MERAL GEZİCİ YALÇIN, AHMET YASİN ŞENYURT, BEDİRHAN GÜLTEPE, Hamit COŞKUN

Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Bu çalışmanın amacı Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeği'nin (Moral Disengagement Scale) Türkçe uyarlamasını yapmak ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Bu amaçla Bandura ve arkadaşları (1996) tarafından geliştirilen ölçek, 285 üniversite öğrencisine (194 kadın, 91 erkek) uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğinin belirlenmesi amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliği, Cronbach alfa katsayısı ve iki-yarım güvenirliği ile hesaplanmıştır. Ölçeğin Türkçe formunun orijinal ölçek gibi tek faktörlü bir yapıya sahip olduğu ve uyum göstergelerinin yeterli düzeyde olduğu bulunmuştur. Ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı .86 ve iki-yarım güvenirliği .78'dir. Ölçeğin ayrılık geçerliğini sınamak için sosyal beğenirlik ölçeği, ölçüt geçerliğini test etmek için ise saldırganlık ölçeği kullanılmıştır. Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeği'nin, saldırganlıkla orta düzeyde ilişkili olduğu (r=.33) ancak sosyal beğenirlikle anlamlı ölçüde ilişkili olmadığı (r=.03) bulunmuştur. Ölçeğin psikometrik özelliklerinin yeterli düzeyde olduğu değerlendirilmiştir

Bu çalışmanın amacı Ahlâkî Uzaklaşma Ölçeği'nin (Moral Disengagement Scale)

The aim of this study was to adapt the Moral Disengagement Scale to Turkish, and to examine its psychometric properties. For this purpose, Moral Disengagement Scale developed by Bandura and colleagues (1996) was hand out to 285 university students (194 women, 91 men). To determine construct validity, confirmatory factor analysis was performed. The reliability of the scale was calculated by using Cronbach's alpha coefficient and split-half reliability. It was found that the translated scale has a single factor structure as the original scale and this single structure was confirmed by the good fit indices. Cronbach's Alpha coefficient of the scale was .86 and split-half reliability was .78. To test discriminant validity, social desirability scale was used, but no significant relationship between social desirability and moral disengagement (r=.03) was found. In addition, criterion validity was obtained by testing the relationship between moral disengagement and aggression. It was found that there is a moderate relationship between aggression and moral disengagement (r=.33). As a result, the Moral Disengagement Scale has satisfactory psychometric properties, and can be used in various settings

