VEDAT BARAN, SADIK YAYLA, ENGİN KILIÇ, İSA ÖZAYDIN, Özgür AKSOY, CELAL ŞAHİN ERMUTLU

The Effects of Pasture Characteristics and Seasonal Differences on Sheep Foot Diseases: A Field Study on the Kars and Iğdır Regions - Turkey

Kars ve Iğdır Yöresinde yetiştirilen koyunlarda görülen ayak hastalıklarının klinik, radyolojik olarak değerlendiği ve farklı iki döneme göre insidensinin belirlendiği bu çalışmada, mera (n=4230) ve ağıl/ahır döneminde (n=3770) toplam 8.000 koyun muayene edilmiş olup; bunlardan mera döneminde 1.080 (%25.51), ağıl/ahır döneminde ise 520 (%13.76)'sinde problem saptanmıştır.Sürü genelinde boynuz tırnak deformasyonlarının mera döneminde %17.70, ağıl/ahır döneminde ise %11.78 ile ilk sırayı aldığı tespit edildi. Koyunlardan 20'sinde phalangeal kemiklerde osteofitik üremeler ve rotasyon, 8'inde ise üçüncü phalanksta osteoliz saptandı. Aynı dönemler içinde piyeten oranı sırasıyla %2.83 ve %0.82 olarak saptandı. Koyun ırklarına göre ayak problemlerinin %54.69'unun Akkaraman; %39.81'inin Morkaraman; %1.43'ünün Tuj, %4.07'sinin diğer (Merinos, Kıvırcık) koyun ırklarında görüldüğü tespit edildi. Ayrıca hayvan sahiplerinin ayak ve tırnak bakımı konusunda yeterince bilgi sahibi olmadıkları ya da konuyu fazla önemsemedikleri kanaatine varıldı. Sonuç olarak, Kars ve Iğdır yöresinde yetiştirilen koyunlar için en önemli ayak probleminin tırnak deformasyonlarının olduğu saptanmış olup, bunların basit önlemlerle önemli ölçüde önlenebileceği sonucuna varılmıştır

Mera Özellikleri ve Dönemsel Farklılıkların Koyun Ayak Hastalıkları Üzerine Etkileri: Kars ve Iğdır Yöresine Ait Saha Çalışması

With this study, in which the incidences of diseases seen in sheep feet raised in the Kars and Iğdır regions were evaluated clinically and radiologically according to two different seasons, a total of 8.000 sheep were examined in the pasture (n=4230) and pen/stall (n=3770) seasons; problems were detected in 1.080 (25.51%) of them in the pasture season and 520 (13.76%) of them in the pen/stall season. It was determined that the herd in general suffered primarily from horn and hoof deformations in the pasture season with 17.70% and in the pen/stall season with 11.78%. Osteophyte formations and rotation were detected in the phalangeal bones of 20 of the sheep, and osteolysis was detected in the third phalanx of 8 of the sheep. In the aforementioned seasons, the rate of foot rot was 2.83% and 0.82% respectively. It was detected that according to the breed of sheep, 54.69% of the foot problems were seen in Akkaraman, 39.81% in Morkaraman, 1.43% in Tujin, and 4.07% in other sheep breeds (Merino, Kıvırcık). In addition, it was concluded that animal owners do not have sufficient knowledge concerning foot and hoof care, or do not care much about this issue. In conclusion, it was determined that the most important foot problem for sheep raised in the Kars and Iğdır regions is hoof deformation, and it was concluded that this could largely be avoided with simple precautions

