İbn Sa‘d’ın Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr Adlı Eserine Göre Beytülmakdis

Üç semâvî dinde kutsal kabul edilen Beytülmakdis ile Hicaz’ın ilişkisi İslâm öncesine dayanır. Özellikle ticaret amacıyla kurulan bağlantılar, İslâm’ın gelişiyle dinî bir veçhe de kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı, bir kitap çerçevesinde Beytülmakdis ile alakalı bilgi ağını tespit edebilmektir. Bu bağlamda çalışmada İbn Sa‘d’ın Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr adlı eseri çerçevesinde Beytülmakdis ele alınmıştır. Hicaz coğrafyasından çok farklı bir coğrafya olan Beytülmakdis’in fethi için Hz. Peygamber’in Bizans ile ilişkileri, devlet siyaseti ve savaş stratejileri olmuştur. Bu bağlamda Hz. Peygamber’in Mûte ve Tebük seferleri ve vefatından önce Üsâme ordusunu Bizans üzerine göndermesinin tesadüf olmadığı, Beytülmakdis’in fethi için attığı önemli adımlar olduğu söylenebilir. Hz. Peygamber bu stratejisi ile kendisinden sonra gelecek halifelere bir yol haritası çizmiştir. Hz. Ömer döneminde fethedilen Beytülmakdis, Hz. Peygamber’in vefat etmeden önce fethini müjdelediği yerler arasındadır. Ayrıca Hz. Peygamber sahâbîlere “Beytülmakdis’e yerleşin!” çağrısında bulunmuştur. Beytülmakdis’in fethinden sonra ise bazı sahâbîler buraya yerleşip arkalarında bir nesil bırakmışlardır.

Anahtar Kelimeler:

İslâm Tarihi, İbn Saʻd, Beytülmakdis, Kudüs, Sahabiler, Beytülmakdis, Kudüs

Bayt al-Maqdis from the Perspective of Ibn Sa`d’s Kitāb al-Ṭabaqāt al-Kabīr

The relationship between “Bayt al-Maqdis” which is considered sacred in all of the three monotheistic religions and “Hejaz” dates back to before Islam. Especially the links that were established for trade purposes have gained a religious aspect with the advent of Islam. This study aims to determine the network of information related to Bayt al-Maqdis within a book; namely Kitāb al-Ṭabaqāt al-Kabīr by Ibn Saʻd. The Prophet had state policies, war strategies and relations with Byzantium for the conquest of Bayt al-Maqdis, which is geographically very different from the region of Hejaz. Within this context, it should not be considered a coincidence that the Prophet prepares and leads some of the armies to fight the Byzantium, such as the Ghazwa of Tabuk, the Battle of Mu'tah and the expedition of Usama prepared before his death; these were indeed crucial steps taken by the Prophet for the conquest of Bayt al-Maqdis. Indeed, with this strategy the Prophet has drawn a road map for the future caliphs. Indeed, Bayt al-Maqdis was amongst the places that Prophet had given glad tidings of its conquest, which was fulfilled a few years later at the hands of Umar. Not only this but the Prophet had advised his companions to settle in Bayt al-Maqdis. After the conquest of Bayt al-Maqdis, numerous companions have indeed settled there and left their decendents in its blessed land.

Keywords:

History of Islam, Ibn Saʻd, Sahaba, Bayt al-Maqdis, Jerusalem,

PDF

___

Algül, H. (2006). Mûte Savaşı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (C. 31, ss. 385-387). İstanbul: TDV Yayınları.
Apak, Â. (2009). Emeviler Döneminde Anadolu’da Arap-Bizans Mücadelesi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 95-122.
Ay, R. (1997). Kudüs Şehri Siyasi Tarihi (Başlangıcından M.S 135’e Kadar) ve Üç Kutsal Dindeki Önemi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Basit, M. İ., Hamza Zib Mustafa, Gassan Musa Muhibiş, & Said Süleyman Kik. (2011). Kudüs Tarihi (Ali Benli, Çev.). İstanbul: Nida Yayıncılık.
Belâẑürî, E.-H. A. b. Y. b. C. b. D. (1408/1988). Fütûḥu’l-Büldân. Beyrut: Dâr ve Mektebetu’l-Hilâl.
el-Awaisi, A. al-Fattah. (2015). Yeni Bir Jeopolitik Teori Beytülmakdis Bereket Daireleri Teorisi. İstanbul: Beytülmakdis Çalışmaları Vakfı Yayınları.
el-Awaisi, A. al-Fattah. (2017). Resûlullah’ın Beytülmakdis Fethine Dair Stratejik Planı (Pelikan; Feyza Betül Öğretici, Çev.). İstanbul: İnsamer İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.
el-Awaisi, K. (2007). Mapping Islammic Jerusalem, A Rediscovery of Geographical Boundaries. United Kingdom: Al-Maktoum Institute Academic Press.
el-Mâğlus, S. b. A. (2015). Siyer Atlası (Abdullah Karataş, Çev.). İstanbul: Siyer Yayınları.
Fayda, M. (1992). Busrâ. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (C. 6, ss. 470-472). İstanbul: TDV Yayınları.
Fayda, M. (2013). Yermük Savaşı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (C. 43, ss. 485-486). İstanbul: TDV Yayınları.
Harman, Ö. F. (2002). Kudüs. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (C. 26, ss. 323-327). Ankara: TDV Yayınları.
İbn Habîb, E. C. M. b. H. b. Ü. b. A. el-Hâşimî. (1428/1942). Kitâbü’l-Muhabber. Beyrut: Dârü’l-Âfâk.
İbn Manẓûr, E.-F. M. b. M. b. ʿAlî C. b. M. er-Ruveyfiʿî. (1414/1993). Lisânü’l-‘Arab (3. bs, C. 2). Beyrut: Dâru Sâdır.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990a). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 4). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990b). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 6). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990c). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 1). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990d). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 5). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1418/1997). et-Tabakâtü’l-kübrâ (2. bs, C. 7). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990e). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 8). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990f). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 2). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
İbn Saʻd, E. A. M. b. S. b. M. ez-Zührî. (1410/1990g). eṭ-Ṭabaḳâtü’l-Kübrâ (1. bs, C. 3). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye.
Muhammed Kürd Ali, M. F. b. A. b. M. (1876-1953). (1403/1983). Ḫıṭaṭü’ş-Şâm (3. bs, C. 1). Dımaşk: Mektebetü’n_Nûrî.
Özdemir, S. (1996). Hz. Peygamber’in Seriyyeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Râzî, E. A. Z. M. b. E. B. b. A. er-R. (ö. 666/1268’den sonra). (1429/2008). Muḫtârü’ṣ-Ṣıḥâḥ. Dımaşk: Dârü’l-Mustafa.
Sabuncu, Ö. (2018). Son Peygambere İlk İnanan İnsan Müminlerin Annesi Hz. Hatice (7. bs). İstanbul: Semerkand Yayıncılık.
Ṭaberî, E. C. M. b. C. b. Y. el-Âmilî. (1387/1967). Târîḫu’r-Rusul ve’l-Mulûk, ve Ṡılatu Târîḫ eṭ-Ṭaberî (2. bs, C. 2). Beyrut: Dârü’l-meʻârif.
Yâkūt el-Hamevî, E. A. Ş. Y. b. A. el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. (1995a). Muʿcemü’l-büldân (C. 7). Beyrut: Dâru Sadr.
Yâkūt el-Hamevî, E. A. Ş. Y. b. A. el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. (1995b). Muʿcemü’l-büldân (C. 1). Beyrut: Dâru Sadr.
Yâkūt el-Hamevî, E. A. Ş. Y. b. A. el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. (1995c). Muʿcemü’l-büldân (C. 5). Beyrut: Dâru Sadr.
Yâkūt el-Hamevî, E. A. Ş. Y. b. A. el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. (1995d). Muʿcemü’l-büldân (C. 2). Beyrut: Dâru Sadr.
Yâkūt el-Hamevî, E. A. Ş. Y. b. A. el-Hamevî el-Bağdâdî er-Rûmî. (1995e). Muʿcemü’l-büldân (C. 4). Beyrut: Dâru Sadr.
Yıldız, H. D. (1994). Ecnâdeyn Savaşı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde(C. 10, s. 385). İstanbul: TDV Yayınları.