DİNİ ANLAMADA YÖNTEM SORUNU: “HASAN HANEFİ ÖRNEĞİ”

 Dinde hakikati, Allah’ın maksadı ortaya koyar. Din bilginleri dini metinlerden hareketle Allah’ın maksadını ortaya çıkarmada tekli ve çoklu yöntemler üzerinde durmuşlardır. Dini sosyal bir fenomen olarak değerlendiren Hasan Hanefi, sosyal bilimlerin yöntemini dini bilimlere de uygulamıştır. Ona göre dini ilimlerin yöntemi, sosyal bilimlerin yöntemiyle aynıdır. Sosyal bilimlerin yöntemi gibi dini bilimler de değişik yöntemlerle anlaşılabilir. Hasan Hanefi, düşünce tarihinde dini anlamada tek yöntem uygulamalarını çeşitli nedenlere bağlar. Bunların belli başlıları şunlardır: Yorum tekelciliği, dini otoritenin siyasallaşması, geleneğin dinileştirilmesi, dini metinlerin literal açıdan yorumlanmasıdır. İşte bu anlayış biçimlerine karşı çıkan Hasan Hanefi, ilahi dinlerin mesajlarını anlamada çoklu yöntemin çözüm olacağını ileri sürmüştür. 

THE PROBLEM OF METHODOLOGY IN UNDERSTANDING THE RELIGION: “THE EXAMPLE OF HASAN HANAFĪ”

It is Allah’s intention that determines the Truth in religion. Religious scholars have expressed single and multiple methods in exploring His intention. Hasan Hanafi, who accepts the religion as a social phenomenon, applied the method of social sciences also on religious sciences. According to him, the method of the religious sciences is identical with that of the social sciences. Just as the method of social sciences, religious sciences can be understood by means of various methods. Hasan Hanafi bases the single method applications in understanding religion within the history of thought on various reasons.  The main reasons are; the monopoly of interpretation, the politicization of the religious society, the religization of tradition, and the interpretation of the religious texts from the literal point.

___

  • Cürcânî, Seyyid Şerif, et-Ta’rîfât, Kahire, 1987.
  • Gündüz, Şinasi, Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara, 1998.
  • Hasan Hanefi, “Mesâdıru’l-Kahr Beyne’d-Dîn ve’s-Siyase”,
  • http://www.alarabiya.net/views/2006/12/16/29947.
  • Hasan Hanefi, “Direniş Kültürü” , çev. İsa Özkan, Doğudan, Yıl: 1, Sayı:2, (Kasım-Aralık 2007), 21.
  • Hasan Hanefi, Hısâru’z-Zamân, (el-Mâzi ve’l-Müstakbel), Kahire, 2006.
  • Kitab-ı Mukaddes.
  • Sennet, Rıchard, Otorite, (çev. Kamil Durand), İstanbul, 1992.
  • Şinasi Gündüz, Din ve İnanç Sözlüğü, Ankara, 1998, s. 332.
  • Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, (çev. Taha Parla), İstanbul, 1987.
  • Weber, Max, Economy and Society: An Outline of Interpretive Sociology. Edited by Guenther Roth and Claus Wittich. 2 vols. Berkeley : Unuversity of California Press. 1978.