KARŞILAŞTIRMALI TARİH PERSPEKTİFİNDEN ARTUKLULAR VE SELÂHADDİN EYYUBİ DÖNEMLERİNDE HAÇLILARA KARŞI MÜCADELELER

Beytülmakdis tarihinde asırlar boyu süregelen hâkimiyet mücadelelerinde; belli dönemlerde katliamlar baş gösterirken belli dönemlerde ise birlikte yaşamanın mümkün olduğu, barış ve esenlik hüküm sürmüştür. Kutsal toprakların tarihine bakıldığında; Haçlıların Beytülmakdis’i zapt etmelerine mukabil, asırlar boyunca Beytülmakdis hâkimiyetini muhafaza eden Müslümanların Haçlılara karşı mücadeleleri içerisinde Artuklular ve Eyyubiler bölgenin hâkimiyetine dair stratejik bilgiler sunmaktadır. Haçlılarla mücadele konusu özelindeki mevcut akademik çalışmalar, tarihi olayların derinlemesine analizlerini içermesine rağmen kıyaslamalı tarih yönünden eksik kalmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma; özellikle Kudüs’ün Haçlı işgalinden önce başlayan Artuklu mücadelelerinin Selâhaddin Eyyûbî döneminde nasıl devam ettirildiğini ve hangi stratejilerin gözetildiğini iki dönem arasında Kudüs bağlamında bir takım bağlantılar kurarak ortaya çıkaracaktır. Bu doğrultuda bu makalede üç temel bakış açısına odaklanılarak her iki dönemde de Haçlılara karşı mücadeleler mukayeseli tarih perspektifinden ele alınmaktadır: Haçlılara karşı verilen mücadelelerde uygulanan stratejiler; Beytülmakdis’te Müslüman hâkimiyetini koruyabilmek için tesis edilen idari yönetimin başlıca nitelikleri ve son olarak Müslümanların Beytülmakdis hâkimiyetini kaybetmeleri ile sonuçlanan ortak sebepler.

Anahtar Kelimeler:

Beytülmakdis, kutsal topraklar, Haçlılar, Artuklular, Eyyubiler, Kudüs

The Struggles against Crusaders during the Era of the Artuqids and Salah al-Din from a Comparative Historical Perspective

Throughout the struggles for hegemony that have been continuing for centuries in Bayt al-Maqdis, there have been massacres in certain periods, even as there had been peace in which coexistence was possible in other periods. Regarding the history of the Holy Land, the Artuqids and Ayyubids offer context and background on the dominance of the region in the struggles of Muslims who have maintained the dominance of Bayt al-Maqdis for centuries against the Crusaders that captured Bayt al-Maqdis. Current academic studies on the topic of struggles against the Crusaders, although they include in-depth analyses of historical events, remain incomplete in terms of comparative history. Therefore, this study will reveal how the Artuqid struggles that began before the Crusader invasion of Islamicjerusalem were continued during the reign of Salah al-Din and what strategies were followed by establishing a number of connections between these two periods in the context of Islamicjerusalem. Accordingly, this article focuses on three main points of view, and the struggles against the Crusaders in both periods are discussed from the perspective of comparative history: strategies practiced in the struggles against the Crusaders; the main qualities of the administration established in Bayt al-Maqdis to maintain Muslim rule; and finally, the common reasons that led to the loss of Muslim administration in Bayt al-Maqdis.

Keywords:

Bayt al-Maqdis, Holy Land, Artuqids, Ayyubids, Jerusalem, Crusades,

PDF

___

Alican, S. D. (2019, Ekim). İlk Haçlı Seferleri Sırasında Bizans ve Haçlıların Birbirlerine İlişkin Algıları. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(41), 510-523.
Alptekin, C. (1991). Artuklular. Ağustos 23, 2020 tarihinde TDV İslâm Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/artuklular#1 adresinden alındı
Basuğuy, J. V. (2013). Salahaddin-i Eyyubi'nin Kudüs Haçlı Krallığı'na Karşı Uyguladığı Strateji (1171-1187). Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 147-158.
Bilinir, S. (2016). Suriye Selçukluları Döneminde İki Kardeş Arasında Yaşanan Çekişmelerin Bölge Kaderine Etkileri (1094-1104). Asia Minor Studies, 4(7), 11-26.
Çelik, S. (2020). Artukoğulları Beyliği’nin Haçlılar ile Mücadelesine Bir Bakış. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 5(1), 15-32.
El-Awaisi, A. (2019). Beytülmakdis ve Geleceğimizin İnşası Uluslararası İlişkilerde Yeni Bir Tasavvura Doğru. (E. N. Kafalı, K. Arslan, & K. Türk, Çev.) Beytülmakdis Çalışmaları Vakfı, İHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
Gençtürk, Ç. (2018). Selahaddin Eyyubi ve Nureddin Mahmud Arasındaki Münasebetler. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 51-61.
İnce, F. (2019). Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6(3), 1551-1579.
Kılıç, M. (2007). Haçlıların Dimyat Muhasaraları Ve Eyyûbîlerin Mücadeleleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 7(1), 413-444.
Metin, T. (2019). Emîr Necmeddin İlgâzi Dönemi Artuklu-Haçlı Münasebetleri ve Afrin Zaferi (28 HAZİRAN 1119). BELLETEN, 83(298), 817.
Polat, Z. (2016). Selahaddin Eyyubi’nin Kudüs Haçlı Krallığıyla Yaptığı 576/1180 Yılı Antlaşması. Journal of Islamicjerusalem Studies, 16(1), 1-22.
Sevim, A. (1962, Temmuz). Artukoğlu Sökmen'in Siyasi Faaliyetleri . Belleten, XXVI(103), 501-520.
Smith, J. R. (2005). Haçlılar Kimlerdi? (B. Kılınçer, Çev.) İstanbul: Bileşim Yayınları.
Smith, J. R. (2011). The Crusades, Christianity, and Islam. USA: Columbia University Press.
Şeşen, R. (1998). Hıttîn Savaşı. Ağustos 23, 2020 tarihinde TDV İslâm Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/hittin-savasi adresinden alındı
Şeşen, R. (2009). Selâhaddîn-i Eyyûbî. Ağustos 2020 tarihinde TDV İslâm Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/selahaddin-i-eyyubi adresinden alındı
Şeşen, R. (2016). Kudüs Fatihi Selâhaddin Eyyûbî. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Turan, M. (2019, Ekim). Hıttin Savaşı'na Kadar Selahaddin Eyyubi'nin Faaliyetleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(6), 421-426.
Usta, A. (2011). “Artuklular ve Haçlılar (Haçlıların Bölgeye Gelişlerinden Belek’in ölümüne Kadar) (1098-1124). Tarih Dergisi, 0(37), 357-374.