Gülbahar ÇULHA, Hatice BOZOĞLU

Amazon ve Sırma Börülce Çeşitlerinin Tane Kalitesine Farklı Kültürel Uygulamaların Etkisi

Baklagillerin beslenmedeki en önemli fonksiyonu protein kaynağı oluşlarıdır. Baklagilerin verimlikleri kadar tane kalitelerinin zenginliği de yetiştiriciyi, ıslahçıyı ve tüketiciyi yakından ilgilendirmektedir. Bu çalışmada, biri konvansiyonel (Atakum) ve diğeri organik yetiştirme yöntemi (Bafra) uygulanan iki lokasyonda Sırma ve Amazon börülce çeşitlerinin tane kalitesine, ekim zamanı ve sıra arası faktörlerinin etkisi araştırılmıştır. Denemeler, 2 çeşit (Amazon, Sırma), 2 ekim zamanı (nisan sonu, mayıs sonu), 4 farklı sıra arası mesafe (30, 45, 60, 75 cm) kullanılarak 3 tekrarlamalı bölünen bölünmüş parseller deneme deseninde yürütülmüştür. Kuru hasat sonrası tanelerde protein, nişasta, amiloz oranları, Ca, Mg, K element içerikleri, su alma kapasitesi ve pişme sırasında suya geçen kuru madde miktarı tespit edilmiştir. Protein ve nişasta oranları ile Mg içeriğine yetiştirme yönteminin; amiloz oranına ekim zamanının; su alma kapasitesine sıra aralığının; Mg içeriğine çeşitlerin istatistiki etkisi olduğu tespit edilmiştir. Protein oranının gübre uygulaması (4 kg/da saf azot) yapılan konvansiyonel yetiştiricilikte organik yetiştiriciliğe nazaran daha yüksek olduğu, erken ekimlerde amiloz oranının düştüğü, sıra arası genişledikçe tanenin su alma kapasitesinin arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

börülce, organik yetiştiricilik, ekim zamanı, sıra arası, tane kalite özellikleri

PDF

___

Bishnoi S., Khetarpaul N. 1993. Variability in physico-chemical properties and nutrient composition of different pea cultivars. Food Chemistry. 47,:371-373.
Black R.G., Singh U., Meares C. 1998. Effect of genotype and pretreatment of field peas (Pisum sativum) on their dehulling and cooking quality. J Sci Food Agric, 77:251-258.
Bozoğlu H, Gülümser A, 1995. Samsun ilinde börülce yetiştirilebilme olanakları. Karadeniz Bölgesi Tarımının Geliştirilmesinde Yeni Teknikler Kongresi 10-11 ocak 1995, Samsun, Bildiri Kitabı: 349-353.
Bozoğlu H. ve Pekşen E. 2009. Kuru Tane Amaçlı Tescile Aday Börülce (Vigna unguiculata L.) Hatlarının Bazı Özellikleri. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-23 Ekim 2009, Hatay, 343-346.
Bozoğlu H. ve Karayel R. 2011. Farklı Ekolojik Şartlarda Yetiştirilen Börülce Genotiplerinin Tohum Kalite Özellikleri. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011, Tahışşar ve Yemeklik Tane Baklagiller, Cilt I, 607-612.
Bozoğlu H., Karayel R. Topal N. 2011. Yeni Tescil Edilen Börülce Çeşitlerinin Bazı Tane Özellikleri. Türkiye IV. Tohumculuk Kongresi, Cilt II, s: 175-180, 14-17 Haziran 2011, Samsun, 175-180.
Çulha G. ve Bozoğlu H. 2016. Farklı kültürel uygulamalarla yetiştirilen Amazon ve Sırma Börülce Çeşitlerinin Verim ve Verim Özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araş. Ens. Dergisi 25 (Özel sayı-1):177-183.
Dostalova R., Horacek J., Hasalova I., Trojan R. 2009. Study of resistant starch (RS) content in peas during maturation, Czech J. Food Science, , 27, 120-124.
Ebstein, I. and Bloom, E.J. 2005. Mineral Nutrition of Plants: Principles and Perspectives, 2nd edt., Sunderland, M.A.(ed.),USA
Gülümser A, Tosun F, Bozoğlu H, 1989. Samsun ekolojik koşullarında börülce yetiştirilmesi üzerinde araştırmalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4(1-2), 49-65.
Hall A E, 2004. Breeding for adaptation to drought and heat in cowpea , European Journal of Agronomy 21, 4, 447-454.
Karayel R., Bozoğlu H. Bezelye 2009 (Pisum sativum L.) Genotiplerinde Korelasyon Ve Path Analizi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim Hatay, s:712-716, 2009
Karayel R. 2012. Samsun’da Ekilen Bezelye Genotiplerinin Bazı Fizikokimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi Ve Islah Materyali Olarak Uygunluğunun Değerlendirilmesi, OMÜ Fen Bilimleri Enst. Basılmamış Doktora Tezi, s:119. Samsun.
McPhee K.E., Muehlbauer F.J. 2002.Improving the nutritional value of cool season food legumes, Journal of Crop Production, 2002, 5: 1-2, 191-211
Papenbrock J., Mock H.P., Tanaka R., Kruse E. and Grimn B. 2000. Role of magnesium chelatase activity in the early steps of the tetrapyrrole biosynthetic pathway. Plant phiysiol. 122:1161-1169
Phillips R.D., McWatters K.H., Chinnan M.S., Hung Y.C., Beuchat L.R., Dedeh S.S., Dawson E.S., Ngoddy P., Nnanyelugo D., Enwere J., Komey N.S., Liu K., Wilmot Y.M. Nnanna, I.A, Okeke, C., Prinyawiwatkul C., Saalia F.K. 2003. Utilization of cowpeas for human food, Field Crops Research 82, p 193–213.
Sing B B, Chambliss O L, Sharma B, 1997. Recent advances in cowpea breeding advances in cowpea research. IITA, JIRCAS.
URL 1.TUİK, 2016 ( http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001)
URL 12. FAO, 2014 (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC)
Wang T.L., Domoney C., Hedley C.L., Casey R., Grusak M.A.2003. Can we improve the nutritional quality of legume seeds?, Plant Physiology, 131, 886-891.