BAHATTİN ÇELİK

YENİ BULUNTULAR IŞIĞINDA SERAMİKSİZ NEOLİTİK DÖNEM ERKEK FİGÜRLERİ

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde son yıllarda yapılan kazı ve araştırmalar sonucu, Seramiksiz Neolitik döneme ait büyük ve küçük boyutlarda stilize olarak yapılmış erkek heykelleri ele geçmiştir. Bu erkek figürleri benzer özelliklere sahiptir. Yapılan çalışmada, Neolitik dönemde erkek figürlerinin gelişim aşamaları üzerinde durulmuştur. Özellikle, Nevali Çori, Göbekli Tepe, Urfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Kilisik ve Gaziantep'ten ele geçmiş erkek figürleri bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır

Aceramic Neolithic Period Male Figures in the Light of New Finds

As a result of recent excavations and surveys carried out in the south-east Anatolia, big and small sized and stylized male statues have been revealed. These figures have similar features. In this study, the development processes of the male figures in the Pre-Pottery Neolithic period has been emphasized. Especially, the male figures found in Nevali Çori, Göbekli Tepe, Urfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Kilisik and Gaziantep have provided a basis for this study

PDF

___

BECKER N. - O. DIETRICH - T. GÖTZELT - Ç. KÖKSAL-SCHMIDT - J. NOTROFF - K. SCHMIDT. 2012: "Materialien zur Deutung der Zentralen Pfeilerpaare des Göbekli Tepe und weiterer Orte des obermesopotamischen Frühneolithikums", Zeitschrift für Orient- Archaeologie (ZOrA) 5, 14-43.

BEILE-BOHN M. - C. GERBER - M. MORSCH - K. SCHMIDT. 1998: "Frühneolithische Forschungen in Obermesopotamien. Göbekli Tepe und Gürcütepe" Istanbuler Mitteilungen (IstMitt) 48: 5-78.

BENEDICT P. 1980: "Survey Work in Southeastern Anatolia", (Eds.) H. Çambel - R. J. Braidwood, Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Basım No. 2589, İstanbul, 107- 149.

BULGAN F. - B. ÇELİK 2011: "A New Statue from Gaziantep in Southeast Turkey" (Eds.) H. Taşkıran, M. kartal, K. Özçelik M. B. Kösem, G. Kartal, Işın Yalçınkaya'ya Armağan. Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 85-90.

ÇELİK B. 2000a: "An Early Neolithic Settlement in the Center of Sanliurfa, Turkey", The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo- Lithics, 2/3, 4-6.

ÇELİK B. 2000b: "A New Early-Neolithic Settlement: Karahan Tepe" The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, 2/3, 6- 8.

ÇELİK B. 2003: Şanlıurfa Kent Merkezinde Çanak Çömleksiz Bir Neolitik Yerleşim: Yeni Mahalle. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

ÇELİK B. 2005: "A New Statue of the Early Pre-Pottery Neolithic Period from Gaziantep, Southeastern Turkey" Neo-Lithics, 1/05, 28-29.

ÇELİK B. 2004: "A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Hamzan Tepe" The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, 04-2, 3-5.

ÇELİK B. 2006a: "A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Sefer Tepe" The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo- Lithics,06-1, 23-25.

ÇELİK, B. 2006b: "A New Lower Paleolithic Open Air Station and Early Neolithic Settlement" Hayat Erkanal'a Armağan, Kültürlerin Yansıması, Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections, Homer Kitapçılık ve Yayınevi Ltd. Şti. İstanbul, 222-224.

ÇELİK, B. 2007: "Yeni Mahalle, Balıklıgöl Höyüğü" Anadolu'da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa'ya Yayılımı, Türkiye'de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, (Eds.) M. Özdoğan - N. Başgelen, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 165-178.

ÇELİK B. 2010: "Hamzan Tepe in the light of new finds" Documenta Praehistorica XXXVII, 257-268.

ÇELİK B. 2011: "Karahan Tepe: a new cultural centre in the Urfa area in Turkey" Documenta Praehistorica XXXVIII, 241-253.

