Okul Kültürü ve Örgütsel Muhalefet Davranışları Arasındaki İlişkinin Meslekî Değerler Aracılığıyla Araştırılması

Bu çalışmanın amacı; öğretmenlerin okul kültürüne ilişkin görüşleri ve örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişkiye meslekî değerlerinin kısmî aracılık etkisinin incelenmesidir. Araştırmada, değişkenler arasındaki olası ilişkileri gösterecek model kurulmuş ve bu model yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Araştırmanın örneklemini, uygun örnekleme yöntemiyle belirlenen 575 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları ile okul kültü- rüne ilişkin görüşlerinin, öğretmenlerin meslekî değerleri ile okul kültürüne ilişkin görüşlerinin ve öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları ile meslekî değerlerinin doğrudan ilişkili olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışları ile okul kültürü arasında doğrudan ilişki olduğu; ancak bu ilişkiye meslekî değerler dâhil edildiğinde, meslekî değerlerin kısmî aracı değişken olduğu bulunmuştur. Bu bağlamda okul yöneticilerinin örgütsel muhalefet ve meslekî değer değişkenlerini yönetsel uygulamalarında göz önünde bulundurabilecekleri önerilebilir. Ayrıca, okul kültürü üzerinde aracılık etkisi olan diğer değişkenler araştırılabilir.

A Research on the Partial Mediating Effect of Professional Values in the Relationship Between Organizational Dissent Behaviors and School Culture

Purpose of this study is to examine the partial mediating effect of professional values in the relationship between organizational dissent behaviors and opinions of teachers about school culture. A model shows the possible relationships among variables was constructed and this measurement model was tested by structural equation modelling. The research sample, as determined by convenience sampling method consists of 575 teachers. The results of structural equation modelling supported the proposed model. Based on these findings, hypothesis that organizational dissent behaviors and opinions about school culture of teachers are related directly was confirmed. Organizational dissent behaviors and opinions about school culture of teachers is negatively correlated. Hypothesis that professional values and opinions about school culture of teachers are related directly was confirmed. Professional values and opinions about school culture of teachers is positively correlated. Third hypothesis; organizational dissent behaviors and professional values of teachers are related directly was confirmed. Organizational dissent behaviors and professional values of teachers is positively correlated. Fourth hypothesis; there is a relationship between organizational dissent behaviors and opinions of teachers about school culture with the partial mediating effect of professional values is confirmed. In this context, school administrators may consider organizational dissent and professional values in administrative practices. In addition, other variables that have an impact on school culture can be investigated.

PDF

___

Atay, K. (2001). Öğretmen yönetici ve denetmenlerin bakış açısından okul kültürü ve öğretmenlerin verimliliğine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(26), 179-194.
Ayık, A. (2007). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki (Erzurum ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Akgün,Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
D'Andrade, R. (2008). A study of personal and cultural values. New York: Palgrave MacMillan.
Demirtaş, Z. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin değerlere dayalı yönetim uygulamalarının okul kültürüne etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,18(4), 523-544.
Denison, D. R. (1990). Corporate culture and organizational effetiveness. New York: Wiley.
Erdem, F. ve İşbaşı, J. Ö. (2000). Takım çalışmalarında güven ve gü- vensizlik: performans için koşulsuz güven mi, optimum güven mi? 25-27 Mayıs, Nevşehir, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi.
Eren, E. (2001). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
Fırat, N. (2010). Okul müdürü ve öğretmenlerin okul kültürü ile değer sistemlerine ilişkin görüşleri, Eğitim ve Bilim, 35(156), 71-82.
Hofstede, G. H. (2001). Cultures consequences (2. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
Hoyle, R. H. (1995). Structural equation modeling. Thousand Oaks, California: Sage.
Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 2, 183-229.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford.
Lencioni, P. M. (2002). Make your values mean something. Harvard Business Review, 80, 113-117.
Meek, L. (1988). Organizational culture: Origins and weaknesses. Organization Studies, 9, 453-473.
Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanı- tılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-433.
Özdemir, M. (2010). Ankara ili kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168), 113-128.
Özdemir, M. (2011). Lise yöneticilerinin öğretmenlerin örgütsel muhalefet davranışlarına ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 1895-1908.
Pettigrew, A. (1979). On studying organizational cultures, Administrative Science Quarterly, 24(4), 570-581.
Posner, B. Z. (2010). Another look at the impact of personal and organizational values congruency. Journal of Business Ethics, 97, 535-541.
Schein, E. H. (1984). Coming to a new awareness of organizational culture. Sloan Management Review, 25(2), 3-16.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Sezgin, F. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel ve örgütsel değerlere ilişkin önem sıralamaları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,27(1), 59-85.
TDK, (2013). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
Tezcan, C. (2008). Yapısal eşitlik modelleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tunca, N. ve Sağlam, M. (2013). İlköğretim öğretmenlerine yönelik mesleki değerler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi,3(1), 139-164.
Yılmaz, V. ve Çelik, E. H. (2009). Yapısal eşitlik modellemesi-I. Ankara: Pegem Akademi.
Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 6(8), 853-879.