___

Sargison ND, Scott PR: The implementation and value of diagnostic procedures in sheep health management. Small Rumin Res, 92, 2-9, 2010. DOI: 10.1016/j.smallrumres.2010.04.019
Sağlıyan A: Elazığ bölgesi koyunlarında görülen ayak hastalıklarının klinik olarak değerlendirilmesi. F.Ü. Sağlık Bil Derg, 17 (1): 39-44, 2003.
Günaydın G: Koyun yetiştiriciliğinin ekonomi politiği. Uludağ Üniv Ziraat Fak Derg, 23 (2): 15-32, 2009.
Farm Animal Welfare Council (FAWC): Opinion on Lameness in Sheep. ww.fawc.org.uk.London, March, 2011. Accessed: 12.05.2014.
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA): Küçükbaş Hayvancılık Raporu. 9 Haziran, Hakkari 2012. http://www.daka.org.tr, Accessed: 15.06.2014.
Sertkaya H, Şındak N: Şanlıurfa'nın Birecik ilçesi ve köylerinde koyun piyeteninin insidansı ve iki ayrı ilaç kombinasyonuyla sağaltımı. Vet Cerrahi Derg, 10 (1-2): 48-54, 2004.
Kaler J, Green LE: Farmers' practices and factors associated with the prevalence of all lameness and lameness attributed to interdigital dermatitis and footrot in sheep flocks in England in 2004. Prev Vet Med, , 52-59, 2009. DOI: 10.1016/j.prevetmed.2009.08.001
Yavru N, Özkan K, Elma E: Küçük Ruminantların Ayak Hastalıkları, "Ayak Hastalıkları ve Ortopedi". Selçuk Üniv. Vet. Fak. Yayınları, s.188-192, Ofset Matbaası, Ankara, 1990.
Roger PA: The impact of disease and disease prevention on sheep welfare. Small Rumin Res, 76, 104-111, 2008. DOI: 10.1016/j. smallrumres.2007.12.005
Lovatt FM: Clinical examination of sheep. Small Rumin Res, 92, 72-77, DOI: 10.1016/j.smallrumres.2010.04.020
Conington J, Hosie B, Nieuwhof GJ, Bishop SC, Bünger L: Breeding for resistance to footrot- the use of hoof lesion scoring to quantify footrot in sheep. Vet Res Commun, 32, 583-589, 2008. DOI: 10.1007/s11259-008- x
Fitzpatrick J, Scott M, Nolan A: Assessment of pain and welfare in sheep. Small Rumin Res, 62, 55-61, 2006. DOI: 10.1016/j. smallrumres.2005.07.028
Cihan M, Baran V: Ağrı ve kontrolü. Özaydın İ (Ed): Veteriner Acil Klinik: İlkyardım-Transport-İlk Müdahale. 99-105, Eser Ofset, Erzurum, 2004.
Kaler J, Green LE: Recognition of lameness and decisions to catch for inspection among sheep farmers and specialists in GB. BMC Vet Res, 4, , 2008. DOI: 10.1186/1746-6148-4-41
Allan S: Foot abscess in sheep. http://www.dpi.nsw.gov.au/data/ assets/pdf_file/0013/314410/Foot-abscess-in-sheep.pdf, Accessed: 20 May 2014.
Kaler J, Green LE: Naming and recognition of six foot lesions of sheep using written and pictorial information: A study of 809 English sheep farmers. Prev Vet Med, 83, 52-64, 2008. DOI: 10.1016/j. prevetmed.2007.06.003
Nonga HE, Makungu M, Bittegeko SBP, Mpanduji DG: Occurrences and management of lameness in goats: A case study of Magadu farm, Morogoro, Tanzania. Small Rumin Res, 82,149-151, 2009. DOI: 10.1016/j. smallrumres.2009.02.001
Hodgkinson O: The importance of feet examination in sheep health management. Small Rumin Res, 92, 67-71, 2010. DOI: 10.1016/j. smallrumres.2010.04.007
Kaler J, Medley GF, Gronogo-Thomas R, Wellington EMH, Calvo- Bado LA, Wassink GJ, King EM, Moore LJ, Russell C, Green LE: Factors associated with changes of state of foot conformation and lameness in a flock of sheep. Prev Vet Med, 97, 237-244, 2010. DOI: 10.1016/j. prevetmed.2010.09.019
Gelasakis AI, Oikonomou G, Bicalho RC, Valergakis GE, Fthenakis GC, Arsenos G: Clinical characteristics of lameness and potential risk factors in intensive and semi-intensive dairy sheep flocks in Greece. J Hellenic Vet Med Soc, 64 (2): 123-130, 2013.
Arslan C, Tufan T: Kars yöresinde farklı tarihlerde biçilen çayırların verim özellikleri, besin madde içerikleri ve en uygun biçim tarihinin belirlenmesi. Atatürk Üniv Vet Bil Derg, 6 (2): 131-138, 2011.
Işık S, Kaya İ: Vejetasyon döneminin mera kalitesi ile merada otlayan tuj ırkı koyun ve kuzuların besi performansı üzerine etkisi. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 17, 7-11, 2011. DOI: 10.9775/kvfd.2010.1964
Christodoulopoulos G: Foot lameness in dairy goats. Res Vet Sci, 86, 284, 2009. DOI: 10.1016/j.rvsc.2008.07.013
İn M, Sarıtaş ZK: Afyon bölgesi koyunlarında ayak hastalıkları prevalansının araştırılması. Kocatepe Vet Derg, 7 (1): 17-25, 1014.
Avki S, Temizsoylu D, Yiğitarslan K: Burdur yöresi koyunlarında ayak hastalıklarının dağılımı ve çevresel faktörler yönünden değerlendirilmesi. Vet Cerrahi Derg, 10 (1-2): 5-12, 2004.
Alkan F, Yavru N: The role of copper and zinc in the etiology of foot rot of sheep in Konya region of Turkey. Isr J Vet Med, 56 (1): 33-36, 2001.
Toprak, Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü: http://www.tgae.gov.tr/www/tr/Icerik.asp?ID=750, Accessed: 04.2014.
İzci C, Koç Y, Avki S, Kul M: Konya bölgesi koyunlarında görülen ekstremite ve ayak hastalıklarının klinik ve radyolojik olarak değerlendirilmesi. Vet Bil Derg, 10 (1-2): 16-21, 1994.
Winter AC: Treatment and control of hoof disorders in sheep and goats. Vet Clin North Am: Food Anim Pract, 27, 187-192, 2011. DOI: 1016/j.cvfa.2010.10.018
Winter AC: Lameness in sheep. Small Rumin Res, 76, 149-153, 2008. DOI: 10.1016/j.smallrumres.2007.12.008
DEFRA: Lameness in Sheep. 2003. www.defra.gov.uk/corporate/ publications/pubfrm.htm, Accessed: 23.05.2014.
Winter A: Differential diagnosis of lameness in sheep. 15th International Symposium & Conference on Lameness in Ruminants, 9-13 June, Kuopio/Finland, 2008.
Yadav SS, Nigam JM, Chawla SK, Singh J: Prevalance of foot diseases in sheep at organized farms of Hisar. Indian J Anim Sci, 60 (7): 816, 1990.
Mahin L, El Haleq A: Some digital diseases in native moroccan sheep in extensive and oasis conditions. Fourth International Symposium on 'Disorders of Ruminant Digit'. 7-10 October, Paris, 1982.
Costa N, Fiore M, Aloe L: Healing action of nerve growth factor on lameness in adult goats. Ann Ist Super Sanita, 38 (2): 187-194, 2002.