Genel Hatlarıyla Endülüs Arap Edebiyatı

Arapların Endülüs olarak adlandırdıkları bugünkü İspanya, Müslümanların yaptıkları İslam fetihlerinden sonra onların hâkimiyetlerine geçmiş ve 8 asır boyunca İslam beldesi olarak hüküm sürmüştür. Orada yaşayan Müslüman ve Gayr-ı Müslim halkın farklı alanlardaki çalışmaları ve çabaları sonucu Endülüs, parlak bir medeniyetin doğmasında büyük bir rol üstlenmiş; dil, edebiyat, kültür, eğitim, bilim ve sanatta kendine özgü bir yorum geliştirmiştir. Endülüs, toprakları üzerinde Arapça, İspanyolca, Berberice, Portekizce, Fransızca, Katalanca, Latince gibi farklı dilleri barındıran müşterek kültürün var olduğu toplumsal bir ortam olmuştur. Endülüs'ün kendine has şiir türlerinin olması Arap edebiyatına büyük katkılar sağlamış, oradaki bilginlerin nesir (düz yazı) türüne yaptıkları yeniliklerle ise de Arap nesrinde büyük bir gelişme kaydedilmiştir. Böylece Endülüs’te özgün bir Arap edebiyatı var olmuştur. Buna paralel olarak ise Endülüs'te Arap dilinin, Arap gramerinin oluşum süreci, Endülüs dil ve Arap dil okullarının kurulması, Endülüs Arap Edebiyatının oluşum sürecinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Bu makalede Endülüs'ün tarihinden, Endülüs edebiyatından, Endülüs'te Arap edebiyatının doğuşu ve geçirdiği evreler hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Endülüs Tarihi, Endülüs Edebiyatı, Endülüs Arap Edebiyatı

The Andalusian Arabic Literature in General

Andalus which was mentioned by Arabs for Spain was dominated by Muslims as a natural result of Islamic conquests in the history therein and has remained an Islamic region for 8 centuries. With the help of the struggles of Muslims and non-Muslims in different fields, Andalus undertook a major role in the birth of a bright civilization and it has developed a unique interpretation in Language-Literature, Education, Science and art. The social atmosphere occurred in which the common cultures dominate the Andalusian territories, including different languages such as Arabic, Berber Language, Spanish, Portuguese, Latin, French and Catalan. The existence of unique Andalusian poetry types has made great contributions to Arabic literature, and the novelties in prose literature which made by the scholars there, have made great progress in the Arabic prose literature. Thus, the independent Arabic literature has come into existence in Andalus. Concordantly, the process of formation of Arabic language and grammar in Andalus and the establishment of the schools of Andalus and Arabic language contributed to the formation process and development of Andalusian Arabic literature This article will provide information about the history of Andalus, the literature of Andalus, the birth of Arabic literatüre in Andalus and the stages it has undergone.

Keywords:

History of Andalus, Literature of Andalus, Andalusian Arabic Literature,

PDF

___

Aydın, Mustafa, Endülüs’ten İspanya’ya, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1992.
Düzgün, Osman, ''Endülüs’te Ortaya Çıkan Yeni Bir Şiir Türü: Muvaşşaha'', Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, sy. 38, İstanbul 2007.
el-İskenderi, Ahmed, Emin, Ahmed, el-Carim, Ali, Dayf, Ahmed, Tarihü'l-Edebi'l-Arabi, Daru'l İhya' el- 'Ulum, Beyrut 1994.
Ergüven, Şehabettin, ''Endülüs'te Dil ve Nahiv Çalışmaları'', Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 12, Çorum 2007, ss. 143-155.
Özdemir, Mehmet, '' Endülüs'', Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 5, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1995, ss. 211-225.
Salim, Seyyid Abdulaziz, Tarihu’l-Müslimin ve Asâruhum fi’l-Endelüs, İskenderiye 1985.
Şeyban, Lütfi, Endülüs, Albaraka Türk Yayınları, Sakarya 2014.
Toprak, Faruk, ''Endülüs Şiirine Genel Bir Bakış'', Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, sy. 1, Ankara 1999, ss. 131-158.
Tuzcu, Kemal, ''Endülüs Muvaşşahaları ve Harceler'', Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, sy. 56, Ankara 2016, ss. 79-99.
Yıldırım, Aydın, Endülüs’te Arap Dili Çalışmaları, (Yüksek Lisans Tezi) Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van 2007.
Yıldız, Musa, ''Zecel'', Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 44, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2013, ss. 176-177.