Sair Aykut), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Wilhelm Von Rubruck (2001). Moğolların Büyük Hanına Seyahat, (çev. Ergin Ayan), İstanbul: Ayışığı Kitapları. Araştırma Eserleri
AĞAT N. (1964). “Kırım Hanları Paralarının Nitelikleri ve Işık Tuttukları Bazı Tarihi Gerçekler – I”, Emel, Sayı: 23: 7‐12.
FEODOROV‐DAVIDOV G. A. (2003). Denejnoye delo Zolotoy Ordı, Moskva: İzdatel’stvo Paleograf.
GRIGOR’YEV V. V. (1850). “Opisanie klada iz Zolotoordynskih monet, nai‐ dennogo bliz razvalin Saraya”, Zapiski Sankt‐Peterburgskogo arheologi‐ çesko‐numizmatiçeskogo obşestva, T. II, SPb: 1–63.
GUMAYUNOV S. V. (2002). “Numizmatiçeskiy material XIII‐XIV vv. Sara‐ tovskaya oblast’ ”, Drevnosti Povolj’ya i drugih regionov, Sbornik statei, Vıpusk IV, Numizmatiçeskiy sbornik, T. III, İzdatel’stvo İnformelektro, Moskva: 56‐72.
MARKOV, A. K. (2008). Monety Cuçidov: Zolotaya Orda, tatarskie hanstva, İnstitut istorii AN RT, Kazan.
MUHAMADİYEV A. G. (1983). Bulgaro‐Tatarskaya monetnaya sistema v XII– XV vekah, İzdatel’stvo Nauka, Мoskva.
NYAMAA B. (2005). The Coins of Mongol Empire and Clan Tamgha of Khans (XIII–XIV), Admon, Ulaanbaatar.
PETROV P. N. (2003). Oçerki po numizmatike Mongol’skih gosudarstv XIII– XIV vekah, Nijniy Novgorod.
PIRSOV Yu. E. ‐ L. F. Nedaşkovskiy (2002). Katalog Cuçidskih Monet Sara‐ tovskogo oblastnogo muzeya krayavedeniya, İzdatel’stvo KGU, Kazan.
SAMAŞEV Z. vd. (2006). Monetı Saraiçika, Almaty.
SAGDEYEVA R. Z. (2005). Srebryaniye monetı hanov Zolotoi Ordı, (Yayın yeri yok).
TREPAVLOV V. V. (2010). Zolotaya Orda v XIV stoletii, İzdatel’stvo Kvadriga, Moskva.
SINGATULLINA A. Z. (2003). Cuçidskiye Monetı Povoljskih Gorodov XIII vek, İzdatel’stvo Zaman, Kazan.
SINGATULLINA A. Z. (2009). “Denejnoe obraşçeniye i finansovaya sistema”, İstoriya Tatar, T. 3, İnstitut AN RT, Kazan.