TÛSÎ’NİN FİLOZOF VE KELAMCI OLARAK SAVUNDUĞU İKİ FARKLI HAŞİR ANLAYIŞI

Kınalızâde Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâi’de filozofların haşrin sadece ruhani olarak gerçekleşeceği şeklindeki görüşlerine atıf yaptıktan sonra bunu eleştirmiş ve İbn Sina ve Tûsî’nin birbirine zıt iki görüş benimsediklerine dikkat çekmiştir. Kınalızâde, önce filozofların cismani haşre yönelik eleştirisini nakletmiş ve ardından İbn Sina ve Tûsî’nin değişik eserlerinde birbirine ters düşen görüşler savunduklarını belirtmiştir. Biz, Kınalızâde’nin bu tespitinin yerinde olup olmadığını tespit etmek, böylece filozof olduğu kadar kelamcılığıyla da ilim tarihimizde önemli bir yer işgal eden Tûsî’nin her iki sıfatıyla cismani ve ruhani haşrden hangisini savunduğunu ortaya koyacağız. Tûsî’nin felsefesinde önemli bir yer tutan İbn Sina’nın onun haşr görüşüne etkisini dikkate alarak İbn Sina’nın haşr anlayışını ve Gazzali’nin ona hangi açılardan itirazlar yönelttiğini de tespit etmeye çalışacağız. Bu alanda birçok çalışma bulunsa da araştırmamız Tûsî’nin birbirine zıt iki haşr görüşünü ortaya koyma iddiası açısından özgün bir çalışma olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Cismani haşr, Ruhani haşr, Tûsî, İbn Sina, Gazzali

TWO DIFFERENT FLUID UNDERSTANDING AS WELL AS FILOZOF.

Abstract (100-150 Word.s) and keywords (5-7 keyword) in the input before

Keywords:

Resurrection, spiritual resurrection, Tusi, Ibn Sina, GhazzaL,

PDF

___

Akyol, Aygün, “Fârâbî ve İbn Sina’ya Göre Meâd Meselesi”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 9, sy 18, ss. 125-141
Fârâbî, el-Medinetü’l-Fâzıla, çev. Nafiz Danişmen, MEB. Yay., Ankara 2001
Gafarov, Anar, “Nasîruddîn Tûsî Felsefesinde Ruhun/Nefsin Ölümsüzlüğü Probleminin Temellendirilişi”, Bakı Dövlet Üniversiteti İlahiyyat Fakültesinin Elmi Mecmuası, No: 10, 2008
Gazzalî, Filozofların Tutarsızlığı (Tehâfütü’l-Felâsife), Klasik Yayınları, İstanbul, 2005
Hıllî, Keşfü’l-Murâd, Beyrut, 1988
İbn Sina, el-Adhaviyye fi’l-Meâd, “Felsefe ve Ölüm Ötesi” içinde, Klasik Yayınları, İstanbul, 2013
İbn Sina, el-Mebde ve’l-Meâd, Tahran, 1984
İbn Sina, en-Necât, çev. Kübra Şenel, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2013
Kaya, Mahmut (hazırlayan), Felsefe ve Ölüm Ötesi, Klasik Yayınları, İstanbul, 2013
Kınalızâde Ali Çelebi, Ahlâk-ı Alâî, sadeleştiren: Murat Demirkol, Fecr Yayınları, Ankara, 2016
Ruzibaki, Mehmet, “İslam Teolojisinde Haşr Kavramı”, Sosyal Bilimler Dergisi, c. 3, sy. 6-7, s. 119-151.
Toktaş, Fatih, “Ahiret Hayatının Mahiyeti: Cismani mi, Ruhani mi?”, Gazzalî Konuşmaları, edt. M. Cüneyt Kaya, İstanbul, 2012
Tûsî, Ahlak-ı Nasırî, çev. Anar Gafarov vd., İstanbul, 2013
Tûsî, Bedenin Ölümünden Sonra Nefsin Bekası, “Felsefe Mektupları” içinde, çev. Murat Demirkol, Fecr Yayınları, Ankara, 2015.
Tûsî, Er-Risaletü’n-Nasiriyye, “Felsefe Mektupları” içinde, çev. Murat Demirkol, Fecr Yayınları, Ankara, 2015
Tûsî, Tecrîdü’l-İtikâd, “Keşfü’l-Murâd” içinde, Beyrut, 1988
Tûsî, Telhîsu’l-Muhassâl, Lübnan, 1985