İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1

Okullardaki başarıyı arttırmak için çalışanların psikolojik açıdan iyi, güçlü olmaları gerekir. Örgütsel bağlılık, çalışanların örgütün amaç ve değerleri yüksek düzeyde kabul etmesi ve inanması, örgütsel amaçları gerçekleştirmek için gayret sarf etmesi ve örgütte kalmak ve örgütsel üyeliği sürdürmek için duydukları arzudur. Örgütsel bağlılık, duygusal, devam ve normatif bağlılık alt boyutlarından oluşmaktadır. Örgütsel sinizm, örgütün bütünlükten ve dürüstlükten yoksun olma düşüncesi ve bireyin örgütüne ilişkin olumsuz tutumudur. Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütün etkiliğini arttıracak her türlü davranışlardır. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı, ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışlarını algılamak ve aralarındaki ilişkiyi saptamaktır. Tarama modelinde gerçekleştiren araştırmanın evrenini İstanbul ili Bağcılar ilçesinde görev yapan sınıf öğretmenleri oluştururken, basit seçkisiz olarak seçilen 309 sınıf öğretmeni örneklemi oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm algıları orta düzeyde, örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin algı düzeyinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı algıları arasında pozitif ilişki, örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasında negatif ilişki bulunmuştur

In order to be able to improve the achievement at schools, workers of schools should be psychologically healthy and strong. Organizational commitment can be defined as acceptance of the organization's goals and values by its workers to a great extent, investment of efforts for the attainment of organizational goals and desire to remain in the organization and to maintain organizational membership. Organizational commitment is comprised of affective, continuation and normative commitment sub-dimensions. Organizational cynicism is the belief that the organization lacks unity and honesty and is the negative attitude of an individual towards his/her organization. Organizational citizenship behavior includes everything to be done to enhance the efficiency of the organization. Thus, the purpose of the current study was set to be to determine the relationship between organizational commitment, cynicism and citizenship behaviors of elementary school teachers. The universe of the present study employing the survey model is comprised of classroom teachers working in Bağcılar province of İstanbul and 309 classroom teachers selected from among the universe through the simple random sampling method make up the sampling of the study. At the end of the study, it was concluded that the participating teachers' organizational commitment and cynicism perceptions are at the medium level and their perceptions of organizational citizenship behavior are at the high level. Moreover, it was found that there is a positive relationship between the teachers' organizational commitment and organizational citizenship behavior perceptions and there is a negative relationship between organizational cynicism and organizational commitment and organizational citizenship behavior

___

  • Acar, N. V., Arıcıoğlu, A. ve Güntekin, F. (2008). Üniversite öğrenci- lerinin güvengenlik düzeyinin incelenmesi. Hacettepe Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 35, 342-350.
  • Bartholomew, K. ve Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults:atest of a four-category model. Journal of Perso- nality and Social Psychology. 61(2), 226-244.
  • Bateman, T. S. ve Crant, M. J. (1993). The proactive component of organizational behavior: a measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14, 103-118.
  • Bridge, S., Neil, K. O. ve Cromine, S. (l998). Understanding enterp- rise, entrepreneurship and small business. London: Macmillan Business.
  • Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Attachment (2. baskı). New York: Basic Books.
  • Bowers, K. S. (1973). Situationism in psychology: an analysis and critique. Psychological Bulletin, 80(5), 307-336.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Cebeci, C. S. (2009). Tam aileye ve tek ebeveyne sahip aileden gelen 7-12 yaşları arasındaki çocukların bağlanma stilleri ve kaygı durumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Covey, R. S. (1998). Önemli işlere öncelik. (O. Deniztekin, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1998)
  • Deci, E. L. ve Ryan R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: human needs and the self-determination of behavior. Psychol Inq, 11(4), 227-268.
  • Demir, T. Ş. (2002). İlköğretim öğrencilerinin kültürel ekinlikleri ile özerklikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi, An- kara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Fleming, M. (2005). Gender in adolescent autonomy: distinction between boys and girls accelerates at 16 years of age. Electronic Journal of Research in Education Psychology. 3(2), 33-52.
  • Fuhrman T. ve Holmbeck, G. N. (1995). A contextual-moderator analyses of emotional autonomy and adjustment ın adolescence. Child Development, 66, 793-811.
  • Greenglass, E. R., Schwarzer, R., Jakubiec, D., Fiksenbaum, L. ve Taubert, S. (Temmuz, 1999). The proactive coping ınventory (PCI): a multidimensional research instrument. 20. Uluslararası stres ve anksiyete araştırmaları topluluğu konferansında sunulan bildiri, Cracow, Poland.
  • Grotevant, H. D. ve Cooper, C. R. (1985). Patterns of interaction in family relationships and the development of identity exploration in adolescence. Child Development, 56(2), 415-428.
  • Güngör, D. (2000). Bağlanma stillerinin ve zihinsel modellerin ku- şaklararası aktarımında ana babalık stillerinin rol. Yayımlan- mamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensti- tüsü.
  • Hamarta, E. (2004). Bağlanma teorisi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 53-66.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Family, self, and human development across cultures, theory and applications (2. baskı.). Londra: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Kaya, K. (2001). Meslek lisesi öğrencilerinin atılganlık ve sürekli kaygı düzeylerinin karşılaştırılması üzerine bir araştırma. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Konyalıoğlu, P. (2000). Üniversite öğrencilerinin duygusal ilişki bağ- lanma tarzları ile kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eği- tim Bilimleri Enstitüsü.
  • Musaağaoğlu, C. (2004). Ergenlik sürecinde özerkliğin gelişimi ile algılanan ana-baba tutumları arasındaki ilişkiler. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Noom M. (1999). Adolescent autonomy: characteristic and correlates. Delft: Eburon.
  • Noom, M. J., Dekovic, M. ve Meeus, W. (1999). Autonomy, attach- ment and psychosocial adjustment during adolescence: a doub- le-edged sword. Journal of Adolescence, 22(6), 771-783.
  • Noom, M. J., Dekovic, M. ve Meeus, W. (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of Youth and Adolescence, 30(5), 577, 595
  • Posada, G., Jacobs, A., Richmond, M., Carbonell, O. A., Alzate, G., Bustamante, M. R. ve Quiceno, J. (2002). Maternal caregiving and infant security in two cultures. Developmental Psychology, 38(1), 67-78.
  • Sessa, F. M. ve Steinberg, L. (1991). Family structure and the deve- lopment of autonomy during adolescence. Journal of Early Adolescence, 11, 38-55.
  • Steinberg, L. (2002). Adolescence (6. baskı). New York: McGraw Hill.
  • Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (A. Alpay, C. Satman, E. G. Kapçı, E. Uçar ve H. Ercan, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi. (Orjinal çalışma basım tarihi 2005).
  • Sümer, N. ve Güngör, D. (1999). Çocuk yetiştirme stillerinin bağlanma stilleri, benlik değerlendirmeleri ve yakın ilişkiler üzerindeki et- kisi. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-58.
  • Şahin, R. G. (2006). Bireylerin proaktif kişilik yapısı ile benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • TÜSİAD (2002). Türkiye'de girişimcilik. Ankara: TÜSİAD Yayınları.
  • Zimmer-Gembeck, M. J. ve Collins, W. A. (2003). Autonomy deve- lopment during adolescence. G. R. Adams ve M. Berzonsky, (Eds.), Handbook of Adolescence içinde (175-204). Oxford: Blackwell.