NİHAL TUNCA GÜÇLÜ, SENAR ALKIN ŞAHİN, AYTUNGA OĞUZ

Öğretmenlerin Eğitim İnançları ile Meslekî Değerleri Arasındaki İlişki1

Bu araştırmada, öğretmenlerin, eğitim inançlarını ve meslekî değerleri benimseme düzeylerinin; eğitim inançlarının ve meslekî değerlerinin bazı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının, eğitim inançları ile meslekî değerleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemini, 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Güz Dö- neminde Afyon ilinde fen ve teknoloji, matematik, sınıf, sosyal bilgiler ve Türkçe branşlarında görev yapan toplam 253 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında Yılmaz, Altınkurt ve Çokluk (2011) tarafından geliştirilen Eğitim İnançları Ölçeği (EİÖ) ve Tunca (2012) tarafından geliştirilen Öğretmen Meslekî Değerler Ölçeği (ÖMDÖ) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, betimsel istatistikler, ANOVA, Kruskall Wallis H testi ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, eğitim inançları açısından öğretmenlerin en yüksek katılım gösterdiği boyutun varoluşçuluk, en az katılım gösterdiği boyutun ise esâsîcîlik olduğu; eğitim inançlarının öğrenim seviyesine göre yalnızca dâimîcilik boyutunda; görev yaptıkları okulun sosyo-ekonomik seviyesine göre yeniden kurmacılık ve dâimîcilik boyutlarında farklılaştığı, branşa göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Meslekî değerleri açısından ise öğretmenlerin kendilerini yüksek düzeyde algıladıkları; önlisans, lisans ya da lisansüstü öğrenim gören öğretmenlerin benzer seviyede meslekî değerlere sahip olduğu; görev yaptıkları okulun sosyo-ekonomik seviyesine göre Kişisel ve Toplumsal Sorumluluk ve İşbirliğine Açık Olma boyutları ile ÖMDÖden aldıkları toplam puanlarında farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin eğitim inançları ile meslekî değerleri arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir.

The Relationship Between Teachers Educational Beliefs and Professional Values

In the current study, the purpose is to determine the relationship between teachers educational beliefs and professional values and to investigate whether their educational beliefs and professional values vary significantly depending on some variables. The study was designed in the relational survey model. The sampling of the present study consists of 253 science and technology, mathematics, classroom, social studies and Turkish teachers working at schools of the city of Afyon in 2013-2014 school year. In the collection of the data, Educational Beliefs Scale (EBS) developed by Yılmaz, Altınkurt and Çokluk (2011) and Teaching Professional Values Scale (TPVS) developed by Tunca (2012) were employed. In the analysis of the data, descriptive statistics, Pearson Product-Moment Correlation Coefficient, ANOVA and Kruskall Wallis H test were run. In line with the findings of the present study, it can be argued that in relation to educational beliefs, the teachers displayed the highest participation in the dimension of existentialism and the dimension in which they demonstrated the lowest participation was found to be essentialism; educational beliefs only varied significantly in the dimension of perennialism depending on their education level; depending on the socio-economic status of the school, educational beliefs only varied significantly in the dimensions of re-constructionism and perennialism and did not vary depending on the branch of the teachers. In terms of professional values, the teachers think of themselves highly positively; the teachers graduating from two-year degree programs, undergraduate programs and graduate programs possess similar professional values and the scores taken from the dimensions of Personal and Societal Responsibility and Openness to Co-operation and the whole TPVS varied significantly depending on the socio-economic status of the school. Moreover, a positive and moderately significant correlation was found between the teachers educational beliefs and professional values.

