ERZURUM İLİNDE YAPILAN KAZILAR HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Erzurum Bölgesi'nde, 1942-1944 yılları arasında Erzurum Ovası'ndaki Karaz Höyük'te H. Z. Koşay tarafından kazı çalışmaları başlatılmıştır. Karaz'ı takip eden Pulur ve Güzelova kazıları H. Z. Koşay ve H. Vary tarafından yürütülmüştür. Pasinler, Sos Höyük'te A. Sagona'nın başkanlığında ve A. Ceylan başkanlığındaki ekibinde katıldığı kazı çalışmaları uzun süre devam etmiştir. Ayrıca, Pasinler Bulamaç Höyük'te Erzurum Müze başkanlığında yapılmış olan kazı ile Erzurum Müzesi adına bilimsel başkanlığı A. Ceylan tarafından yapılan Pasinler Kale Kazısı ve Erzurum Kale Kazısı yürütülmüştür. Erzurum'un stratigrafik verisi bakımından çok önemli veriler ortaya koyan Sos Höyük ile ilgili ilk bilimsel çalışmalar, H. Z. Koşay tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonra yapılan yüzey araştırmalarında detaylı olarak incelenen Sos Höyük'te ilk kazı çalışmaları 1994 yılında yapılmıştır. 1994 yılında Erzurum Müze Müdürlüğü adına müze müdürü Mustafa Erkmen başkanlığında Melbourne Üniversitesi'nden A. Sagona'nın katılımıyla başlayan kazılar daha sonra Bakanlar Kurulu kararı ile A. Sagona başkanlığında devam etmiştir. Kazılarda Geç Kalkolitik Çağ'dan günümüze kadar aralıksız olarak devam eden kültür tabakaları tespit edilmiştir

An Evaluation on the Excavations on the Erzurum Province

In Erzurum province, excavated works in Karaz Hoyuk in Erzurum Lowland were started between 1942 and 1944 by H. Z. Kosay. Pulur and Guzelova excavations following Karaz were carried out by H. Vary. In Pasinler, Sos Hoyuk, the excavation works under the presidency of A. Sagona and also with the crew of A. Ceylan continued for a long time. Besides, the excavation under the leadership of S. Guneri in Pasinler, Bulamac Hoyuk and Pasinler Castle and Erzurum Castle excavations on behalf of Erzurum Museum were performed under the presidency of A. Ceylan. The first scientific studies related to Sos Hoyuk that put forward very important data in terms of stratigraphic data were carried out by H. Z. Kosay. In Sos Hoyuk which was scrutinised in later surface works, the first excavations were executed in 1994. In 1994, the excavations launched in the name of Erzurum Museum Directorate under the presidency of Mustafa Erkmen, the Director of the Museum, with the participation of A. Sagona from the University of Melbourne were led by A. Sagona with council of minister's decision. In these excavations, culture layers lasting continuously from late chalcolithic age to the present were identified

PDF

___

BURNEY, C. 1958: "Eastern Anatolia in the Chalcolithic and Early Bronz Age", Anatolian Studies, Sa: 8, s. 157-208.

CEYLAN, A. 2001: "1999 Yılı Erzincan ve Erzurum Yüzey Araştırmaları", AST, Sa: XVIII/2, s. 71-82. CEYLAN, A. 2002: "2000 Yılı Erzincan ve Erzurum Yüzey

CEYLAN, A. 2004: "2002 Yılı Erzincan, Erzurum, Kars ve Iğdır illeri Yüzey

Araştırmaları", AST, Sa: XXI/2, s. 266; ŞENYURT, S. Y.-H. EKMEN, 2005:

Tetikom Höyük: Pasinler Ovasında Bir Demir Çağı Yerleşmesi / AnIron Age

Settlement in Pasinler Plain, Ankara, s. 10-14; CEYLAN, A. 2008: 139; KOZBE,

G.-A. CEYLAN vd. 2008: Küçüktuy; ÖZGÜL, O. 2011: 135. Araştırmaları", AST, Sa: XIX/2, s. 165-178.

CEYLAN, A. 2003: "2001 Yılı Erzincan, Erzurum ve Kars İlleri Yüzey Araştırmaları" AST, Sa: XX/2, s. 311-324.

CEYLAN, A. 2004: "2002 Yılı Erzincan, Erzurum, Kars ve Iğdır illeri Yüzey Araştırmaları, AST, Sa: XXI/2, s. 263-272.

