Çerkes tarihinin bir çok gizemli ve trajik sayfaları farklı sorulara yol açar. Nedendir ki, Orta Çağ ve Modern Çağ'da Çerkesler yabancı bir ülke için hizmet ederken daha büyük bir hareketlilik ve siyasal aktiviteler ile kendi anavatanlarında  oynadıklarından daha önemli bir sosyal rol oynamışlardır. Onları motive eden güçler altında özgürlük için çaba mı gösteriyorlardı yoksa ondan kaçıyorlar mıydı? Onların "merak uyandıran" kültürel davranış modelini oluşturan neydi? Neden doğal, ekonomik, kültürel ve insan kaynaklarına rağmen geniş bir yönetim sistemi oluşturamadılar? Bu makalede yazar, geleneksel Çerkes toplumunda karakteristik görünen gönüllü, gönülsüz, bireysel ve kolektif siyasal yabancılaşmayı göz önüne alarak bu sorulara cevap bulmaya çalışıyor. Çerkeslerde bu durumun oluşmasında rol oynayan olumlu ve olumsuz sonuçlar ortaya koyuluyor. 

    Circassian history is full of mysterious and tragic pages which give rise to many questions. Why was it, that throughout the Middle Ages and the Modern Age, the Circassians when serving in foreign countries tended to play a more important social role, displaying far greater mobility and political activity than when living in their homeland? What underlay their driving powers, were they striving for freedom or escaping from it? What caused their ‘curious’ cultural model of behaviour? Why did they fail to develop a broad governmental system in spite of natural, economic, cultural and human resources being available? In this article the author attempts to find the answers to these questions by taking into consideration those voluntary, involuntary, individual and collective forms of political alienation which are seen as characteristic of traditional Circassian society. Both the positive and negative consequences of this phenomenon in the development of the Circassian people are revealed.