PDF

___

Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2013). The relationship between preservice teachers educational beliefs and critical thinking tendencies, European Conference on Curriculum Studies. Future Directions: Uncertainty and Possibility. University of Minho. 18-19 Ekim 2013, Portugal-Braga.
Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2011).Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113-128.
Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin eğitim inançları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(22), 1-19.
Austin, J. ve Reinhardt, D. (1999). Philosophy and advocacy: An examination of preservice music teachers beliefs. Journal of Research in Music Education, 47(1), 18-30.
Büyükdüvenci, S. (1991). Eğitim felsefesine giriş. Ankara: Savaş Yayınları. Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Cantekin Matbaası.
Çalışkan, İ. (2013). Fen öğretmen adaylarının eğitim felsefesi yakla- şımları ile planlama süreçleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı(1), 68-83.
Çetin, B., İlhan, M. ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies JASS, 5(5), 149-170.
Çoban, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. Üniversite ve Toplum, 7(4). 5 Mart 2014, http://www.universite-toplum.org/pdf/pdf_UT_331.pdf.
Çoban, A. E., Karaman, N. G. ve Doğan, T. (2010).Öğretmen Adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 125-131.
Doğanay, A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-339.
Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-348.
Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştı- rılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
Duman, B. ve Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 95-114.
Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11.
Erbaş, M. K. (2013). Determination of physical education teachers' educational beliefs. International Journal of Academic Research, 5(5), 386-392.
Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Alkım Yayınları. Fang, Z. H. (1996). A review of research on teacher beliefs and practices. Educational Research, 38, 4765.
Gözütok, D. F. (2008). Eğitim ve şiddet. Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları.
Haney, J. J., Lumpe, A. T. ve Czerniak, C. M. (2003). Constructivist beliefs about The Science Classroom Learning Environment: Perspectives from Teachers, Administrators, Parents, Community Members, and Students. School Science and Mathematics, 103(8), 366-377.
Hatunoglu, Y. ve Hatunoglu, A. (2005). Öğretmenlerin fiziksel cezalandırmaya ilişkin görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 105-115.
Hermans, R., Tondeur, J., Valcke, M. ve Van Braak, J. (2008). The impact of primary school teachers educational beliefs on the classroom use of computers. Computers & Education, 51, 1499-1509.
Ilgaz G., Bülbül T. ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
Kagan, D. M. (1992). Implications of research on teacher belief. Educational Psychologist, 27(1), 65-90.
Kanatlı, F. ve Schreglman, S. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 9, 128-138.
Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Kaya, S. (2009). Okul yöneticilerinin eğitim felsefesi akımlarını benimseme düzeylerine ilişkin ampirik bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Felsefe Dergisi, 12, 181200.
Karakuş, M. (2006). Öğretmen yetiştirmede felsefenin yeri ve önemi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(31), 79-85
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Livingston, M. J., McClain, B. R., ve DeSpain, B. C. (1995). Assessing the consistency between teachers philosophies and educational goals. Education, 116(1), 124-129.
MEB, (2006). Okullarda şiddetin önlenmesi [Broşür]. 15 Ekim 2014, ankara.meb.gov.tr/dosyaindir.asp?dosya=00767.
Okut, L. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitime ilişkin inançlarına göre etkili öğretmen özellik ve davranışlarına sahip olma dereceleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversi- tesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Pajares, F. M. (1992). Teachers beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62, 307-332.
Senemoğlu, N. (2014). Sınıf öğretmeni bilgiyi aktaran kişi değil, bilgiye ulaşma yollarını öğreten kişidir. 10 Eylül 2014, yunus.hacettepe.edu.tr/~n.senem/makaleler/sinif_ogr.htmls. Seshadri, C. (2008). Philosophy of education as a knowledge field. New Delhi: National University of Educational Planning and Administration.
Sönmez, V. (1996). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık. Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve geliştirilmesi. Eğitim Yö- netimi Dergisi, 4, 597-608.
Tekin, S. ve Üstün, A. (2008). Amasya Eğitim Fakültesi öğretmen adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi tercihlerinin tespiti. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 145-158.
Tunca, N. (2012). İlköğretim öğretmenleri için mesleki değerler ölçe- ğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğretmenlerinin mesleki de- ğerlerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tunca, N., Alkın-Şahin, S. ve Oğuz, A. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile mesleki değerleri arasındaki ilişki. 1. Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi, 24 - 26 Nisan 2014, İstanbul, EJER & İstanbul Üniversitesi.
Türkeli, A. (2011). Beden eğitimi öğretmenlerinin eğitim felsefeleri ve teknolojiye karşı tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yapıcı, Ş. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri. International Turkish Studies, 8(8), 1431-1452.
Yaşar, Ş. (2008). Sosyal bilgiler ve dünya vatandaşlığı. Ş. Yaşar, (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (229-245). Eski- şehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
Yılmaz, K., Altınkurt, Y. ve Çokluk, Ö. (2011). Eğitim inançları ölçe- ğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 335-350.
Yılmaz, K. ve Tosun, M. F. (2013). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğretmen öğrenci ilişkilerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Journal of Research in Education and Teaching, 2(4), 205-218.
Yurtseven, R. (2003). Özel ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin demokratik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.