CEYLAN, A. 2005: "The Erzincan, Erzurum and Kars Region in The Iron Age", Anatolian Iron Ages, Sa: V, London, s. 21-29.

CEYLAN, A. 2008: Doğu Anadolu Araştırmaları Erzurum-Erzincan-Kars- Iğdır (1998- 2008), Erzurum.

CEYLAN, A. 2015: Doğu Anadolu Araştırmaları Erzurum-Erzincan-Kars- Iğdır (2008-2014), Erzurum.

ERKMEN, M.-A. CEYLAN vd. 2002: "2000 Yılı Erzurum Kale Kazısı", Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Sa: XII, s. 73-85.

ERKMEN, M.-A. CEYLAN, 2003: "2001 Yılı Pasinler Kale Kazısı", Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Sa: XIII, Ankara, s. 17-28.

ERKMEN, M.-A. CEYLAN vd. 2007: "2005 Yılı Erzurum Kale Kazısı", Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, Sa: XV, s. 1 vdd.

ERKMEN, M.-A. CEYLAN vd. 2008: "2006 Yılı Erzurum Kale Kazısı", KST, Sa: XXIX/3, s. 491-505.

ERKMEN, M.-A. CEYLAN vd. 2009: "2007 Yılı Erzurum Kale Kazısı", KST, Sayı: XXX/2, s. 217-233.

ERKMEN, M.-Y. GÜNAŞDI vd. 2011: "2009 Yılı Erzurum Kale Kazısı", KST, Sa: XXXII/3, s. 148-166.

GÜNAŞDI, Y. 2013: Karasu, (Yukarı) Havzasındaki Tarihi ve Arkeolojik Veriler, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

GÜNAŞDI, Y. 2015: "Erzurum Kale Kazısı", Uluslararası Doğu Anadolu Güney Kafkasya Kültürleri Sempozyumu Bildiriler, Sa: II, Cambridge, s. 343- 359.

GÜNERİ, A. S. 1987: Erzurum Çevresinin Ön-Urartu Yerleşim Birimleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

GÜNERİ, S. 2005: "Erzurum Bulamaç Höyük 2003 -2004 Yılı Kazılarının sonuçları ve Doğu Anadolu Geç Karaz Evresi Araştırmaları", Arkeoloji, Anadolu, Avrasya, Sa: II, İzmir, s. 7-15.

KİBAROĞLU, M.-A. SAGONA vd. 2011: "Petrographic and geochemical investigations of the late prehistoric ceramics from Sos Höyük, Erzurum (Eastern Anatolia)", Journal of Archaeological Science, Sa: 38, s. 3072- 3084.

KOŞAY, H. Z. 1948: "Karaz Sondajı", TTK, Sa: III, Ankara, s. 165-169.

KOŞAY, H. Z. 1962: "Pulur Kazısı, 1960", TAD, Sa: XI, Ankara, s. 25-28.

KOŞAY, H. Z. 1964: "Pulur ve Güzelova (Erzurum Araştırmaları)", Atatürk Konferansları, Sa: I, Ankara, s. 91-94.

KOŞAY, H. Z. 1967: "Pulur Kazısı", Türk Tarih Kongresi, Sa: VI, Ankara, s. 14- 15.

KOŞAY, H. Z. 1984: Erzurum ve Çevresinin Dip Tarihi, Ankara.

KOŞAY, H. Z.-H. VARY, 1964: Pulur Kazısı, Ankara.

KOŞAY, H. Z.-H. VARY, 1967: Güzelova (Tufanç) Erzurum Kazısı 1961, Ankara.

KOŞAY, H. Z.-K. TURFAN, 1959: "Erzurum-Karaz Kazısı Raporu", Belleten, Sa: XXIII/91, Ankara, s. 349-413.

KOZBE, G.-A. CEYLAN vd. 2008: Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri-6a-b Demir Çağları, İstanbul.

KÖKTEN, İ. K. 1952: "Anadolu Prehistorik Yerlerinin Dağılışı Üzerinde Bir Araştırma", DTCFD, Sa: 10/3-4, s. 167-207.

LAMB, W. 1954: "The Culture of North-East Anatolia and its Neighbours", AS, Sa: IV, s. 21-32.