ÇELİK B. 2015a: "Neolithic Settlements of Şanlıurfa in Southeastern Turkey" Recent Studies on the Archaeology of Anatolia, (Eds.) E. Laflı - S. Patacı, BAR International Series. 2750, Oxford, 441-452.

ÇELİK B. 2015b: "Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması", Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, Belgü 2, 79-99.

ÇELİK B. - M. GÜLER - G. GÜLER 2011: "A New Pre-Pottery Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Taşlı Tepe / Türkiye'Nin Güneydoğusunda Yeni Bir Çanak Çömleksiz Neolitik Yerleşim: Taşli Tepe", Anadolu /Anatolia 37, 225-236.

DAI 2008: Göbekli Tepe, Jahresbericht 2007, Archaeologischer Anzeiger 2008/1, İstanbul Abteilung, 161-162.

DAI 2014: Göbekli Tepe, e- Forschungs Berichte des DAI 2014, Faszikel 1, 131- 135.

DAI 2015: Göbekli Tepe, e- Forschungs Berichte des DAI 2015, Faszikel 3, 149- 151.

DIETRICH O. - M. HEUN - J. NOTROFF - K. SCHMIDT - M. ZARNKOW 2012: "The role of cult and feasting in the emergence of Neolithic communities. New evidence from Göbekli Tepe, south-eastern Turkey" Antiquity 86: 674-695.

DIETRICH, O. - Ç. KÖKSAL-SCHMIDT - C. KÜRKÇÜOĞLU - J. NOTROFF - K. SCHMIDT 2014: " Göbekli Tepe. Preliminary Report on the 2012 and 2013 Excavation Seasons." Neo-Lithics,14-1, 3-17. GEBEL, H.G. 1984:

Dasakeramische Neolithikum Westasiens.

Subsistenzformen und Siedlungsweisen. TAVO Beihefte, Reihe B, Nr 52, Wiesbaden.

GÜLER M. - B. ÇELİK 2015: Şanlıurfa Bölgesi Neolitik Dönem Araştırmaları. Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Dergisi, Belgü 1, 76-102.

HAUPTMANN H. 1991/1992: "Eine Siedlung des akeramischen Neolithikums am mittleren Euphrat" Nürnberger Blaetter zur Archaeologie (NBZA) 8: 15-33.

HAUPTMANN H. 1993: "Ein Kultgebäude in Nevalı Çori" (Eds.) M. Frangipane - H. Hauptmann - M. Liverani - P. Matthiae - M.J. Mellink. Between the Rivers and Over the Mountains. Archaeologia Anatolica et Mesopotamica Alba Palmieri Dedicata, Università Delgi Studi di Roma (La Sapiensa), Roma, 37-69.

HAUPTMANN H. 1999: "The Urfa Region", (Ed.) M. Özdoğan, Neolithic in Turkey, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul, 65-86.

HAUPTMANN H. 2000: "Ein frühneolithisches Kultbild aus Kommogene" (Ed.) J. Wagner, Gottkönige am Euphrat, Neue ausgrabungen und forschungen in Kommagene. Verlag Philipp von Zapern, Mainz, 5-9.

HAUPTMANN H. 2003: "Eine frühneolitische Kultfigur aus Urfa" (Eds.) M. Özdogan - H. Hauptmann - N. Başgelen. From Village to Cities. Early Villages in the Near East I. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 622- 636.

HAUPTMANN H. 2012: "Ein frühneolithisches Kultbild aus Kommogene." (Ed.) J. Wagner, Gottkönige am Euphrat, Neue ausgrabungen und Forschungen in Kommagene, Darmstadt/Mainz, 14-22.

HAUPTMANN H. - K. SCHMIDT 2007: "12000 Yıl Önce Anadolu, Erken Neolitik Dönem Yontuları" 12000 Yıl Önce Uygarlığın Anadolu'dan Avrupa'ya Yolculuğunun Başlangıcı, Neolitik Dönem. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 21-32.