PDF

___

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. W. M. Kurtines ve J. L. Gewirtz, (Eds.), Handbook of moral beha- vior and development içinde (45-103). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Bandura, A. (1999). Moral disengagement in the perpetration of inhuma- nities. Personality and Social Psychology Review, 3, 193-209. doi: 10.1207/s15327957pspr0303_3
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1-26. doi:10.1146/annurev.psych.52.1.1
Bandura, A. (2002). Selective moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Moral Education, 31(2), 101-119. doi:10.1080/0305724022014322
Bandura, A., Barbaranelli, C., Caprara, G. V. ve Pastorelli, C. (1996). Mechanism of moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 364-374. doi: 10.1037/0022-3514.71.2.364
Bandura, A., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Pastorelli, C. ve Regalia, C. (2001). Sociocognitive self-regulatory mechanisms governing transgressive behavior. Journal of Personality and Social Psycho- logy, 80, 125-135. doi:10.1037/0022-3514.80.1.125
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen, ve J. S. Long, (Eds.), Testing structural equation models içinde (136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2. baskı). NY: Routledge.
Caprara, G. V., Barbaranelli, C. ve Zimbardo, P. G. (1996). Understanding the complexity of human aggression: Affective, cognitive, and so- cial dimensions of individual differences in propensity toward aggression. European Journal of Personality, 10(2), 133-155.
Caprara, G. V., Tisak, M. S., Alessandri, G., Fontaine, R. G., Fida, R. ve Paciello, M. (2014). The contribution of moral disengagement in mediating individual tendencies toward aggression and violence. Developmental Psychology, 50, 71-85.
Caprara, G. V., Alessandri G., Tisak, M. S., Paciello, M., Caprara, M. G., Gerbino, M. ve Fontaine, R.G. (2013). Individual differences in personality conducive to engagement in aggression and violence. European Journal of Personality, 27(3), 290-303. doi: 10.1002/per.1855
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. baskı). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Coşkun, H., Durak, M. ve Elgin, V. M. (2008). Sosyal beğenirlik ölçe- ği-17'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Yayınlanmamış ça- lışma.
Detert, J. R., Treviño, L. K. ve Sweitzer, V. L. (2008) Moral disenga- gement in ethical decision making: A study of antecedents and outcomes. Journal of Applied Psychology, 93(2), 374-391. http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.93.2.374
Fontaine, R. G., Fida, R., Paciello, M., Tisak, M. S. ve Caprara, G. V. (2014). The mediating role of moral disengagement in the deve- lopmental course from peer rejection in adolescence to crime in early adulthood. Psychology, Crime & Law, 20(1), 1-19. doi: 10.1080/1068316X.2012.719622
Gini, G. (2006). Social cognition and moral cognition in bullying: What's wrong? Aggressive Behavior, 32, 528-539. doi: 10.1002/ab.20153
Haidt, J. ve Kesebir, S. (2010). Morality. S. Fiske, D. Gilbert ve G. Lindzey, (Eds.), Handbook of Social Psychology (5. baskı) içinde (797-832). Hobeken, NJ: Wiley.
Haidt, J., Koller, S. H. ve Dias, M. G. (1993). Affect, culture, and mora- lity, or is it wrong to eat your dog? Journal of Personality and So- cial Psychology, 65(4), 613-628.
Hambleton, R. K. ve Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adap- tation practices 1, 2. http//www.testpublishers.org.journal.html.
Hamlin, J. K. ve Wynn, K. (2011). Young infants prefer prosocial to an- tisocial others. Cognitive Development, 26(1), 30-39. doi:10.1016/j.cogdev.2010.09.001
Hamlin, J. K., Wynn, K. ve Bloom, P. (2007). Social evaluation by preverbal infants. Nature, 450, 557-559. doi:10.1038/nature06288
Hamlin, J. K., Wynn, K. ve Bloom, P. (2010). Three-month-olds show a negativity bias in their social evaluations. Developmental Scien- ce, 13(6), 923-929.
Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covari- ance structure analysis: Conventional criteria versus new alterna- tives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
İçli, T. G. (1994). Aile içi şiddet: Ankara, İstanbul ve İzmir örneği. Ede- biyat Fakültesi Dergisi, 11(1-2).
Kılıç, Ü. ve Kılıç, F. (2016). Kentsel güvenlik ve çocuk suçluluğu. A. Ç. Kavuncu, (Ed.), Türk Ceza Hukukunda çocukların cinsel istismarı içinde (273-286). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
Janoff-Bulman, R., Sheikh, S. ve Hepp, S. (2009). Proscriptive versus prescriptive morality: Two faces of moral regulation. Journal of Personality and Social Psychology, 96(3), 521-537.
Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eski- şehir: Kaan Kitabevi.
Paciello, M., Fida, R., Tramontano, C., Lupinetti, C. ve Caprara, G. V. (2008). Stability and change of moral disengagement and its impact on aggression and violence in late adolescence. Child Development, 79(5), 1288-1309. doi: 10.1111/j.1467-8624.2008.01189.x
Pelton, J., Gound, M., Forehand, R. ve Brody, G. (2004). The moral di- sengagement scale: Extension with an American minority sample. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26, 31-39.
Sheikh, S. ve Janoff-Bulman, R. (2010a). Tracing the self-regulatory bases of moral emotions. Emotion Review, 2(4), 386-396. doi: 10.1177/1754073910374660
Sheikh, S. ve Janoff-Bulman, R. (2010b). The "shoulds" and "should nots" of moral emotions: A self-regulatory perspective on shame and guilt. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(2), 213-224. doi: 10.1177/0146167209356788
Sheikh, S. ve Janoff-Bulman, R. (2013). Paradoxical consequences of prohibitions. Journal of Personality and Social Psychology, 105(2), 301-315. doi: 10.1037/a0032278
Stöber, J. (2001) The Social Desirability Scale-17(SDS-17): Convergent validity, discriminant validity, and relationship with age. European Journal of Psychological Assessment,17(3), 222-232.
Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Şar, V., Öztürk, M., Kora, M. E. ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.