Farklı Gama Işını Dozlarının İpek 607 Pamuk (Gossypium hirsutum L.) çeşidinin M4 Popülasyonundaki Etkilerinin Belirlenmesi

Bu araştırma,  İpek 607 pamuk çeşidinin tohumlarına uygulanan 5 farklı mutajen Cobalt 60 gama ışını dozunun (200, 250, 300, 350 ve 400 Gy)  M4 bitkilerinde bazı tarımsal özellikler üzerine etkilerinin belirlenmesi, mutasyon ıslahı çalışmalarında kullanılabilecek en uygun gama ışını etkili mutasyon doz değerini saptanması ve lif kalitesi bakımından Türk Tekstil Sanayisinin beklentilerini karşılayabilecek çeşit geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışma Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü deneme tarlalarında 2016 yılında yürütülmüştür. Çalışmada tek bitkilerin randıman(%), verim (g / bitki), lif verimi (g/bitki), iplik olabilirlik indeksi (SCI), lif inceliği (mic), lif uzunluğu (mm), üniformite indeksi (UI %), kısa lif oranı (%), lif mukavemeti (g/teks), lif esnekliği özellikleri İpek 607 çeşidi ile birlikte incelenerek tek bitki seçimleri yapılmıştır. M4 popülasyonunda tarla şartlarında verim potansiyelleri bakımından daha iyi olduğu tespit edilen 246 adet tek bitki seleksiyonu yapılmıştır. Verim ve lif kalitesi özellikleri birlikte değerlendirildiğinde 200 Gy mutasyon dozundan 14 adet, 250 Gy dozdan 14 adet, 300 Gy dozdan 9 adet, 350 Gy dozdan 4 ve 400 Gy dozdan 12 adet tek bitkinin kontrole göre daha iyi özelliklere sahip olduğundan M5 döl sıralarını oluşturmak üzere seçilmiştir. Seçimi yapılan tek bitkilerin randıman değerleri % 30.11 – 39.66, lif verimi 17 – 71 (g/bitki), iplik olabilirlik indeksi 137 – 200 (SCI), lif inceliği 3.62 – 4.95 (mic), lif uzunluğu 31.13 – 38.16 (mm), kısa lif oranı 4.7 – 7.6 (%), lif mukavemeti 31.7 – 42.1 (g/teks) ve lif esnekliği 4.7 – 7.5 (%) arasında değişim göstermiştir. Elde ettiğimiz sonuçlara göre İpek 607 çeşidine uygulanan mutasyon dozları neticesinde verim ve lif kalite değerleri bakımından daha üstün nitelikli ve ümitvar hatların olduğu kanaatine varılmıştır.

___

  • Akbay, G. 1988. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 1070. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 573. 33 s, Ankara.
  • Anonim, 2010. Pamuk Raporu. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Anonim, 2017. Cotton World Markets and Trade, United States Department of Agriculture, Foreign Agricultural Services, September 2017.
  • Atila, A.S., Peşkircioğlu, H. 1990. Gamma Radyasyonunun Çukurova 1518 Pamuk Çeşidi Üzerine Etkisi. Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler No: 22. T.A.E.K. Nükleer Tarım Araştırma Merkezi. Ankara.
  • Genç, İ., Yağbasanlar, T., 1994. Bitki Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Genel Yayın No:59. Adana.
  • Gençer, O., Gülyaşar, F., Şekeroğlu, E., Boyacı, S., Oğlakçı, M., Güveloğlu, M., 1992. Pamuk Bitkisinde (Gossypium hirsutum L.) Ethyl Methane Sulphonate ve Kobalt 60’ın Mutasyon etkileri Üzerinde Araştırmalar. Turkish Jorunal of Agriculture and Forestry. V.16. N.3.
  • Mamedov, K., Ap.Bazhasova, B.Dzraimaniyazav, 1987. Ionizing Addition and Economically Useful Traits in Cotton of the Species G.barbadense L. Plant Breeding Abstracts. Vol.57. No.H.
  • Mert, M., 2007. Pamuk Tarımının Temelleri Ders Kitabı, Hatay.
  • Mukhov, V.,1987. The Possibilitys of Improving Cotton Yields Through Radiation Mutagenesis. Plant Breeding Abstracts. Vol: 57, No: 4
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi-Cover
  • Başlangıç: 1997
  • Yayıncı: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv.
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Ham Yağ Oranları ve Yağ Asidi Kompozisyonunun Belirlenmesi

Orhan KURT, Nurya ÇELİK, Merve GÖRE, M.Safa HACIKAMİLOĞLU, Tuba ÖZYILMAZ, A. Anıl ŞENEL

Çukurova Bölgesinde Birinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Bazı Danelik Mısır (Zea mays indentata Sturt.) Çeşitlerinin Dane Verimi, Bazı Bitkisel Özellikler ve Karakterler Arası İlişkiler Yönünden Değerlendirilmesi

Meryem SAYGI, Faruk TOKLU

Kuraklık Stresinde Buğday Genotiplerinde Verim Komponentleri ve Antioksidan Enzim Metabolizmasında Değişimler

İmren KUTLU, Ece TURHAN, Özcan YORGANCILAR, Aysel YORGANCILAR

Ankara Koşullarında Leonarditle Kaplanmış Toprakta Yazlık Kolza (Brassica napus ssp. oleifera L.)’ya Uygulanan Farklı Humik Asit Dozlarının Verim ve Verim Ögelerine Etkilerinin Belirlenmesi

Mehtap GÜRSOY, Özer KOLSARICI

Çukurova Koşullarinda Nohut (Cicer arietinum L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri ve Kalite Değerleri

Dürdane MART, Meltem TÜRKERİ, Derya YÜCEL

Bazı Çeltik Çeşitlerinde Fideleme ve Serpme Ekim Yöntemlerinin Karşılaştırılması

İsmail SEZER, Hamdi Sefa ŞENOCAK, Hasan AKAY

Farklı Gama Işını Dozlarının Macar Fiği Çeşitlerindeki Bazı Kantitatif Özelliklere Etkisi

Berna EFE, Sabahaddin ÜNAL

Kahramanmaraş ve Şanlıurfa Koşullarında Kışlık -Yazlık Bazı Şeker Pancarı Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Erdem ERTÜRK, Nedim ACAR, Betül ÇAKMAK, Doğan GÖZCÜ, Mehmet Fatih YILMAZ, Mehmet KARAKUŞ, Erdal ERBİL

Bafra Ovası Sol Sahilinde Yetiştirilen Bazı Çeltik Çeşitlerinin Verim Ve Kalite Performanslarının Belirlenmesi

Hasan AKAY, İsmail SEZER, Zeki MUT, Orhan DENGİZ

Bazı Ümitvar Koca Fiğ (Vicia narbonensis L.) Hatlarında Tohum Verimi ve İlgili Özelliklerin Belirlenmesi ve GGE Biplot Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Mehmet Salih SAYAR, Yavuz HAN, Mehmet BAŞBAĞ