Ali TAHİROV, Habib HÜSEYNOV, Elsever ESEDOV

Nahcivan Özerk Cumhuriyetinde bal Arısı (Apis mellifera L.) kolonilerinin gelişim süresinin hızlandırılması yollarının araştırılması

Bu araştırmada bitki örtüsüne göre birbirinden farklı olan, birbirini tamamlayan ve arıcılığın devamını sağlayan ova, orta dağlık ve dağlık arazileri olan Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nde yerleşmiş bal arısı kolonilerinin gelişim hızının artırılması yolları araştırıldı. Bu amaçla deneme grupları oluşturulurken; kolonideki arı yoğunluğuna, yem miktarına, petek sayısına ve larva miktarına bağlı olarak deneme grupları ve kontrol grubu oluşturuldu. Kontrol grubu, orta dağlık arazilerde yaşayan kolonilerden oluşturuldu ve yıl içinde orta dağlık arazide bırakıldı. Deneme grubu kolonileri ise; ilkbahar ve sonbaharda Aras Nehri boyu, ova tipi arazide, kışın orta dağlık arazide, esas polen döneminde ise orta dağlık ve dağlık arazilere taşındı. Deneme grubu kolonileri, kontrol grubu kolonilerinden farklı olarak sonbahar döneminde Aras Nehri boyu, ova tipi araziye taşındığından (10.09.2007-04.10.2007 tarihlerinde) populasyon yoğunluğunda %13.3, %12.5 ve %13.3 (P≥0.95) ve larva sayısında %15.5, %38.5 ve %21.3 (P>0.95) ve bal miktarında ise %34.1, %35.9 ve %34.7 (P>0.95) artış olduğu tespit edildi. Kışlatmadan çıktıktan sonra deneme grupları ve kontrol grubu karşılaştırıldığında (05.03.2008): deneme grubu arı kolonilerinin; yoğunluğunda %7.5 (P0.099) ve %17.9 ve 4.92 oranında daha fazla bal elde edildi. Sonuç olarak Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nde arı kolonilerinin mevsim içerisinde elverişli olan bölgelere zamanında taşınmasına bağlı olarak; populasyon yoğunluğunun ve bal veriminin arttığı tespit edildi.

Anahtar Kelimeler:

populasyon yoğunluğu, büyüme oranı, sonbahar, Apis mellifera, kış, ilkbahar, populasyon, bal arısı

Investigation into ways to improve growth process of honey bee (Apis mellifera L.) colonies in Nakhchivan Autonomous Republic

This study investigated the ways by which growth rate of honeybee colonies can be improved in Nakhchivan Autonomic Republic where the colonies are located in lowlands, moderate highlands and highlands that differ in plant flora but completing each others. For this purpose, control and experimental groups were established based on the bee population intensity, available amount of feed, number of honeycombs and larvae. The control group comprised colonies located in moderate-highland and was left there throughout the year. The experimental group was kept in lowland along side Aras River in spring and autumn, in moderate highland in winter season and both moderate highland and highland during nectarous period. The experimental group, differing from the control, was moved to the lowland along side the Aras River during autumn (between 10.09.2007 and 04.10.2007) their population density increased by 13.3%, 12.5% and 13.3% (P>0.95), the proportion of larvae raised by 15.5%, 38.5% and 21.3% (P>0.95) and the proportion of honey also increased by 34.1%, 35.9% and 34.7% (P>0.95%). Following wintering (05.03.2008) the population density was 75% (P<0.95) and the amount of honey increased by 28.9 % (P>0.95) in the experimental group when compared to the control group. In the experimental bee colonies, number of larvae feeding per square meter was 28.1 while it was nil in the control in autumn. During the period of spring and the summer (17.03. 2008 – 08. 08.2008) colonies in experimental group was higher by 10.5 - 41.7 % (P>0.95), number of bee larvae was over 21 and 2.99 times higher% (P>0.099) and the amount of bee production was more 17.9% and 4.92 fold higher(P>0.099) than that of control group. In conclusion, the population density and honey production could be improved in Nakhchivan Autonomic Republic depending on moving bee colonies to suitable localities during appropriate season in time.