ÖZGÜL, O. 2011: Eskiçağda Yukarı Aras Vadisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

ÖZGÜL, O. 2016: "Erzurum'da Stratejik Bir Urartu Kalesi: Tepeköy (Pir Ali Baba)", TÜBA-AR, Sa: 19, Ankara, s. 137-159.

PEHLİVAN, M. 1984: En Eski Çağlardan Urartu'nun Yıkılışına Kadar Erzurum ve Çevresi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

SAGONA, A. 1984: "The Caucasian Region in the Early Bronze Age", BAR, Sa: CCXIV, Oxford.

SAGONA, A. 2000: "Sos Höyük and the Erzurum Region in Late Prehistory a Provisional Chronology for Northeast Anatolia", Chronologies des Pays du Caucase et de L'Euphrateaux IVe - IIIe Millenaires: Actesdu Colloqued, İstanbul, s. 329-373.

SAGONA, A. 2004: "Social Boundaries and Ritual Landscapes in Late Prehistoric Trans Caucasusand Highland Anatolia", By A. Sagona, Peeters (ed.). Ancient Near Eastern Studies Supplement, Sa: 12, A View From The Highlands Archaeological Studies in Honour Charles Burney, s. 475-538.

SAGONA, A. G.-C. SAGONA vd. 1995: "Excavations at Sos Höyük-1994 First Preliminary Report", Anatolian Studies, Sa: XLV, London, s. 193-218.

SAGONA, A.G.-C. SAGONA vd. 1996: "Excavations at Sos Höyük-1994", KST, Sa: XVII/1, s. 129-150.

SAGONA, A.-M. ERKMEN vd. 1996: "Excavations at Sos Höyük, 1996: Second Preliminary Report", Anatolian Studies, Sa: XLVI, London, s. 27-48.

SAGONA, A.-M. ERKMEN vd. 1997: "Excavations Sos Höyük 1995", KST, Sa: XVIII/1, s. 137-143.

SAGONA, A. G-C. SAGONA vd. 1997: "Excavations at Sos Höyük 1996: Third Preliminary Report", Anatolica, Sa: XXIII, s. 181-226.

SAGONA, A. G-C. SAGONA vd. 1998: "Excavations at Sos Höyük 1997: Fourth Preliminary Report", Anatolian Studies, Sa: XXIV, s. 31-64.

SAGONA, A. G.-M. ERKMEN vd. 1998: "Excavations Sos Höyük 1996", KST, Sa: XIX/1, s. 245-250.

SAGONA, A. G.-M. ERKMEN vd. 1999: "Excavations at Sos Höyük, 1997", KST, Sa: XX/1, s. 205-206.

SAGONA A. G-C. SAGONA, 2000a: "Excavations at Sos Höyük, 1998", KST, Sa: XXI/1, s. 143-144.

SAGONA, A. G-C. SAGONA, 2000b: "Excavations at Sos Höyük 1998 to 2000 Fifth preliminary Report", ANES, Sa: XXXVII, Australia, s. 56-127.

SAGONA, A. G-C. SAGONA, 2001: "Excavations at Sos Höyük, 1999", KST, Sa: XXII/1, s. 129-131.

SAGONA, A. G.-C. SAGONA, 2003: "The Upper Levels at Sos Höyük, Erzurum: A Reinterpretation of The 1987 Campaıgn", Anatolia Antiqua, Sa: XI, s. 101-109.

ŞENYURT, S. Y. 2005a: Tasmasor, Ankara.

ŞENYURT, S. Y. 2005b: Büyükardıç, Ankara.

ŞENYURT, S. Y.-H. EKMEN, 2005: Tetikom: Pasinler Ovasında Bir Demir Çağı Yerleşmesi / AnIron Age Settlement in Pasinler Plain, Ankara.

ŞENYURT, S. Y.-R. İBİŞ, 2005: Güllüdere, Ankara.

ÜNGÖR, İ. "Hasankale (Pasinler) Kale Kazıları", Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu, Sa: III, Erzurum, (Baskıda).

YAKAR, J. 1984: "Regional and Local Schools of Metalwork in Early Bronze Age Anatolia", Anatolian Studies, Sa: 34, London, s. 59-86.

YAKAR, J. 1985: "The Late Prehistory of Anatolia. The Late Chalcolithic and Early Bronze Age", BAR International Series, no: 286, c. 2, Oxford, s. 285-310.