Anadolu ve Rumeli Ağzında (-i verir) Yapısı

Ağız araştırmalarında şimdiki zaman eki sınıflandırma bakımından önemli bir kriter olup bu konuda yapılan çalışmalar, genellikle şimdiki zamanın yoru biçiminden türeyen morfonolojik şekiller üzerinedir. Bu makalede yanlış verilerden hareketle, yanlış bilgilendirmeğe neden olan ver- yardımcı fiili üzerinde yapılan değerlendirmelerin yanlışlığına dikkati çekmek, dolayısıyla Anadolu ve Rumeli (Balkan) ağılarında geçen i ver(i) şeklinin aslında bir şimdiki zaman eki olmadığına bir izah getirmek istiyoruz Bu eki ilkin, Meninski ve Gadjanov'un verilerinden hareketle, M. Adamovic, (Türkçede Fiilin Çekimlenmesi Tarihi") adlı eserinde şimdiki zaman kapsamında ele aldı. Daha sonra, bu eki Emin Kalay, Edirne ili Ağızları adlı çalışmasında şimdiki zaman eki olarak değerlendirmiş, diğer araştırmacılar da sonradan bu görüşe katılmışlardır.

Anahtar Kelimeler:

ver- yardımcı fiili, birleşik fiil, Anadolu ve Rumeli (Balkan) ağızları

The Structure (-i verir) in Anatolian and Balkan Turkish Dialects

The suffix for present tense is an important criteriea in dialect studies in terms of classification, and concerning works are usually on morphological forms derived from the yoru form of present tense. This essay warns for wrong consequences, which are being got from wrong evaluations of the auxiliary verb ver-, and thus, claims that the -i ver(i) form in Anatolian and Balkan dialects is indeed not a present tense usage. Firstly M. Adamovic dealt with this suffix in his work Konjugations-geschichte der türkischen Sprache, by using data of Meninski and Gadjanov, but in terms of present tense. Later Emin Kalay in his work Edirne İli Ağızları called it as a present tense suffix, and other researchers agreed with him.

Keywords:

auxiliary verb ver-, compound verb, Anatolian and Balkan Turkish dialects.,

PDF

___

ADAMOVI , M. Konjugationsgeschichte der türkischen Sprache, E.J. Brill Yay nevi, Leiden 1985.
AKAR, A. Mu la A zlar , Mu la Üniversitesi Yay nlar , Mu la 2004.
DEM R, Nurettin. Einige Merkmale der yörükischer Dialekte, Symbolae Turkologicae, Studies of Honour Lars Johanson, stanbul 1996.
DEM R, Nurettin. Postverbien im Türkischen. Unter besonderer Berücksichtigung eines südanatolischen Dorfdialekts. Wiesbaden. ( = Turcologica 17.) 1993.
GADJANOV, D. Vorläufiger Bericht über eine im Auftrag Nord-Ost Bulgarien unternommene Reise, Wien 1912.
KALAY, Emin. “Edirne li A zlar nda imdiki Zaman Çekimleri”, TDAY– Belleten, 1999/I-II, Ankara 2003, ss.139-145.
KALAY, Emin. Edirne li A zlar , nceleme-Metin, TDK Yay nlar , Ankara 1998.
MOLLOVA, Mefkure. “Balkanlardaki Türk A zlar n n Tasnifi”, TDAY-Belleten, 1996, Ankara 1999.
NÉMETH, J. Zur Einstellung der türkishen Mundarten Bulgariens, Sofia 1956.
OLCAY, Selahattin. Do u Trakya Yerli A z , Türk Dil Kurumu Yay nlar , Ankara 1995.
Urfa Türk Dili Çal tay Bildiri Özetleri (2008).