Keywords:

population density, growth rate, autumn, Apis mellifera, winter, spring, populations, honey bees,

PDF

___

1.Babayev SY: Nahcivan Muhtar Respublikasının Coğrafiyası. Bakı, Elm, 1999.
2.Quliyev EM: Azerbaycanın bal veren bitkileri. Azerneşr, Bakn, 1958.
3.Hüseynov HT: Nahcivan ÖC-de arıcılığın inkişaf perspektivleri. NDU-nun Heberleri, (Tebiet Elmleri ve Tibb Seriyası), 1 (19): 79-81, 2006.
4.Sultanov RL: Azerbaycanda bal arısının bioloji hüsusiyyetleri. İrşad, Bakn, 1993.
5.Kırpık MA, Bututaki Ö, Tanrıkulu D: Determinin the relative abundanca of honey bee (Apis mellifera L.) races in Kars plateau and evaluating some of their characteristics. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16 (Suppl-B): S277-S282, 2010.
6.Memmedov EM: Nahcivan ÖC-in mezofil subalp ve mezofil meşe (dağ) tahnl-mühtelifotlu çemenliklerinin balveren bitkileri. Nahcivan Ö.C.nin tabii ihtiyatlarn ve onlardan daha semereli istifade yolları. Beynelhalq Sinpoziumun Materialları. s. 63-65, Qeyret Neşriyyatn, Nahcivan, 2001.
7.Lebedev VN, Bilaş HQ: Bioloqiya Pçelinnoy Cemii. Aqropromizdat, Moskva, 1991 (in Russian).
8.Taranov QF: Promişlennaya Tehnoloqiya Poluçeniya i Pererabotki Produktov Pçelovodctvo. Aqropromizdat, Moskva, 1987 (in Russian).
9.Avcı, M, Hatipoğlu R, Yücel H, Gültekin R: Tozlayıcı arıların yonca (Medicago staiva L.) klon hatlarının meyve ve tohum tutmasına etkisi. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16 (Suppl-B): S305-S311, 2010.
10.Tahirov AS: Nahcivan ÖC-in muhtelif bölgelerinde arn ailelerinin il erzinde inkişaf dinamikası. AMEA-ın Nahcivan Bölmesinin Heberleri, 3 (21): 177-182, 2006.
11.Seyidli MM: Nahcivan ÖC arazisinde bal arısının cinsleri ve onun populyasiyaları. Azerbaycanda elmin inkişafı ve regional problemlere hesr olunmuş elmi konfransnn materiallarn. s. 454-457, Nurlan Matbaasn, Bakn, 2005.
12.İnci A: Ana Arı Üretimi. Önder Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara, 1999.
13.Öder E: Uygulamalı Ana Arn Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul, 1997.
14.Jerebkin MV: Zimovka Pçel. Rosselxozizdat, Moskva, 1979 (in Russian).
15.Sultanov RL, Seyidov MM: Sarı Qafqaz Bal Arısının (Apis mellifera caucasic flova) Biokimyevi ve Fizioloji Hüsusiyyetleri. ADNA Metbeesi, Bakn, 2006.
16.Ferat G, Dadaloğlu A: Arıcılığın Temel Esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum, 2002.
17.Jones JC, Helliwell PA, Beekman M, Maleszka R, Oldroyd BP: The effects of rearing temperature on developmental stability and learning and memory in the honey bee, Apis mellifera. J Comp Physiol A, 12, 1121-1129, 2005.
18.Kırpık MA, Aydoğan MN, Örtücü S, Hasenekoğlu İ: Kafkas arısı (Apis mellifera caucasica Pollmann, 1889) (Hymenoptera: Apidae)’nın, dış yüzey ve sindirim sistemi mikrofungus florasının belirlenmesi. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 16 (Suppl-B): S347-S352, 2010.
19.Duman Aydın B, Sezer Ç, Bilge Oral N: Kars’ta satışa sunulan süzme balların kalite niteliklerinin araştırılması. Kafkas Univ Vet Fak Derg, 14 (1): 89-94, 2008.
20.Tryasko VV: Nekatornye voprosn bioloqii i razmnojeniya. J Pçelovodstvo, 9, 12, 1989 (in Russian).
21.Free JB: The social organization of honey bees. Edward Arnold Ltd, London, 1977.
22.Ploxinskiy NA: Biometriya. Moskva, 1970 (in Russian).
23.Abdinbeyova AE, Qedimov VE, Esgerzade HZ: Muhtelif zonalarda kışlamadan sonra arı ailesinin veziyyeti ve inkişafı. AMEA-nın Heberleri, Biologiya Elmleri Seriyası, 1 (3): 68-73, 2001.
24.Esedov ES: Nahcivan ÖC-de bal arısının davranışının fenotipik hüsusiyyetleri. AMEA-nın Meruzeleri, 2, 90-95, 2007.
25.Lebedev VN: İntensivnaya texnoloqiya medosbora. J Pçelovodstvo, 1, 6-9, 1991 (in Russian).