KROMER B. ve K. SCHMIDT. 1998: "Two Radiocarbon Dates from Göbekli Tepe, South Eastern Turkey" Neo-Lithics 3/98, 8-9.

MULLER-NEUHOF B. 2006: "An EPPNB Human Sculpture from Sheikh Hassan" Neo-Lithics 2/06, 32-38.

NOTROFF J. - O. DIETRICH - K. SCHMIDT 2016: Gathering of the Dead ? The Early Neolithic Sanctuaries of Göbekli Tepe, Southeastern Turkey. (Eds.) C. Renfrew - M.J. Boyd - I. Morley. Death Rituals, Social Order and the Archaeology of Immortality in the Ancient World: Death Shall Have no Dominion. Cambridge, 65-81.

PICHON, J. 1985: "À Propos D'une Figurine Aviaire À Mureybet (Phase III A) 8000-7700 Avant J.C." Cahiers de l'Euphrate 4, 262-263.

SCHMIDT K. 1995: "Investigations in the Upper Mesopotamian Early Neolithic: Göbekli Tepe and Gürcütepe" Neo-Lithics 2/95, 9-10.

SCHMIDT K. 1996: "The Urfa Project 1996" Neo-Lithics 2/96, 2-3.

SCHMIDT K. 1997: "Snakes, lions and other animals: The Urfa Project 1997" Neo-Lithics 3/97: 8-9.

SCHMIDT K. 1997/1998: "Stier, Fuchs und Kranich- der Göbekli Tepe bei Şanlıurfa Frühneolithikums" Nürnberger Blaetter zur Archaeologie (NBZA) 14, 155-170. Bilderwelt des obermesopotamischen

SCHMIDT K. 1998a: "Frühneolithische Tempel Ein Forschungsbericht zum präkeramischen Neolithikum Obermesopotamiens" Mitteilungen der Deutschen Orient-Gesellschaft (MDOG) 130,17-49.

SCHMIDT K. 1998b: "Beyond Daily Bread: Evidence of Early Neolithic Ritual from Göbekli Tepe" Neo-Lithics 2/98, 1-5.

SCHMIDT K. 1999a: "Boars, Ducks, and Foxes-the Urfa Project 99" Neo- Lithics 3/99, 12-15.

SCHMIDT K. 1999b: "Frühe Tier und Menschenbilder vom Göbekli Tepe, Kampagnen 1995-1998, Ein kommentierten Katalog der Grossplastik und der Reliefs", Istanbuler Mitteilungen (IstMitt) 49: 5-21.

SCHMIDT K. 2000: "Zuerst kam der Tempel, dann die Stadt, Vorlaeufiger Bericht zu den Grabungen am Göbekli Tepe und am Gürcütepe 1995- 1999" Istanbuler Mitteilungen (IstMitt) 50, 5-41.

SCHMIDT K. 2002a: "Göbekli Tepe-Southeastern Turkey. The Seventh Campaing, 2001" Neo-Lithics 1/2002, 23-25.

SCHMIDT K. 2002b: "The 2002 Excavations at Göbekli Tepe (Southeastern Turkey). Impressions from an Enigmatik Site" Neo-Lithics 2/02, 8-13.

SCHMIDT K. 2006: "Animals and a Headless Man at Göbekli Tepe" Neo-Lithics 2/06, 38-40.

SCHMIDT K. 2008: "Göbekli Tepe-Enclosure C." Neo-Lithics 2/08, 27-32.

SCHMIDT K. 2010: "Göbekli Tepe-the Stone Age Sanctuaries. New result of ongoing excavations with a special focus on sculptures and high reliefs" Documenta Praehistorica XXXVII, 239-256.

VERIT, A. - C. KÜRKÇÜOĞLU - F. F. VERIT - H. KAFALI - E. YENİ 2005: "Paleoandrologic Genital and Reproductive Depictions in Earliest Religious Architecture: Ninth to Tenth Millennium BC." Urology 65/1, 208-210.