Erol Güngör Perspektifinden Ahlâk ve Ahlâkın Toplumsal Önemi

İnsanın kişilik yapısını, eylemlerini, bunlarla ilgili davranışlarını ve değerlendirmelerini tertip eden kaidelerin bütünü olan ahlâkın hem bireysel hem de toplumsal yönü bulunmaktadır. İnsan sosyal bir varlık olarak bir arada yaşama zorunluluğunda olduğuna göre, onları bir arada tutarak birlikteliklerini sağlayacak olan manevi değerlerin en başında ahlâk ve ahlâki kurallar gelir. Türk düşünce hayatının son dönemlerinde yaşamış ve sosyal bilimlerin birçok alanında görüşleri bulunan ünlü fikir insanı, mütefekkiri, münevveri ve kültür taşıyıcısı olan Erol Güngör, ahlâkı gerek psikolojik boyutta gerekse sosyolojik boyutta ele alarak incelemiştir. Güngör’e göre ahlâk, bir toplumun refahı ve huzuru için vazgeçilmez bir sistemdir. Ahlâk, bir insanın kişiliği hakkında fikir vermekle birlikte bir toplumun sosyal yapısı hakkında da ipuçları sunmaktadır. Ahlâkın oluşmasında ve temellendirilmesinde çevrenin ve ailenin çok önemli rolleri ve işlevleri bulunmaktadır. Bireyler ve toplumlar değişim gösterebildiğine göre ahlâk da değişime uğrayabilmektedir. Ancak bu değişim ahlâkın muhtevası ile ilgili değil biçimsel özelliği ile ilgilidir. Bu araştırmada, Türk sosyolojisinde Ziya Gökalp-Mümtaz Turhan çizgisinde hareket eden ve yapısal-işlevselci ekolün bir takipçisi sayılan Erol Güngör’ün ahlâk ve ahlâkın toplumsal yapı içindeki önemi ile ilgili görüşleri ele alınıp değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

AHLAK, DİN, SOSYAL AHLAK, AİLE AHLAKI, EROL GÜNGÖR

PDF

___

Anar, Suat. “Değerlerin Sosyolojik Açıdan İncelenmesi”. Çağdaş Eğitim Dergisi 82 (Ekim 1983). 8-44.
Aydın, Mustafa. “Değerler, İşlevleri ve Ahlak”. Eğitime Bakış Dergisi 19 (Ocak-Şubat-Mart 2011). 39-45.
Cevizci, Ahmet. Etiğe Giriş. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2002.
Çağrıcı, Mustafa. Ana Hatlarıyla İslam Ahlakı. İstanbul: Ensar Neşriyat Yayınları, 2019.
Gazali. İhyâu Ulumud Din-3. çev. Mehmed A. Müftüoğlu. İstanbul: Tuğra Neşriyat Yayınları, 2000.
Güngör, Erol - Işık, Emin. Ahlâk-Lise 2. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1977.
Güngör, Erol. “Buhranların Çaresi”. Zafer Dergisi 152 (Ağustos 1989). 30-31.
Güngör, Erol. Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Neşriyat Yayınları, 1998.
Güngör, Erol. Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. İstanbul: Yer-Su Yayınları, 2020.
Hallaç, Saliha - Öz, Fatma. “Aile Kavramına Kuramsal Bir Bakış”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi 6/2 (Kasım 2014). 142-153.
İbn Miskeveyh. Tehzîbu-l Ahlâk, çev. Abdulkadir Şener-İsmet Kayaoğlu-Cihat Tunç. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2017.
Karaman, Hüseyin. “İslam Ahlak Filozofları”. İslâm Ahlâk Esasları ve Felsefesi. ed. Müfit Selim Saruhan. 159-185. Ankara: Grafiker Yayınları, 2018.
Kaya, Mahmut. “Farabi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 12/145-162. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1995.
Kaymakcan, Recep - Meydan, Hasan. Ahlak Değerler ve Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları, 2014.
Kılıç, Recep. “Erol Güngör’ün Ahlak Anlayışı”. Prof. Dr. Erol Güngör Hatırasına Milli Kültürler ve Küreselleşme Tebliğler ve Tartışmalar. ed. Bahaeddin Yediyıldız-M. Çağatay Özdemir-Fahri Unan. 265-284. Konya: Türk Yurdu Yayınları, 1998.
Kınalızâde, Ali Çelebi. Ahlâk-ı Alâi. sad. Murat Demirkol. Ankara: Fecr Yayınları, 2019.
Köknel, Özcan. “Mutluluğun Kaynağı Ahlak ve Akıl”. Küreselleşme Ahlak ve Değerler. ed. Yurdagül Mehmedoğlu - Ali Ulvi Mehmedoğlu. 111-153. İstanbul: Litera Yayınları, 2006.
Merter, Feridun. 1950-1988 Yılları Arasında Köy Ailesinde Meydana Gelen Değişmeler: Malatya Örneği. Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1990.
Oskay, Feryal. “Kültürel ve Toplumsal Değişme Konusunda William Fielding Ogburn’un Görüşleri Üzerine Bir Deneme”. Eğitim ve Bilim Dergisi 3/13 (1978). 36-47.
Öztürk, Emine. Son Dönem Osmanlı Aydınlarından Muslihiddin Adil Taylan’ın Toplum ve Din Görüşleri. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi, 2017.
Öztürk, Emine. Türkiye’de Aile İçi Şiddet. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi, 2017.
Öztürk, Emine - Fidan, Ali. Klasik Sosyoloji Okumaları: Gaston Richard’ın “Sosyoloji’ye Giriş” Eseri Üzerine Bir Deneme. Ankara: Akademisyen Kitabevi Yayınları, 2019.
Öztürk, Emine - Demirdağ, Muhammet Fatih. “Toplumsal Kurumlar ve Din”. Din Sosyolojisi. ed. Emine Öztürk. 209-227. Ankara: Akademisyen Kitabevi, 2020.
Saruhan, Müfit Selim. “Ahlak ve Erdemin İnşası”. İslam Felsefesi Tarihi-1. ed. Bayram Ali Çetinkaya. 329-363. Ankara: Grafiker Yayınları, 2016.
Seyyar, Ali. Ahlak Terimleri (Ansiklopedik Sözlük). İstanbul: Beta Yayınları, 2003.
Yavuz, Sefer. “Dini Gruplar”. Din Sosyolojisi. ed. Osman Eyüpoğlu. 89-109. Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları, 2019.
Yazıcı, Mehmet. “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24/1 (2014), 209-223.
İnternet Kaynağı 1000kitap, “Aranan: öyle bir ömür sür ki”. Erişim 23 Mart 2022. https://1000kitap.com/oyle-bir-omur-sur-ki--247668